PARA UNS MÁIS QUE PARA OUTROS

Autor do comentario:

Francisco Cousillas Ferreiro

Localidade:

A Coruña

Data de publicación:

Venres 30 de dicembro de 2011

Nunha das sociedades, que tiña categoría de -sen ánimo de lucro-, o xenrísimo Urdangarin aparece ao 50% como propietario e o outro 50 % da sociedade é da infanta, a súa esposa, pero amasaron uns beneficios fabulosos. Non se entende que se fale só de imputar á metade da Empresa, non creo que a condición de Infanta a exíma de responsabilidades, pero imos aprendendo cada día máis. O que si aprendeu foi o balonmanista, medalla de ouro que se forrou en poucos anos , aínda que parece que axudado dalgunhas presuntas irregularidades, pero o que máis me chama a atención é o do desvío de capital a Belice, posiblemente sen ocultas intencións de escaparse dos controis de Facenda.
Eu que son moi maior, recordo hai moitos anos, cando moitos españois saían con maletas cargadas para Suíza, non de ilusións como os emigrantes, senón de divisas, como levándose os seus capitais, unha gran dama Nacional levaba ata medallas de ouro que lle concedían ao seu egrexio PAI, pero ao pillala na fronteira declarou que as levaba para confeccionarlle un colgante ao súa non menos egrexia nai, Dna.Carmen, coma se en España non houbese moi bos ourives xa naquela época.

Sempre houbo xente e XENTE, aínda que o Rei declarase o outro día que a Lei é igual para todos os españois, a min ségueme parecendo que : PARA UNS MÁIS QUE PARA OUTROS.

Saúdos.

Terceiro curso de Bacharelato

Manuel Menor Currás

Madrid, 24/ 12/11

Os primeiros pasos do novo Goberno son de agradecer polos seus bos xestos: palabras suaves, oferta de pactos e diálogo “construtivo” que, todo hai que dicilo, eran imposibles tan só hai uns días. Algúns dos primeiros nomeamentos de primeiro nivel parecen incidir nesa ambición, especialmente laudable en momentos de crise como os actuais.

No entanto, non está mal recordar que esta crise xa estaba aí desde 2007. E non se ha esquecer a dureza extrema que en determinados momentos da lexislatura anterior exhibiron os que agora detentan maioría absoluta. O que non ha impedir que poidamos facer como que non nos decatamos de que agora se declaren continuistas de canto anteriormente lles pareceu mal. Discutiron, renegaron de canto se puidese facer ou expresamente negáronse a calquera pacto . Os casos de TVE, do Tribunal Constitucional, do Pacto educativo ou, no estritamente económico, o da nova Lei de pensións ou do final de ETA, son ben claros: onde dixeron digo agora din Diego, sen que medie máis nada que o quítate ti que me poño eu.

A desmemoria é mala conselleira e non auguro, xa que logo, que esta sensación de concordia cooperativa vaia ser duradeira. Nin pondo por diante cousas tan graves como a crise ou as novas normas económicas impostas constitucionalmente, cabe esperar que toda a lexislatura vaia ser unha balsa de aceite. Doutra banda, non parece que ao principal partido da oposición lle sexa conveniente unha actitude demasiado sumisa. Especialmente cando é previsible que as medidas que veñen enriba vaian prexudicar máis sensiblemente a quen, a pesar dos malos agoiros, decidiron votarlle.

Non sería moi sensato -neste inicio dun periplo desértico- dar por válido, sen rechistar, o xa avanzado sutilmente ata agora polo novo Presidente, aínda que aínda sexa pouco e cunha técnica do “tempo” moi controlada, coma se dun lanzamento de mercadotecnia cara se tratase. Vexamos, por exemplo, o que, respecto ao Bacharelato, avanzou na sesión de investidura, tan chea de imprecisións susceptibles de calquera decisión. Só quedou claro que se ampliaba un ano máis -sen que se saiba se por arriba ou por abaixo- e que algo terían que lexislar respecto da mellora da educación. Esta indicación como sen xeito, dando por suposta a necesidade dunha nova lei -probablemente orgánica de novo-, unida a canto no último ano se fixo en comunidades principais do PP, de agravio comparativo contra a escola pública, ha de vincularse co nada disimulado afán que, desde os noventa, viñeron mostrando os afíns a este sector político para emendar a totalidade do lexislado ata entón. O propio Rajoy e as súas sucesoras no MEC foron moi activos neste terreo. Foi a LOE do primeiro Goberno de Zapatero -no que tivo que pelexar duramente Alejandro Tiana- a que freou provisionalmente ese afán de volver a outro sistema que, mírese como se mire, recorda moito o anterior á LOXSE.

