É sectaria a felicidade? Que felicidade corresponde aos segregados?

Tamén en Educación, unha sa economía política da felicidade ha de xestionar o malestar dos que non están integrados en igualdade cos demais e non conseguen integrarse.
 

Hai moito que nos veñen adoutrinando respecto de a provisionalidade de case todo e de todos. Ata en cuestións importantes como o morrer, nos foron ensinando, mentres puideron, o inconmovibles que eran as pautas establecidas biblicamente.

Felicidade.es

Unha denuncia anónima en 2005 fixo que o entón Conselleiro de Sanidade en Madrid, Manuel Lamela -hoxe recoñecido privatizador da Sanidade pública-, dese creto a que médicos de Leganés, coordinados por Luís Montes, fosen acusados de “homicidio” por atender dignamente aos seus pacientes no momento do seu transo final. Logo de sobreseída a acusación en 2007, pronto se popularizou o dito de que En España se morre mal, e o teólogo Francisco Prat publicou un libro sobre Bioética en residencias (Sal Terrae, 2008), en que falaba de que a Igrexa pecaba de dogmatismo nestes asuntos, e, a conveniencia, en moitos outros. De 1998, cando Ramón Sampedro decidiu evitar os sufrimentos da tetraplexia que contraera en 1968, viña o debate mediático sobre eutanasia. Estes días, volveu a escena a cuestión no Congreso, onde seu puido comprobar a influencia da doutrina católica sobre “este val de bágoas”, e que esta cuestión aínda é bo pretexto para escenificar os desencontros da oposición parlamentaria. Xa veremos como se decanta o BOE ou se continúa como está.

Máis provisional aínda -e non menos complicada por dificultades de todo tipo- é a secuencia do vivir. Talvez por iso, periódicos como ·El Norte de Castilla ou La Razón -únicos que poden lerse nalgún Meliá da vella Castilla- daban ampla cobertura o pasado día 20 a que “España mellora tres postos e quédase no 34”, superando ampliamente a China pero non a Noruega, que pasa a ser o “reino da felicidade”. Comentaban o último Informe Mundial da Felicidade, suposto indicador sociolóxico que trata de contemplar factores como os ingresos económicos, xunto a percepcións máis subxectivas sobre a liberdade, a xenerosidade, a honestidade, o bo goberno, a solidariedade ou a saúde. Segundo este Informe, os tres primeiros países máis felices serían: Noruega, Dinamarca e Islandia. Curiosamente, non advertía esta prensa sobre a carga semántica que arrastra o término “felicidade”: que sexa no seu sentido estrito, en que consista e a que se atribuíu para, a continuación, centrar niso o esforzo ético, político ou económico -xuntos ou por separado- exixible aos humanos. A “felicidade” foi un dos constructos normativos máis usados a través da historia para case todo: para animar e disuadir, para gobernar e desgobernar, para someter e liberar, para emancipar e dominar, para comprar e vender. Non hai publicidade que non trate de suxerir ou propoñer a súa parcela de felicidade ao posible cliente e engatusalo. E a pedagogías de “a felicidade” obedece o éxito que seguen tendo os contos e libros de autoaxuda, como tamén os horóscopos e consultorios de todo tipo. De gran predicamento no recente pasado foron os confesionarios, todos os libros de moral e, algo antes, incluso os moi exquisitos libros de bo goberno de príncipes. En Política, xa a mencionaba Aristóteles e, en pleno XIX, foi moi empregada como estímulo moralizador da clase traballadora, supostamente para separala do vicio “-esoutro constructo manexado estes días polo xefe do Eurogrupo fronte a “os países do sur” europeo-, aínda que o que se quería co seu precepto era cortocircuitar a forza que puidese alcanzar a fraternidade de clase. Fai cinco anos, a ONU declarou o 20 de marzo como “Día internacional da Felicidade”, e así, sen máis, soa raro. Cominados a ela, en decembro pasado -en pleno festexo comercial feliz- El País fixaba obxectivos nisto de “a felicidade”.

In.felicidade.es
Sendo moi subxectiva a percepción de “a felicidade”, a súa provisionalidade é altamente variable. Sería, pois, de interese saber se o valor que poida difundir a perspectiva da ONU sobre o noso país -a súa posición relativa no posto 34- a partir dun topos tan aleatorio como instrumentado, sosteríase, baixaría ou melloraría incluíndo outros informes. Organismos institucionais de non menor prestixio tratan de informar, por exemplo, sobre asuntos de corrupción e similares, cuestións de “memoria histórica” ou liberdade de expresión. Que pasaría coa felicidade española se se agregasen a estes os que se interesan por cuestións nada etéreas como o salariado e o precariado crecente? Na política de “a felicidade” tamén ha de incluírse que pasa cos pobres, os empobrecidos e os pauperizables a piques de empobrecerse. Que nos di este informe feliz, con todo, sobre da igualdade das mulleres? Achéganos luz sobre o uso e abuso de monopolios como os que afectan ao control da enerxía ou a xestión do auga? Atende ao descontento manifesto que se advirte nas manifestacións e folgas que ritman anosa cotidianeidade feliz? Como di Cinta Montagut, é un río interminable o silencio.

