Derrogarase pronto a LOMCE?

É un alivio só pensalo, aínda que o que se oe e ve no Parlamento non difira moito do que pode lerse en moitos whatsaap esquizofrénicos.

Os máis atentos ao parlamentarismo español de última fornada poderían admirar o reincidente que é a especie humana respecto de como os clásicos xa previñan aos que quixesen escoitalos.

Na penumbra clásica

Recórdao Jesús Parra, filósofo atento a preguntar se é posible a política sen ética, traendo a colación, entre outros, a Aristóteles, Cicerón e Plutarco. Ao estaxirita (384-322 a.C) na súa Ética a Nicómaco, na que dicía que "non se ensina ética para saber que é a virtude, senón para ser virtuosos", non parece tivese éxito. Sobre todo, se á vez que se lles oe e se lles ve actuar, se quere entender de que nos falan actualmente os nosos parlamentarios cando, tratando de currículos escolares, esixen que trate, e moi intensamente, a “Relixión”, “os valores” ou, en plan máis laico, unha “educación para a cidadanía”, a convivencia ou outra actitude política.

Parra, coma se se dirixise aos que estivesen facendo un prácticum no parlamento en días recentes para un máster de acreditado prestixio, tamén trae a colación a Plutarco (45-127 d.C.), quen deixou dito nas súas Vidas paralelas que “o home é a máis cruel de todas as feras, cando ao poder se une o poder sen virtude”. E non esquece a Cicerón (106-43 a.C) que tanto denostara ao corrupto Verres alegando que “cando os políticos non se rexen pola ética, son como hienas á caza do poder”. Xa nesta liña, cabería amentar o pesimismo de Hobbes (1588-1679), escéptico co homo homini lupus, reclamando a necesidade dun forte para conducir a res publica. Unha secuencia nostálxica, de apelación constante á seguridade do máis brioso, que atopou nos últimos cen anos mil apelacións para traspasar o que non é democracia e que, agora, quere atopar nas Redes rancorosos destinatarios, pagados de si mesmos.

No día a día

O problema é que non reparan sequera no panorama en que nos movemos, probablemente porque os favorece. A celebración do Día Internacional da Violencia contra a Muller, o 25 de novembro, debería alertarnos de canto, a diario, se traspasa esa liña da igualdade de trato nos fogares, os lugares de traballo, os espazos de lecer e tempo libre, a publicidade gratuíta e, para que non falte nada, ata nos ámbitos da escola e dos hábitos de institucións relixiosas que, sen comprometerse coa igualdade dos Dereitos Humanos, se precian de caritativas. Espazos todos en que a violencia do máis forte, a imposición non só física senón tamén psicolóxica e simbólica, conxúganse para causar danos, irreparables moitas veces, a persoas tan dignas de vivir no mundo como calquera arrogante chulesco ou máis.

Nesta liña de quitar hábitos innecesarios para convivir, é valiosa a noticia que chega do parlamento galego suprimindo ás nenas a obrigación do uniforme de saia. Unha noticia escolar, ao fin, de alto valor social, que vén poñer no seu sitio a tanto partidario do estéril, os decimonónicos distingos entre colexios de nenos e nenas e obriga, de paso, a repensar que pasa coa suposta “liberdade” educativa ou, sobre todo, co negocio das subvencións e concertos ao circuíto privado do sistema educativo, tan protexidos nalgunhas Comunidades. Agora que en Galicia encararon que o hábito non fai ao monxe, tamén sería coherente que se abandonasen en todo o Estado que diñeiro público pague a segregación escolar -que a LOMCE aínda protexe- ampliando a negativa aos que en calquera ámbito do sistema educativo non pasan do código binario de home/muller. Que pasa coas demais modalidades de ser ou sentirse humano? Como se denigra ou posterga aos diversos do canon patriarcal? Que atención lles presta o noso sistema educativo?