No último número de ESCOLA -revista independente e de gran difusión entre os profesionais da educación-, o Presidente da CONCAPA, Luís Carbonel, acaba de declarar que o novo goberno debe promulgar unha lei baseada noutra filosofía educativa, lonxe da comprensividade da LOXSE, que tan malos resultados deu (nº 3.927, de 15/ 12/ 2011, px. 33).

Todo leva, pois, a pensar que outra lei se está cociñando -se non está xa cociñada-. Non sexa que, por lentitude, lle vaia suceder o que á LODE que preparaba Pilar Castillo e que a inesperada derrota de 2004 levou por diante. Os resultados do 20N, sumados á amplísima vitoria das eleccións autonómicas permítelle agora ao PP impor “a súa lei”. Vailles ser difícil resistirse á presión das súas bases, de moitos dos seus dirixentes, convencidos da “estafa” dos socialistas, como escribiu Alicia Delibes- e, tamén, de moitísimos profesores que, desde os noventa, veñen clamando por ter alumnos moi selectos nas súas clases, que non lles expoñan máis problemas que os que puidese xerar a non repetición tranquila das súas explicacións lectivas. José Ignacio Wert, máis versado en socioloxía de mercado que en educación -cando escribo este artigo aínda non nos destapou quen será o seu Secretario de Estado neste terreo-, poderá alegarnos calquera razón do “mercado” para xustificar tan rutineira como xa inútil fórmula reformadora. Bo sería que, repasase a abundante bibliografía de “socioloxía crítica” que estudou políticas educativas diversas e, sobre todo, que tivese en conta o amplo consenso existente entre moitos expertos de diversas tendencias no relativo a que lexislar outra vez non é a solución. Teriamos outra lei máis para acumulala ao amplo legado que, sen contar o sucedido entre 1812 a 1857, veu despois da Lei Moyano: un acervo doctrinariamente leguleio que non se corresponde en absoluto cos logros relativos que conseguimos ter. O novo ministro, probablemente máis entretido e satisfeito nas outras áreas do seu crecido departamento -máis agradecidas que Educación-, poderá facer pasar de novo o nome de Rajoy ao BOE trasformar só a epiderme do que xa temos. Se se quixesen os cambios que necesita o sistema para estar na modernidade do que piden os tempos e que a cultura sexa accesible de verdade aos cidadáns sen diminución dos seus dereitos, o afán debe estruturarse con outro estilo máis concreto e esixente.

Esa moi probable lei non deixará de ser unha fatuidade como outras moitas do noso pasado, e máis cando os recursos son minguantes sen que saibamos ata cando. O gran problema de tanta lexislación educativa como creamos -desde moito antes da LOXSE- foi sempre o dos seus moi minguados ou inexistentes recursos. Encomendalo todo á voluntariedade dos encargados da execución, e fialo case sempre a unha presunta “vocación” de quen se dedicaron ou dedican aos labores docentes, foi o máis socorrido, especialmente canto máis anémico foi o orzamento e máis ditatorial ou autoritario o Goberno que o dispuña. Tomemos nota, pois, de que o último que oímos estes días é que hai que “facer máis por menos”. É facilmente traducible e a traxectoria da crise suscitada en Comunidades como a de Madrid no que vai de curso, non inclina a que vaian cambiar as pautas. E menos cando, de cara ao ano próximo, xa sabemos que hai que facer un recorte similar ao deste curso, pola urxencia de cadrar os números cos prazos esixidos desde a UE.

Todo seguirá peor, pois, neste asunto primordial. E nada indica que un terceiro curso de Bacharelato veña a favorecer ao amplo colectivo de familias que envían os seus fillos aos Institutos de Secundaria, variable en número segundo Autonomías, pero que nalgunhas xa está superado pola concertada e privada. Da parca información dispoñible, todo parece propiciar que ese curso aumentarase a costa do actual Cuarto de ESO, o que viría alterar o último tramo do ensino obrigatorio na liña que propugnaba a frustrada LODE. Repásense, pois, as hemerotecas no concernente ás moi concorridas manifestacións de protesta que aquel proxecto suscitou en todos os niveis educativos e veranse as limitacións e frustracións que xera. Non en todos os sectores sociais, por suposto, pero deixa fóra de xogo aos de máis humilde condición: quedan sen unha das escasas posibilidades de ascenso social. E máis se, ademais, non se expón un esforzo paralelo en reforzar a calidade das alternativas en formación profesional, un campo especialmente custoso se, por outra banda, non conta coa colaboración das empresas das familias profesionais máis demandadas. Esta colaboración é de tradición moi pobre no noso país, ao contrario de Alemaña, á que parece querer imitarse, pero a medias e con baixo orzamento.