Case nada din as posicións relativas -provisionais, segundo que cousas- que poidan atribuírnos os rankings internacionais. Informes como os relativos á fenda crecente entre ricos e pobres non son exemplares. Tanto dá que se miren a escala mundial coma se só se refiran a España: que 8 persoas teñan no mundo a mesma riqueza que 3.600 millóns de persoas, ten o seu duro correlato no noso país, onde 800.000 menores viven en familias sen emprego. Moi pouco satisfactorio é igualmente contemplar o detalle de “a felicidade” á calor do que preceptuou a Declaración dos Dereitos Humanos en 1948 -por inspiración do declarado na Francia de 1789 e, antes, coa independencia de EEUU en 1776- no sentido de que todo ser humano naceu libre. Catro breves exemplos ao noso alcance, poñen de manifesto a nosa limitación: 1) As leis sobre de LGTBI que teñen que ver coa educación non impiden as prácticas subrepticias que tratan de que se protexan señuelos como o do autobús de cor butano que tanta hipocresía esconden. A este paso, este vehículo e os seus patrocinadores van ser un ben de interese cultural de altísima consideración. 2)Outro tanto vai pasar co que pretendía erradicar a Lei de Igualdade, que cumpre dezanos con moi pouco que celebrar, como non sexa o esforzo que malgasta xente de ben, tamén nos centros educativos. 3) Non moi distinto é o panorama que en sucesivas sesións estase debuxando no Congreso co conxunto de iniciativas que algúns medios cualifican como “leis anti-Rajoy”, entre as que ocupa lugar especial a LOMCE e, ao seu lado, a coñecida como “lei-mordaza”. E 4) qué fixemos coas recomendaciones sobre Dereitos Humanos que o Comité homónimo da ONU nos fixo o 20.07.2015?

Narrativas
A aspiración á felicidade é un recurso xenérico, inespecífico e fluctuante que, de puro uso na narrativa coloquial, a nosa tendencia sentimental desborda a miúdo cara ao sentido da provisional existencia. Ese estímulo, sublimador en dar sentido a un destino que nos iguala, aplícase en política á transitoria provisionalidade de cada día. A Rajoy, un adiantado do “sentido común” e os seus sinónimos, válelle para dar coherencia narrativa á súa activa inercia de non dar a entender se sobe ou baixa. Agora mesmo, está centrado nunha lección maxistral sobre “felicidade” ao facer da alternativa electoral un gran proxecto político. Pretende salvar así -coma se fose “algo natural” e “como Deus manda”- o esforzo en que non sexa esta una das lexislaturas breves da historia democrática española. Con esa perspectiva electoral de recambio despraza aos que non se aveñan a “dialogar”, e a “pactar” como a el lle gustaría. A súa particular ·”felicidade” residiría en que as débiles bazas dos seus adversarios favorecesen que este diálogo, enquisas e subcomisións en que nos meteu non pasasen de artiluxios -xa coñecidos- para entreter, acougar e tranquilizar, mentres se demoran solucións que descabalguen supostos logros que adornan o relato feliz do seu mandato.

En auxilio de situacións provisionais como a súa, veñen especialmente ben a catequeses e a mensaxe patrocinadas. Non vaiamos a Razón y Fe de 1901; La Razón actual, sen ir máis lonxe, explicábanos o pasado día 20 -o mesmo que nos amentaban “como vai o índice nacional de felicidade”- o baile de escanos na intención de voto última e, antes de centrase en torno ao “imparable avance do bipartidismo” desexado, anunciaba en paralelo a boa nova: “Rajoy volvería gañar e lograría máis deputados que PSOE e Podemos xuntos”. De inmediato, e a dobre páxina, principalmente con gran fotografía da retransmisión da misa do domingo na 2, unha mensaxe clara: “A isto chámaselle servizo público, que non privilexio. Nun Estado aconfesional, que non laico. Igrexa de todos, que non Igrexas excluínte. Fe catódica. E católica”. Con leves matices, esta doutrina compacta repetiuse noutros medios, poñendo máis en claro a mensaxe de Rajoy para a súa aparente provisionalidade. Bo aviso para os máis ansiosos de “dialogar”, quen deberán admitir a posibilidade de ser acusados de non querer “dialogar” nin “pactar” se non se aviñesen a continuar onde estamos, discretamente autosatisfeitos e encantados polo feliz inmobilismo logrado. Á vista do que deu de si o debate da estiba, en contra do decreto que tiña preparado o Goberno, Antón Saracíbar chamaba o pasado día 22 a que as opcións progresistas axuntasen as súas forzas na dirección de dar máis presenza á socialdemocracia e aos sindicatos; pero era moi consciente do desequilibrio e problemas internos que teñen esas forzas, "moi desequilibradas no actual contexto político e social".

En consecuencia, á luz das provisionalidades existentes, tomen nota cantos cifren as súas esperanzas de mellora do sistema educativo en que a Subcomisión para o Pacto Social e Político chegue a un consenso concordante coas cotas equitativas de desexable “felicidade” colectiva. O que cabe ler nas mensaxes que se emiten desde Moncloa é que a estratexia de amagar e non ceder é a máis idónea para sacar partido ao seu posicionamiento inicial respecto da LOMCE e as súas variacións. Toda a arte deste “diálogo” consiste en que se acepte o seu monólogo ou non hai nada que facer. Quen queira dialogar poñendo sobre a mesa cuestións relevantes que distorsionen a construción dun espazo público democrático en Educación, sen ningún tipo de exclusión e con equidade na distribución das cargas e beneficios da sociedade, será acusado de obstruccionista. Poida que os apelativos se queden curtos na medida que creza a reticencia a este feliz modo de “dialogar”.