Postergación e preeminencias existen nunha boa parte da educación española, estruturada de entrada -pero non gratuitamente- en pública, concertada e propiamente privada. E de engadido, na acordada baixo o paraguas dos dereitos da familia, un xeito de impoñer criterios alleos aos dereitos do menor, alleos a que os nenos e nenas teñan unha infancia libre de presións adoutrinantes, tamén en canto a modelos de sexualidade cuxa "naturalidade" envolver en razóns moi diversas. Falaba Casado hai pouco dos inmigrantes que non se atiñan aos nosos costumes. Talvez entendese que os islámicos, por exemplo, son moi distintos dos unificados como cristiáns polos Reis Católicos no século XV. De pouco vale, con todo, ocultar que estes colexios e quen os privilexian seguen pautas similares, ancorados no dogmatismo “da verdade” de que falaba Pío XI na encíclica Divini illius Magistri (1929), e alleos a calquera outra consideración que non coincida coa súa pulcritude de criterio.

Proba evidente é que, por máis que agora falan de “diálogo”, a moitos bispos pódelles o subconsciente cando falan de varóns-varóns para o ministerio eclesiástico. Non só alleos ás mulleres -in ecclesia taceant-, senón tamén a outras variedades xenéticas do ser humano que ha ter a Igrexa católica sempre no seu seo por máis que a Biblia non estivese moi atenta. Solapar e ocultar por razóns de suposta supremacía epistemolóxica, falso prestixio ou, tamén, como pretexto para achacar delitos de pederastia a quen per se non lles corresponde, como mínimo é de hipócritas, unha especie que no Evanxeo orixinal non queda ben parada.

Derrogación LOMCE

Namentres, é de celebrar que o equipo de Celáa saque a relucir expresamente a súa intención de derrogar a LOMCE, e non tan só un tenteo con algúns aspectos “máis lesivos” dos dereitos que esta lei tan promovida desde moitos sedicentes liberais, máis carcas do que pregoan, conculcou. Non facelo sería unha ofensa a cantos nestes penosos anos resistiron -na Comunidade de Madrid algúns máis que no resto de España- os empurróns dos plaxiarios de Margaret Thatcher. Aos ollos de moitos cidadáns e cidadás actuaron contrariamente ao que en 1978 chegou a ser a Constitución de todos e todas. Non hai quorum suficiente para revisar o artigo 27CE, por exemplo, ou os Acordos tan ambiguamente constitucionais que Marcelino Oreja xestou entre 1977 e 1979 co Vaticano, pero deberíase, aínda que só fose para fortalecer os dereitos dos menores non deixándoos ao arbitrio de tanta prepotencia equívoca que non acaba de desaparecer do horizonte.

TEMAS: Parlamento. Democracia. Dereitos do menor. Igualdade. Violencia contra a Muller. Acordos co Vaticano. Artigo 27 CE.

Manuel Menor Currás

Madrid, 25.11.2018

Logo da sentenza do TS, como queda a Xustiza?

A xudialización da política -incluída a educativa- desvirtúa á política e ás sentenzas xudiciais. Os intereses creados mandan máis?

Igual que “empoderar”, “poñer en valor” é expresión recente que vai camiño de ser topicamente reiterativa. Tan en auxe está que, en case todo acto, comentario, evento, opinión máis ou menos animosa en prol de calquera causa de certa, o que opina, expón ou esixe algún cambio séntese desacertado se non a pronuncia. Vai camiño, por outra banda, de querer ser propiedade particular de persoas e grupos con pretensión de marca exclusiva cuxa misión e obxectivo fora encauzar, dirixir e controlar a resolución de problemas non só sociais senón tamén persoais.

Recorden os que sigan con algún interese os debates das políticas educativas, como a palabra “valores” -e non digamos a expresión calidade educativa- seguen sendo obxecto de agres discusións que nese afán de absoluto, acaban sendo excluíntes por razóns que case sempre pretenden ser intocables, por máis que sexan a causa do desencontro. Esa significatividade excluída que se preserva encerra os elementos relevantes do debate, mantendo na escuridade do non dito o privilexio de seguir existindo e impoñéndose a cantos non teñen acceso ao poder de decisión ou se pretende que non o teñan.

