A autodeterminación dos humanos complícase coa cantidade de programas que promoven que non deixen de ser rabaño.
A novidade respecto a outras épocas -se é que hai algunha- reside
na conxunción rápida que a tecnoloxía e a sobreinformación poden xerar en
varias frontes. É algo moi arraigado. Na antigüidade, Zeus ou Xúpiter e os
deuses do Olimpo gobernábano todo, e nada see movía sen a súa determinación.
Entre outras cosmogonías, máis ou menos míticas, na xudaica o gran conflito
orixinario do ser humano foi querer saber máis; a pluralidade de divindades causantes
do ben e do mal arrepiábaos e preferiron un monoteísmo organizador do mundo, que os cristiáns e musulmáns tamén
seguiron para explicar a existencia humana e, con ese fondo estrutural, construíron
unha teoría harmonizadora, integradora de diversos campos cognitivos,
confesionais e políticos tivo gran forza e, na área habitualmente chamada Occidente,
a hierofanía cristiá –coas súas
variantes- foi predominante durante gran parte da historia posterior ao século
IV d.C.
No transcurso do século XX, á parte de conflitos que prorrogaron no primeiro terzo os que carrexaba a caída do Antigo Réxime, esa “cultura de cristiandade” tivo unha acollida variable. As estatísticas dos sociólogos retratáronas e, no caso español, as súas mudanzas, incluídas as de confesións non católicas, son especialmente significativas. Desde moito antes de que na CE78 se optase por un ambiguo “aconfesionalismo”, neste campo sociolóxico, as prácticas dos crentes católicos descenderon ostensiblemente, mentres a matrícula nas clases de Relixión e a súa relevante presenza no ensino privado xeraron desacordos sensibles á pluralidade democrática. Nese contexto, é intelixible o afán por demostrar un retorno a “o cristián” que, nos últimos días, utilizan algúns medios aproveitando a coincidencia da estrea da película Os domingos e a comercialización do álbum de Rosalía, Lux. As afinidades entre “o cristián”, “o relixioso”, “o místico” e “o espiritual” e ata de “o confesional” están a ser mixtificadas nos medios aproveitando alusións destas dúas obras recentes da expresividade artística. A intención é clara, a pesar de que unha leve observación e goce destas obras mostra que, salvo que se teña prexuizada intención, as alusións de referencia non van máis aló de pretexto ambiental no caso da película, nin dunha elaborada operación de mercadotecnia no lanzamento do disco da cantante catalá.
Á directora desta película, Alauda Ruiz, non lle interese moito que sexa a vocación ou suposta “chamada de Dios” a unha moza de 17 anos, senón o efecto que produciría hoxe, nunha familia da medianía social e aparencia culta, a decisión dunha filla que quere profesar como monxa de clausura. Os xestos e palabras dun sacerdote e a superiora do convento non son suficientes para entender que unha moza con problemas de autoestima decida que ese podería ser o seu camiño, e tamén queda no aire a inconsistencia desta “chamada” ante eventualidades futuras e entre persoas bastante maiores e con razóns dispares e ata surrealistas para vivir alí. A película queda excesivamente aberta en tales cuestións e, á marxe do interese cinematográfico dos seus 110 minutos –premiado en San Sebastián como “mellor película” de 2025- pouco vale como síntoma de cambio sociocultural. Unha cousa parece certa neste momento, e é que “o relixioso” -visto dun modo xenérico-, non suscita o rexeitamento que suscitaba. En todo caso, os solapamentos conceptuais non garanten nada, e menos se con iso se pretende eqquecer cuestións pendentes ou as que no presente contradín o cristianismo evanxélico, o que aparece nos Evanxeos. O suposto misticismo que poida ter un xesto artístico, benéfico, social ou político, pode ser un bo negocio, pero non é cristián se exclúe a fraternidade ou, en termos laicos, a igualdade dos Dereitos Humanos. Neste sentido, é irrelevante esgrimir a última produción de Rosalía, en que que imita a outras estrelas do Pop como fórmula publicitaria e segue un ronsel xa trillado por cantantes populares que tamén imitaban a melodía e posta en escena do Ave María de Schubert. Hai quen di que “achega aos mozos á fe” obviando que esta é “graza de Deus” segundo a máis Teoloxía católica, e que máis parece buscar récords de vendas sen convencer aos expertos máis fiables en cuestión estritamente musical.
De noite, igual que de día, non todos os gatos son pardos. Estes métodos de aproveitar reflexos do pasado para controlar poder mostran as cosmogonías que gobernan aos humanos de hoxe. Outro exemplo sintomático está nas noticias que saturan o taboleiro mediático. A abundancia de casos xudiciais permite distinguir o que contan do que sucede. A distancia entre o que parece xulgarse e o que debería xulgarse –e con que prelación- é insalvable para a maioría de espectadores, e é aí onde a maneira de contalo nos medios modela unha realidade acorde co que quere que se pense, non necesariamente ten que ver coa Xustiza. O que convén aos cidadáns tamén é difícil velo nas noticias que suscita a véspera electoral en varias autonomías e, con particular interese en Andalucía, se se contrastan coa mala xestión do cribado do cancro. Situar á fronte de Valencia a alguén non contaminado pola xestión da Dana non lle vai á zaga, e o mesmo sucede co relativo aos apaños que, tras a ruptura de Junts , expoña o Goberno central para chegar a 2027.
Todos os medios –en boa medida para sobrevivir- tratan de poñer a mellor cara para que seguidores, amigos e votantes dos seus candidatos non esquezan. Na simbiose que xeran cos seus lectores, é difícil discernir o que debe refugarse; sempre queda o efecto de confusión, tendente a admitir como válido o que pauta a burbulla en que cada un se move. En todo caso, a proliferación de máis-media non trouxo o mundo feliz; o seu simplismo manipulador tende ao aplanamento do pensamento autónomo e, con iso, ao descoñecemento de como sexan internamente as cousas. A interrelación da economía, a política e a cultura en decisións que afectan a todos, non frecuenta ese ecosistema, en cuxas análises, con todo, cada palabra e a narrativa a que serve modelan sentimentos e imaxes, cuxa validez se verá cando desapareza o afecto que amplifican os seus likes e influencers. O proxecto de orzamento de gastos da Comunidad de Madrid para 2026 é moi apto para observar que teña de verdade ou honestidade equitativa para a cidadanía a xestión que os deseñou. En cada partida debúxase a cosmogonía real a que obedece, e é raro que mesmo as deterioracións en Sanidade, Educación e Vivenda, -manifestos nos informes de pobreza, como o último de FOESSA- queiran ser aproveitados nos discursos e nos medios para honrar a políticos que, na Comunidade máis rica de España, propoñen os recursos máis baixos en capítulos tan sensibles. É un milagre de MAR?
TEMAS: Democracia.- Liberdade de conciencia.- Autodeterminación.-
Mass-media.- Ben público.
No hay comentarios:
Publicar un comentario