Emancipacións
Na nosa particular singradura nacional en pos de “a felicidade” véndese como un milagre o éxito crecente de “a man invisible” do mercado nos nosos asuntos educativos e sanitarios. Sucede especialmente en Comunidades autonómicas como a madrileña, precoz en combinar proteccionismo e librecambio en contra do ensino público. O estúpido sería que, en nome de “a felicidade” que esta praxe xera para uns poucos, o resto calase cando, na condución desta nave, temos cada vez máis náufragos e diminúen os navegantes. Agora que tamén a Andalucía de Susana Díaz parece decantarse pola “liberalización” educativa, merece a pena recordar o que, á propósito da colonización da súa terra, Eduardo Galeano dicía en Las venas abiertas de América latina (1971): “grazas ao sacrificio dos escravos do Caribe, naceron a máquina de Watt e os canóns de Washington”. A quen beneficia hoxe tanto sacrificio duns e tanto morro doutros?

A coxuntura parece favorable a que un Rajoy baixo aparencia mutante siga enmascarando privilexios dalgúns con arranxos que prolongan os problemas da maioría cidadá. O seu particular “populismo” trata, con todo, de proseguir, sen inmutarse, a súa forma de pilotar este barco coa agulla de marear da anterior lexislatura. Ninguén parece terlle indicado que a aparencia de resignación dos non contabilizados nas proxeccións demoscópicas é pouco fiable, nin que as ansias de emancipación de cantos descobren que lles rouban a posibilidade de soñar a súa felicidade é impredicible. Veremos...

TEMAS: Diálogo. Pactos. Felicidade. Privatizaciones. Populismos. Man invisible. Eleccións anticipadas. ONU. Galeano. Susana Díaz. “Leis anti-Rajoy”.

Manuel Menor Currás

Madrid, 24.03.2017

Xogar coa ignorancia non é rendibel. Mellor unha boa educación para todos.

Do ceo ao inferno pásase pronto. O pulso cos cidadáns e a sensación de desatención son un bo caldo de cultivo para a desafección e o descrédito institucional.

A OCDE volveu recordar, entre as súas medidas neoliberais, déficits, carencias e reiteradas receitas -tamén neoliberais- que a mellora da calidade educativa é crucial. Por PISA sabemos mellor da ambigüidade dos xeitos desta organización económica. E tamén, o ben que lle veñen a uns ou outros gobernantes para tapar o que non lles interesa, que digamos a todo que moi ben e que nos declaremos constitutivamente ignorantes: ignorantes per se, se é posible.

Sofismas
 

Para non aburrirnos, tamén volve a escena un caso parecido ao de “os 5 do Buero”. Agora, en Leganés, “os 3 do pregón” enfróntanse a oito anos de prisión e a unha cuantiosa multa por manifestarse nas festas do seu barrio. Tres veciños son acusados de lesións e atentado -sen matices-, cando se manifestaban no momento do pregón das festas do barrio en contra das preferentes e da venda das súas vivendas sociais ao fondo voitre Goldman Sasch, e a favor dun salario digno e unha educación pública de calidade.

Rajoy se espreguiza, namentres, na Europa que temos, “unha historia de éxito” di- pese ao Brexit inglés e a que, en Holanda este 15 de marzo e moi pronto en Francia e na propia Alemaña, este triunfalismo está sendo traizoado pola falta dun consistente proxecto compartido de carácter social. Non pode dicir, por demais, que as políticas que estea aplicando en España poidan exemplificar un ton mellor. Os asuntos recentemente coñecidos sobre da privatización da Sanidade, a desviación de recursos cara ao ensino privado concertado en Cataluña, ou o que as investigacións sobre corrupción nos está mostrando día tras día, máis os recortes que implicarán os compromisos pactados con Bruxelas para os orzamentos de 2017 e 2018, non auguran nada positivo para a harmonía social, aínda que este presidente se mostre impávido.

Conscientes e optimistas?

A cuestión é que, a medida que a prolongada crise de 2008 nos volveu máis lúcidos, conscientes e desesperanzados, o optimismo subxectivo de que fai constantemente gala o poder e os seus acólitos se nos antolla cada vez máis aparvador. O do entontecimento colectivo cultívano con esmero e non é o menor dos motivos que move a entidades particulares -pretextadas como de servizo social- a controlar o ensino e, en especial, a de quen na desequilibrada vida colectiva aspiran a estar entre os seus membros máis selectos e, se cadra, a dirixila ao seu antollo. Entendamos ensino nun sentido amplo. Non só o que se prodiga en centros escolares -especialmente nas versións concertada e privada do sistema educativo-, senón tamén en posteriores niveis e grados formais, cuxos másteres, por exemplo, están crecendo en matrícula ao compás da aceleración dos custos e taxas da pública e na medida en que Wert deixou estruturado, no R.D. 43/2015, de 02 de febreiro, unha Universidade máis elitista. Este cadro educador de referencia complétase coa educación informal que día a día transfiren aos cidadáns a prensa, radio, TV e as ubicuas redes sociais, é dicir, canto fai crecer nos cidadáns o efecto de que o medio é a mensaxe, que dicía Mac Luhan en 1988.