“Valores” e “Calidade”

Cando en 2011 acabouse armando en torno a estes dous eixes “valores” e “calidade”, unha plataforma reivindicativa como, por exemplo, “A Marea Verde”, independentemente da evolución que haxa ter esta asociación de grupos que se sentían máis agraviados polas políticas educativas de diversos gobernos autonómicos que polas do Ministerio de Educación, invocaron un “valor” contrario: “Unha escola de todos para todos”. O mesmo fixeron moi pronto outras “mareas” como a de Sanidade reivindicando o público fronte a unha invasión desequilibradora das privatizacións co pretexto do individual exclusivo. Preservar, non perder de vista o valor do ben común, da xustiza distributiva. Esta é a pelexa de fondo, igual que cando no século XVIII, as revolucións burguesas “puxeron en valor” un conxunto de “valores” que todo ser humano ten por nacer, cando o Antigo Réxime primaba o que se recibía por familia, sangue ou confesionalidade de calquera clase, como razóns da diferenza de trato colectivo. Desde entón, todo intento de marcha atrás en canto a non recoñecemento público desa liberdade, igualdade e fraternidad común, adoita carrexar perigo para a convivencia democracia.

Por iso, é un mal síntoma o que pode significar a sentenza do Tribunal Supremo que pretendía clarificar a cuestión do imposto ás hipotecas bancarias. A gama de desconfianzas en que vai meter á xustiza española é de longo alcance. Esta dubitación profunda en que andaba o TS, á que seguiu esta doutrina que nin sequera é salomónica, se se engade a outros reveses dos nosos altos xurisconsultos ante tribunais europeos, deixará pegada en cantos teñan que acudir a esta instancia supostamente independente. A división de opinións en torno ao “valor” ou “valores” que protexe este último pronunciamiento do TS será, ademais, moito máis profunda cando boa parte da política española -a máis sensible precisamente a esa división de opinións en torno ao que debe primar cando son varios os “valores” ou modos de ver que mereza a pena- está pendente de resolución. E máis aguda será cando salten á palestra mediática as resolucións pendentes respecto da secuencia de casos graves de corrupción, directa ou indirectamente protexidas ou alentadas por altas instancias e personalidades do mundo político nestes anos de ferro.

A mellora do sistema educativo

En Educación, son sobradamente coñecidos asuntos cruciais que converteron ao Supremo e ao Constitucional en cuarta cámara decisoria, resultando en xeral, inclinada cara ás posicións máis conservadoras en canto a “valores”. Casos hai xa soados, como o da variación de doutrina respecto ao uso dos recursos públicos para colexios que segregan ao seu alumnado, entre outros aspectos da LOMCE. Ou situacións como as dos profesores interinos a quen non se pagaban as vacacións de verán, e que en Estrasburgo se lle enmendou a plana. E que dicir de sentenzas tomadas en Tribunais Superiores Autonómicos respecto de reclamacións de instancias sociais como algunhas AMPAS en prol do ensino público, que non sendo partido con representación na respectiva Asemblea quedáronse coa súa razón nas pavías, sen poder proseguir a súa chamada de atención sobre “postas en valor” en que a discriminación de recursos era relevante?

Parece que pronto, posiblemente antes de Nadal, poderemos dispoñer do texto que emende a LOMCE. E seguramente volveremos asistir, coma se do xogo da oca se tratase, ao reinicio dun proceso varias veces reiterado na secuencia de leis orgánicas que, desde o artigo 27 da CE, regulan o sistema educativo e, particularmente, as etapas escolares. Pronto veremos reaparecer as apelacións á distintiva “posta en valor” dos “valores” en xogo -con escuridade respecto dos “valores de negocio” que se xogan algúns actores particulares-. Probablemente sexa dado ver, máis pronto que tarde, como afrouxa a virulencia que esta distancia entre uns e outros poida suscitarse aínda: non está claro como dilúa o tempo o acontecido noutras coxunturas. O cansazo e a indiferenza alcanzan aos antigos rockeiros que van de retirada, mentres os novos xogan máis coa oportunidade mediática que coa consistencia argumental que lles daría poder contar cos recursos apropiados nun Proxecto de Orzamentos Xerais sen devaneos. O último tecido de Penélope para a regulación educativa ocultará, solapará ou poñerá en primeiro plano valores exixibles democraticamente en igualdade nunha escola de todos e para todos? Que van poñer en valor?

TEMAS: Tribunal Supremo. Independencia xudicial. Valores democráticos. LOMCE. Unha nova lei educativa?

Manuel Menor Currás

Madrid, 07.11.2018