A outra vertente deste proxecto de Bacharelato non aparece explícita aínda no anunciado, pero se intúe con facilidade dados os antecedentes: os máis claramente beneficiados por este invento van ser os colexios concertados e privados, non os públicos. Basta observar o amplo índice de estudantes que conforman os grupos con dificultades, non só en 4º de ESO, senón tamén nos tres cursos anteriores. Todos eses non farán este novo Bacharelato, co que o número de grupos de tal etapa nos IES descenderá, como xa diminuíu o das opcións que conducen a carreiras universitarias de especial dificultade. Sumir a todo isto -que non será pouco- o que os de grupos de presión -como o citado máis arriba-, e moitas outros que durante estes anos clamaron contra os “horrores” da LOXSE e as súas leis concomitantes, pedirán agora -con gran expectativa de éxito- que lles concedan tamén o concerto destes anos do Bacharelato. Posto que os seus alumnos van primordialmente cara aos Bacharelatos, e dado que o primeiro desta etapa virá coincidir co último ano actualmente concertado -o último da obrigatoriedade, aos 16 anos-, que non queden truncadas as etapas e que se prolongue a subvención ata o final do Bacharelato dos tres anos.

A “santa” aspiración de moitos colexios, será así máis factible e xustificable, pero detraerá, tamén por este lado, posibles alumnos cuxos pais vexan un futuro mellor para os seus vástagos no circuíto social que propician os colexios e institutos de titularidade non estritamente pública. E, se non, ao tempo. ¡Oxalá que o Goberno de Rajoy fixese esta análise e entendese que fai chirriar a xustiza distributiva nun asunto crucial como o da igualdade cidadá! ¡Oxalá que emprendese reformas serias e consistentes sen mirar tanto ao populismo e a unha pseudo-calidade de deseño! O problema, en todo caso, trasladarase -témome- ao que o PSOE e restantes partidos da súa proximidade decidan contestar, propor ou pactar. Caben moitas posibilidades, desde logo, de que as boas formas destes días se traduzan pronto en protesta de crecente dureza e tensión, que prolongue esta longa e estéril pelexa en que ninguén quere dar o brazo a torcer. Dun ou outro modo, quen parece estar chamada a perder nesta nova tesitura, de aparencias máis suaves por agora, é -cada día un pouco máis- o ensino de todos e de todas: a pública. Por algo a miña avoa adoitaba dicir: ¡Pobres dos pobres!

RESISTIRÉ!

A música e as coreografías, animan. A imaxinación e a colaboración, aledan. A solidariedade chama á Resistencia. A letra non ten desperdicio.
A marea verde continúa...

Cuando pierda todas las ayudas,
cuando no me quede solución,
cuando te jubiles de interino...


Cuando te despidan con un beso
en lugar de la indemnización...
(...)
Cuando el telelediario de la 1
sea el  NO-DO


Cuando los recortes sean norma
y la educación sea instrucción... 

Resistiréeeeeee.

O conselleiro deséxanos BO NADAL...

Mellor sería sen peches de centros, sen supresións, sen presións, sen cartas interesadas e medias verdades, sen propaganda baleira de contido.

Mellor sería con algo máis de espírito dialogante, respecto polos docentes e actitudes moito máis democráticas.

Mellor sería sen usos rituais da lingua cando se está apuñalando polas costas.

Mellor sería cunha escola integradora e non segregadora.

Mellor sería cun pouco menos de "excelencia" e moita máis cooperación.

Mellor sería se Vde. apostase realmente polo ensino público.


Nós tamén queremos desexarlle un BO NADAL  e, se aínda segue no posto o ano que vén, que os reis magos lle traian todo isto que lles pedimos para vostede.

Unha pancarta...incomoda? Ou..., incómoda.

Vemos dende o comezo deste curso tan "normal" (segundo a Consellaría de Educación) algúns centros con pancartas penduradas nas que se proclama a defensa do ensino público e se denuncian os recortes que está a sufrir en Galicia. Os centros de ensino nos que aparecen as ditas pancartas, manifestan a súa sensibilidade por este proceso e fan unha aposta decidida e valente por non calar o atropelo que supón o progresivo deterioro do ensino público. Unha vez máis, están a dar unha lección de coherencia e responsabilidade que transcende máis alá do puramente académico e traslada unha ensinanza moral, que, por veces, parece ausente dos centros.

As mensaxes que trasladan as ditas pancartas, non fan referencia a ningunha opción partidaria nin sindical. Constitúen unha declaración dun dereito fundamental, que non sería necesario recordar, se non fose porque, os que toman hoxe as decisións no ámbito da política educativa en Galicia, esquéceno un día si, e outro, tamén. Con todo, eses lemas foron asumidos por todas as forzas sindicais que representan ao profesorado e cómpre recordar que as manifestacións multitudinarias de Santiago a comezos de curso, responderon a unha convocatoria unánime de todos os sindicatos. Hai logo, consenso, na defensa do ensino público e no rexeitamento dos recortes.