O que e o como -o currículum- deste amplo espectro educacional parte do suposto da desigualdade. Estes ensinantes tratan de manter unha relación cos ensinados de falsa proximidade no saber: constantemente prolongan a súa dependencia na ignorancia. Como no “continuará” dos TBOS -útil para a marca editora- manteñen sempre a distancia, como ignorantes, a cantos na súa ansiedade de coñecemento non saben como desprenderse deses intermediarios que se autoproclaman detentadores exclusivos do saber e a verdade sen que os ensinados se emancipen nunca deles. Por tal motivo, adoita ser habitual que os que din saber manexen constantemente algún elemento novo -moitas veces tecnolóxico ou mítico, case sempre ligado ao poder-, a fin de que nos perdamos máis na torpeza e nos sintamos constantemente inferiores, necesitados da súa mediación porque non entendemos ben, non nos manexamos con soltura ou non alcanzamos a suposta profundidade cognitiva que requira un determinado asunto ou situación; especialmente se se sente dolorosa ou moi limitadora.

Sorrían, por favor

Non esquezan o panorama casposo do comezo desta columna, e verán a cantidade de sapiencia ocultista que encerra -inalcanzable para a gran maioría de cidadáns- que asuntos como o do autobús de “HAZTE OIR” e as súas sesgadas perogrulladas sobre os humanos, haxa ter facilidades para moverse cando a conversación social en torno ao día 8 de marzo, o Día Internacional da Muller, reclamaba igualdade e non diferencia de xénero ou sexual. O autobús en cuestión non ha ter obstáculo en desviar cara a si a atención, e foron moitos os anuentes entre responsables educativos e entre os colexios católicos: os silencios, matices e tardanzas tamén son xeitos de falar. E nada bo di que sexa apoiada con subvencións a esta organización logo de tela considerado “de utilidade pública” por Orde INT 904/do 07.05.2013 (BOE 24.05.2013). Non esquezan tampouco ao anfibolóxico Méndez de Vigo, proclamando riseiro que “o Goberno aposta por liberdade, inclusión e respecto ás diferenzas”. E para remate, non boten en saco roto a denuncia que estes individuos puxeron contra os que lles chamaron a atención .

Abundan leccións deste cariz. Como a da ministra Dores Montserrat proclamando desde a ONU o que outras veces cualificou como de “responsabilidade”moral de todos, pero non dun proxecto político. E outra que só os máis sabios do lugar comprenden, é que baixo a atenta mirada acomodaticia da presidenta da Asociación da Prensa Madrileña (APM), os de Podemos son os que coartan a liberdade de expresión dos nosos xornalistas. levantou así a veda a cantos tiñan encomendado frear a estes mozos políticos. E desviou a atención de asuntos de bastante máis enxundia como a renovada investigación da Caixa B dos do PP que, en Madrid, ten substancial consistencia.

De paso, puxo en evidencia os enormes déficits que estas estratexias para o atontamento colectivo deixan no aire, cando o oficio de xornalista está dando tantas voltas e non digamos a prensa. En España, xa nin nos acordamos de cando non sexa miedosa, controlada e de escasa apertura de criterio, ata cando pretendeu exercer de “intelectual colectivo” independente. Nestes anos últimos xa nin é infrecuente que xornais principais titulen ou editorialicen igual. Mentres, as domesticadas televisións, incluídas autonómicas e TVE, son exemplo continuo de disparates, malversación, de purgas dos seus mellores profesionais, e, como non, de modelo a seguir: os máis sumisos son os ben pagos. Con tanta roña, ¡vaia fiestra para que a ciudanía mire o mundo!

Do ceo ao inferno

O colmo desta agresiva dinámica do entontecimento, de todos os xeitos, é que Esperanza Aguirre se sinta agora como a “principal vítima” dos múltiples fenómenos de corrupción que, ata onde alcanzamos, só vimos ao seu redor. É un milagre zarzuelero: sendo ela unha cazatalentos a soldo, resulta inexplicable o seu desacerto in eligendo e, sobre todo, in vigilando. Coma se o do “tamayazo” a perseguise, Granados. que noutro tempo foi a súa man dereita e se dedicou a ser o cerebro da Púnica, reclama agora ao seu xuíz para que chame a declarar a esta “enganada” muller e que indique o pouco que podía representar el en relación con outros imputados nesta rede e quen tiña realmente “a superioridade jerárquica”.

Neste abatido teatriño de esperpentos, ignorantes como somos -e seducidos pola ignorancia como escusa dos pillados in fraganti de alta alcurnia- falta a escena en que se nos explique ben que pintaban os da Púnica lavando a imaxe de Lucía Fígar nas redes sociais a cambio de 72.000 euros de diñeiro público. O xuíz Velasco sabe máis desta señora que os seus mentores cielinos, que parece que a impulsaban a privatizar tanto e tan ben, que xa en decembro pediu á Consellería que rexentara os expedientes de 17 “colexios púnicos”. Nesta corte milagreira, a calidade educativa pregoada por Esperanza Aguirre desde que tomase posesión do Ministerio de Educación en 1996 -e executada con paixón desde o xa amentado “tamayazo” en 2003- tamén a comprenderemos mellor, seguramente sen entendela, cando explique a contribución á mesma dos benéficos púnicos para ningunear e atacar mellor as reivindicacións que, a favor do ensino público e da profesionalidade do profesorado lle facía a Marea verde.

O Mestre Ignorante

Moitos outros misterios non entenderemos nunca, porque -a xuízo de moitos que mandan- somos tan ignorantes que nos deixamos entontecer boamente con calquera explicación. Non contan con que algún día poidamos entender algunha cousa e, de aí, comecemos a fiar todo o demais que nos sucede, porque, como dicía Rancière en O Mestre ignorante, “todo está en todo” e, ademais, estamos dotados con capacidade para decatarnos e “emanciparnos” de cantos nos queren amestrar, adoutrinar e manipular coma se fósemos súbditos inferiores seus. De desterrar a falsa crenza na inferioridade das nosas intelixencias, e de estar atentos para emanciparnos de tan falso proteccionismo atontador, será unha pena que centos de opinadores e tertulianos -a máis diso outros especialistas-, dedicados a comer o coco aos cidadáns con distraídas monsergas e interpretacións, se queden nese momento crucial sen traballo. Será unha mágoa que leis como a do Honor, a de Liberdade de Expresión e a propia “Lei mordaza” -que tanto obrigan a escribir ou dicir “presunto” diante de nomes mafiosos, machistas ou prepotentes- se queden entón sen sentido no que teñen de pretexto desinformador. En compensación, posible será que xornais e medios empecen a ter ganas de comunicar algo de verdade, e que os kioskos volvan revitalizarse porque os lectores nos afixemos a ler algo máis que rápidos e incompletos titulares, xeralmente amarelos, e pasado a moi segundo plano os de taimado tema deportivo e tanto body encantado de terse coñecido.

De momento, non será mañá: non teman. Cando os votantes máis conspicuos decidan abandoar as seguridades inmobilistas do centro ben centrado, o PSOE deixe de cantar o de catro esquinitas tiene mi cama e ninguén acuse a ninguén de “populista”, todos comeremos perdices? Só entón será cando o PP, á fin, deixe de ascender nas enquisas e “se os outros non lle consenten equívocos- chamará “pacto educativo” a un compromiso serio no que importa, sen os malabarismos do seu actual diálogo monologante sobre da LOMCE e de que siga diminuíndo o papel crucial do ensino público.

Para cando cheguen esas kalendas graecas, Méndez de Vigo e os seus mandados deberían recoñecer, sen sofismas, que a folga do pasado día nove non só non foi inoportuna senón necesaria e ata providencial, pois se converteu en portavoz de que a cidadanía, se é tratada como ignorante, acaba por fartarse e ser imprevisible. Non é improbable que empece a sospeitar que Nigel Farage -o do brexit- e Trump non xurdiron por xeración espontánea, como tampouco Geet Wilders, o eurodiputado polaco Korwin-Mikke, Marine Lle Pen ou os ultras alemáns. Se todos os conversos son imprevisibles, calquera día reorienta o seu Ministerio educador -e tamén o cultural e ata deportivo- e reinterpreta á OCDE na convicción de que xogar coa ignorancia non facilita a crenza na bondade das institucións democráticas que tanto nos custou ter. Si, si, é complicado, pero só entón seranos dado comprobar que abandonamos a santísima ansiedade de volver a onde adoitabamos os europeos nos anos 30. Ao tempo?.

TEMAS: Diálogo educativo. Pactos. Problemas e políticas sociais. Educación pública. Medios. Liberdade de expresión. Lei do Honor. “Populismos”. Fraudes democráticas. Corrupción.

Manuel Menor Currás

Madrid, 16.03.2017

A LOMCE volve provocar outra folga

1. Porque non queremos que o tan publicitado “Pacto educativo” se convirta nunha LOMCE 2.0, un lavado de cara para a Lei educativa máis nefasta da nosa historia.

Cómpre lembrar a día de hoxe a inacción da subcomisión parlamentaria que debía iniciar a redacción dun novo texto que substituíse a LOMCE (e que agora modifiou este obxectivo polo de traballar arredor da estratexia 2020 e, se cadra, un texto que puidese dar orixe a unha nova lei ou non). A isto debemos engadir tamén o anuncio do Goberno do Partido Popular de que recurrirá no Tribunal Constitucional para deixar sen efecto o acordo de paralización da LOMCE que se aprobou no seu día no Congreso.

2. Porque o modelo educativo que se propón baséase sobre todo no adoutrinamento e no

mercantilismo, considerando a escola coma unha factoría de man de obra, en lugar de pretender acadar unha cidadanía autónoma e independente.

O STEG opina que a Relixión debería estar fóra da escola pública e por contra cobra especial protagonismo na LOMCE. Entendemos que a escola debe respectar e promover o dereito á liberdade de conciencia, o coñecemento empírico da realidade a través da racionalidade, así como evitar a discriminación de xénero ou contra a diversidade sexual (moi presente, por contra, na doutrina católica). Así, a Relixión nesta lei sitúase ao mesmo nivel que o resto das materias en canto á nota media; unha materia onde para subir nota o alumnado ten que crer no que di o docente, e que, sospeitosamente, obtén sempre califiacións moito máis altas có alumnado que se matricula na súa alternativa.

3. Porque a actual lexislación, apoiada polas políticas lingüísticas da administración, relega o galego a unha segunda categoría vendo que, ano tras ano, o número de galegofalantes diminúe.

A lingua galega vese discriminada por esta lei que non garante que o alumnado remate a súa educación obrigatoria con plenas competencias na mesma, detraendo horas de impartición en favor dun plurilingüismo que xa é evidente que non serve para aprender mellor a lingua estranxeira, se non para deixar de adquirir outras competencias e contidos básicos. Unha concepción ecolóxica das linguas e verdadeiramente normalizadora require asignarlle un papel preponderante á lingua minorizada e NON partindo dunha suposta

e inexistente igualdade no uso e no coñecemento das mesmas. O verdadeiro plurilingüismo tan cacarexado pola Consellería non consiste nesa visión reducionista da aprendizaxe do inglés como a solución máxica a todos os males.

4. Porque as materias con máis contido humanístico, víronse perxudicadas, ou directamente

eliminadas, mentres que a relixión se convertía en materia avaliábel.

Paralelamente ao protagonismo que se lle confie á Relixión, materias fundamentais como a fiosofía ou a Música xogan un papel residual nesta LOMCE.

5. Porque a demencial concepción do alumnado e das ratios como simples números nun papel

conduciron a que a optatividade en centros do rural sexa anecdótica, mentres recortan postos

docentes, e outros centros están desbordados de alumnado; todo baixo o mantra da Consellería de “temos a ratio máis baixa de todo o estado”.

A Consellería contribúe á degradación dun eido, o rural, fundamental para Galiza e por tanto da por boa a construción do inevitábel, un dos males endémicos da nosa sociedade. Así, asistimos a unha degradación da linguaxe e deturpación do significado das palabras (a Neolingua que cita O`Rivas falando de Orwell, onde as cousas significan o seu contrario) e onde a escola xa non é, nin dende a óptica verbal, unha institución pública senón un “proveedor de capital humano”.

6. Porque o desleixo co que se trata á FP, e, sobre todo, a FP básica, é o símbolo da concepción
dunha educación de calidade para quen poida pagala, e outra sen medios e sen persoal para o
alumnado en peor situación socioeconómica.

 Uns currículos mal copiados dos xa existentes, unhas ratios totalmente fóra de lugar para alumnado con difiultades e características moi concretas, a inadaptación dos espazos e a inadecuación dos materiais ás necesidades deste alumnado particularmente sensíbel. Estamos a falar de moitas adolescencias que, provisionalmente, tórcense e moitas adolescencias tortas no medio de vidas tortas. En moitos casos a deriva escolar ten que ver con “accidentes” da vida e con “incidentes” escolares, tal é o caso desta FP básica, a panacea deste goberno do PP, que lle permite afimar que se reduce o fracaso escolar, pero non explica a imposibilidade de dar de baixa a este alumnado no Xade cando se produce o abandono.                     

7. Pola progresiva privatización do ensino público, que se ve tanto no aumento de unidades

concertadas; coma na concesión aos centros concertados de programas coma o abalar, o

PLANBE, ou contratos programa, detraendo recursos económicos que poderían ir parar a

centros públicos; coma na externalización de servizos de comedor ou do subministro de

gasóleo a centros.

Nos últimos tempos, a adecuación da escola-empresa, a xerarquización e a mercantilización desta son a estratexia tripla que acompaña os recortes no ensino, nun contexto onde o COÑECEMENTO vai sendo substituído pola EMPREGABILIDADE e o “capital humano” é considerado o máis importante de entre os factores históricos (terra, capital, traballo) que inflen no crecemento económico, baixo a tutela dos peores preceptos neoliberais.

8.Porque queremos a derrogación dos recortes que derivaron da LOMCE e do seu decreto

14/1012, e recuperar os cadros docentes, baixar as ratios do alumnado, e que non desconten os

días de baixa por IT.

E que se saiba que dende a chegada de Feijoó ao goberno da Xunta en 2010 o ensino público perdeu dous mil docentes, namentres o concertado e o privado non perderon nin o primeiro, aínda ao contrario. Os recortes non teñen vida propia, RESPONDEN A UNHA IDEOLOXÍA MOI CONCRETA.

9. Porque queremos que se lle devolva a autonomía aos centros, que se eliminen os concertos

cos centros que segregan por sexo e que, por unha vez, se escoite á comunidade educativa

á hora de elaborar unha Lei de Educación que sirva para que o noso ensino público sexa

realmente de calidade, laico, igualitario e democrático.

¿Que saberes son precisos pra entender o mundo do século XXI e transformalo cara a equidade e cara un desenvolvemento sostíbel e duradeiro? ¿Cal o camiño para permitir o acceso a meirande parte da poboación? ¿Cal a pedagoxía, o discurso e as prácticas e cales os mecanismos que motiven o alumnado para conquerilo? A resposta, dende logo, non a trouxo a LOMCE.

Comisión Permanente do Secretariado Nacional do STEG
23 de febreiro de 2017

Opinar e replicar fíxose viral: Avánzase moito? Apréndese máis?

As redes sociais e a TV puxérono de moda. Pero a reflexión sobre o que se opina non adoita dominar a conversación e abunda a estúpida banalidade.

Había moitos en escena, pero o exemplo de TRUMP está facendo medrar o número de candidatos a impoñer o seu particular sentido da orde no mundo. A barra de bar perde prestixio e, agora, a golpe de twit e similares non se escoita e interrómpese maleducadamente a sa conversación.

Twitear non abonda

Fai uns días, a recensión nunha revista de ensinantes sobre do libro titulado Os internados do medo, suscitou unha sorprendente resposta dunha lectora. Tratándose de algo que, con algunha frecuencia sucede a compañeiros e persoas que escriben procurando poñer coherencia en supostos diálogos e que, a miúdo, expresa o programado con éxito en TV, crin conveniente deixar constancia de que ninguén aprende nada se todos gritamos ao unísono e de que a liberdade de expresión ten pouco que ver con xeitos de replicarse uns a outros sen garantía ningunha de ler ou oído previamente o imprescindible, nin tampouco de querer facelo: como educación social, é mal asunto.

Previa á liberdade de expresarse, é imprescindible, con todo, que medie a comprensividade do que o outro di ou escribe. Entre berrar e falar, conversar ou dialogar hai unha distancia: aquilo compartímolo cos animais, isto outro -exclusivo da socialización humana- require algunhas condicións para que sexa atractiva. Se non, mellor é calar, por máis que a Trump lle vaia esta marcha solemne do narcisismo ou que no Parlamento, se teatralicen escenas que os sofistas gregos xa dominaban á perfección.

O libro citado, recomendable para cantos queiran coñecer peripecias significativas da historia educativa, achega uns 30 testemuños de supervivintes de institucións polas que pasaron varios miles de nenos e nenas españois desde a postguerra civil ata os anos oitenta: os Fogares Mundet (Barcelona), preventorios tuberculosos de varias provincias, o Colexio San Fernando (Madrid), algúns psiquiátricos e diversos reformatorios. O que máis sobrecollee do que viviron aí é a súa indefensión fronte aos abusos de todo tipo de que foron obxecto por parte dalgúns profesores ou profesoras -incluídos relixiosos e relixiosas- adscritos a centros teoricamente establecidos para a protección do menor e da muller. Os autores de Os internados do medo, Montse Armengou e Ricard Belis, son xornalistas e realizaron documentais de investigación. Na súa traxectoria profesional é habitual a preocupación por desvelar feitos silenciados durante moitos anos, e dar voz aos humillados en nome dunha suposta moral superior. Canto din ou filman é contrastable e, entre os seus traballos, figura Os nenos perdidos polo franquismo, sobre do roubo de recen nacidos nesa etapa.

Conste que neste libro soamente tratan deses internados, dando a entender que houbo rapaces e rapazas aos que a suposta acollida que aí tiveron abriulles posibilidades mellores que as que probablemente houbesen ter de non ir a parar a eles. O que poñen de relevo as historias de vida dos entrevistados son os abusos que un número sobradamente significativo padeceu de xeito inexplicable, coas secuelas que ese sufrimento gratuíto lles produciu. Os autores non entran nin saen no que poida suceder, paralelamente, noutros internados como seminarios, conventos ou algúns outros, cuxos ritmos e hábitos de vida, regulamentos, mestriños ou prefectos, sistemas de gobernanza interna ou metodoloxías do tempo e os estudos, condicionaron a bastantes máis miles de estudantes e aínda teñen continuidade: Algún destes seminarios é desgraciada noticia estes días.

E pur si muove

Fronte ao que lle obrigaron a seguir dicindo, inalterado, da orde cósmica, Galileo acabou murmurando: e pur si muove. Cabe repetilo cando alguén, ao detectar que a realidade non coincide coa súa desorde mental ou unha gloriosa ignorancia, conságrase a sentar cátedra desde un ego hiperactivo. Este pasado día tres, Quim Monzó facíase eco en La Vanguardia da decisión adoptada, por tal motivo, nun blog noruego: NRKbeta. Si algún posible lector quere comentar o que nese dixital se escribe, ha de pasar previamente un test para demostrar que, antes de opinar, leu o artigo ou a noticia sobre a que desexe opinar. Non é un consolo que tamén no Norte europeo falle a comprensión lectora nin que unha avaliación imparcial de tan espontáneos opinadores confirmase hipótesis que adoitan formularse cando se le o que escriben ou din nos medios, especialmente se acolleitos ao anonimato dan canle a calquera aburrimiento. O pretexto da transparencia non contribúe, nestes casos, a esclarecer nada, senón a que os outros lectores ou oíntes teñan que surfear entre unha oleaxe de insultos e insensatez, mentres a custosa liberdade de expresión é violada por un oportunismo que só propicia ruídos entorpecedores da lectura como fonte de pracer e coñecemento. Só faltaba que, á inoperancia de moitas Universidades por contrastar a calidade do que ensinan, plaxian ou publican os seus profesores e estudantes, se sumase agora esta tendencia erosionadora do dereito de todo humano a coñecer e expoñer razonablemente algo dalgún asunto, e a esperar que os demais procedan do mesmo xeito.

O bullying e o ciberbullying están de moda. Nin son exclusivos dos colexios nin dos problemas que as diferenzas xeran aos máis débiles. O acoso, profesionalizado noutros escenarios, tamén adoita empregarse para sacarse do medio a competidores ou discrepantes e non é infrecuente entre partidos políticos nin en campañas electorais. No entanto, tamén en casos menores como o que orixinou este comentario molesta e produce dúbidas sobre de se non é mellor calarse e que cada cal se apañe coa súa paranoia particular? Non coñecía na semana pasada a eloxiable decisión noruega e, no seu lugar, remitinlle á miña interpeladora esta contestación que aquí reproduzo por se axuda a quen sufra algo similar. Con moi leves modificacións, foi como segue.

Sorte

<<Segundo vostede, "non se pode xeneralizar..., porque se corre o risco de perder credibilidade" e, ao parecer, este "é o meu caso". Sinceiramente, non sei por que me descualifica. Está vostede no seu dereito, pero confúndese. É probable que o que leu non lle gustou por algún motivo que non di ou, sinxelamente, porque a súa sorte persoal -a súa experiencia- foi distinta da dos que sufriron vexacións como as que relatan as testemuñas que aparecen no libro titulado "Os internados do medo". Enténdoo, como entendería tamén que lle parecese mal que se comentase ese libro ou, dito doutro xeito, que lle gustaría que continuasen no esquecemento esas cousas que nunca deberon suceder. Este parece ser "o meu pecado" e adiántolle que non me arrepinto.

Ler antes

 No entanto, permítame dicirlle que é vostede moi rápida de xuízo, polo menos neste asunto. Se non le isto que lle estou escribindo como un twit, estas catro razóns axudaranlle a entender por que o digo.

Primeiro:  o que vostede leu non é un "artigo" meu sobre internados. Nunca o escribín aínda que podería facelo, simplemente a base dos  recordos e experiencias de vida que moi coñecidos escritores de mérito -algún deles pertencente á Real Academia- escribiron en linguaxe literaria. Contaron o que viviron, e xúrolle que o que relatan é pouco coincidente coa súa experiencia. Tampouco cunha boa parte da miña, na que hai de todo: bo, malo e mediocre...

Segundo: o que vostede leu en T.E, nº 359 -pois creo que se refire a iso- é tan só unha recensión dun libro escrito por xornalistas acreditados que, ademais, fixeron reportaxes sobre este asunto para TV e que, segundo me consta, antes de escribir este libro contrastaron o que contan. É vostede moi libre de non crelo, pero é un desatino desoír canto non coincida co que vivamos. Engádolle que unha “recensión” só é un comentario dun libro, non un artigo, e que quen a escribe para nada ten que estar de acordo cos feitos ou asuntos que suceden no libro; nin sequera con como estea escrito o libro. O interesante é que indique o posible interese desa lectura para saber máis sobre unha cuestión que, en principio, pode ser de interese cívico.  Se lle parece que o que lle estou dicindo "non é críble", é fácil de confirmar en calquera estudo sobre crítica literaria. O pertinente, xa que logo, fose que se referise ao libro e, mellor, que o lese antes de opinar de calquera modo, actitude que non serei eu quen lle vaia a coartar.

Terceiro: se analiza amodo o que escribo na páxina 41 desa revista, particularmente as tres últimas liñas, verá que, para nada se “xeneralíza". Matizo a denuncia que presenta o libro dicindo que "nestes ámbitos educativos non todo foi tan horrendo... Algúns atoparon camiños atractivos para as súas vidas". Non vexo de onde saca vostede o de que “non se pode xeneralizar". Entre outras cousas, porque o libro non fala de todos os internados, senón duns moi concretos, que non son, insístolle, os que eu tiven que soportar.

E cuarto: tamén a min me gustaría que moitas cousas non ocorresen nin que sigan ocorrendo. Pero non por iso me cabreo con quen manexe a documentación pertinente para historialas,  se o fai con seriedade e ambición de que non se repitan. Nos nosos arquivos e bibliotecas -malia que lle poida resultar “incrible”-  hai moita documentación que proba a existencia de cousas demasiado feas e, moitas veces, onde menos cabería esperalas. 

Conclúo: o desafortunado é que existan moitos tipos de falcatruadas e que os seres humanos sexamos quen de seguilas repetindo. Malia que vostede me retirou a súa “credibilidade” -ou precisamente por iso-, dareille un consello congruente: se desexa cabrearse con alguén e mostrarlle o seu desagrado ou "decepción", pense ben a onde merece a pena diirixir as súas invectivas. Escolla mellor o seu obxectivo e, se é posible, logo de acougar as súas impresións primeiras, volva pensalo ben e expoña de xeito críble os seus argumentos. Só dese modo merecería a pena

Se cando lea este mail, segue pensando o mesmo que me escribiu, non tratarei de convencela: é vostede moi dona. 

Que lle siga acompañando a sorte>>.

Ou andar ou ler

Pois iso: sorte a cantos teñan paciencia para ir máis aló da lectura mecánica e lean pausadamente para comprender. Este hábito ten un rico interese humanizador. Asegura o refraneiro galego que é moi útil para saber, igual que andar é ver. Dá acceso a ese coñecemento que adoita acompañarse dun goce crecente a medida que se le máis. Se todo é máis complexo do que ás nosas vidas, limitadas pero únicas, lles é permitido acceder, déixense levar por ese afán e non polos rápidos automatismos que os medios impoñen aumentando en demasía a superficialidade de canto traemos entre mans. As Redes e medios xa nos modifican e, se nos descoidamos, seguirán facéndoo non sempre para o noso ben: pódese conducir un Maserati pero, se non se controla a estupidez, acábase pronto nun barranco.

Manuel Menor Currás

Madrid, 04.03.2017

TEMAS: Lectura comprensiva. Opinionite. Os internados do medo. Trump.
Diálogo. “Faiche oír”. Pactos educativos. Redes sociais. Novos analfabetismos. Revolución 4.0.