Xa que logo, a quen pode incomodar unha pancarta que fai un alegato en defensa do ensino público. Por máis voltas que se lle dea, só pode incomodar a quen pretenda negar a evidencia, e dicir, a existencia dos ditos recortes; ou a quen siga ao pé da letra a política desta Consellería de Educación, que co seu aparello de propaganda, pretende seguir trasladando as "medias verdades" que vén comunicando dende que ostentan o poder.

Por outra banda,  estas pancartas poden ser un pouco incómodas. Incómodas...para quen? Para quen teña que asumir responsabilidades no exercicio das súas funcións directivas ou inspectoras? Quizais. Mais o exercicio desas responsabilidades leva tamén a certo compromiso ético, e ese compromiso ético ten que ver moito co tipo de dirección ou inspección que se exerza. Se ese exercicio tivese que ver co liderado, o compromiso ético estaría garantido e o respaldo asegurado.

Un valedor que non vale.

O verbo valer (do lat.valere “ser forte”, “estar san”) presenta, entre outras acepcións, as seguintes:

1.- Ter calidades que fan ser útil ou estimado.

2.- Ter eficacia, servir.

3.- Ser válido ou aceptable xurídica ou loxicamente.

4.- Ter influencia, poder, creto, importancia.

5.- Ter merecemento ou valor.

6.- Ter mérito, facultades, calidades.

7.- Ir en axuda de alguén; acudir, auxiliar, axudar, socorrer (valerlle a alguén).

Todos entendemos que alguén que se diga “valedor” debe ter as condicións sinaladas de cualificación, poder, influencia, importancia e méritos para poder ir en axuda de alguen, é dicir, valerlle. Moito máis cando un representa unha institución que se chama “Valedor do Pobo”.

Vimos de asistir a un triste episodio, que unha vez máis reflicte a paranoia que se dá na clase de persoas e institucións que nos gobernan e nos “valen”. Mellor nos iría quizais se non nos “valesen” tanto. D. Benigno López González, o noso valedor, acaba de instar á Consellería de Educación a que retire un libro de Ciencias Sociais 5º de primaria, en concreto da Editorial Vicens-Vives, por conter un recadro no que di que a Lingua propia de Galicia é o galego. O que a todos nós, nos parece unha obviedade sen discusión, ao noso valedor lle parece unha manipulación sesgada por silenciar que hai outra lingua oficial na nosa comunidade que é o castelán. O valedor do pobo confunde os conceptos, e non é a primeira nin a segunda vez; antes ao contrario ten unha tendencia á confusión case sempre en prexuízo da lingua que sempre estivo discriminada e afastada dos usos sociais considerados “elevados”. Se o galego non fose a lingua propia de Galicia, poderiamos pensar que chegou a nós por influencias estraxeiras, quizais, ou por un casual, igual a trouxo aquel galego que estaba na Lúa e que viñera do Ferrol, tal como cantaban os do Zapato Veloz, na súa pandeirada sideral. “Hai un gallego en la Luna, que ha venido del Ferrol”.

Sr. Benigno López González: Unha cousa é unha cousa, e outra cousa, é outra cousa. Unha cousa é a lingua propia e outra cousa é a lingua oficial. Fíxese vostede, que mesmo hai linguas propias que non son oficiais! Máis o noso caso non é ese. Dende que temos Estatuto de Autonomía, que Vde. coñecerá ben, a nosa lingua propia é o galego porque así o acordaron as forzas políticas que fixeron o Estatuto e porque así o referendou o pobo. Aínda máis, como vostede saberá, a evolución do latín vulgar, neste territorio, deu lugar aquí a unha lingua que se chama galego, e non outra. Se as circunstancias sociais e políticas provocaron que despois outra lingua se asentase neste territorio, non significa isto que a anterior non fose a lingua propia. Se vostede, dende a institución que representa, ignora estas cuestións fundamentais, non merece ser o noso “valedor”. É vostede un valedor que non nos vale!

Carta vai e carta vén. IES As Lagoas.

Os pais e nais dos alumnos e alumnas do IES As Lagoas están de noraboa. Nos últimos días, xa teñen quen lles escriba. Agora chéganlles ás súas caixas de correo, misivas do profesorado, non coa intención de lles felicitar as Pascuas, que esas aínda han chegar, senón coa intención de darlles a entender os cambios que se están a producir na Ensinanza Pública, por mor dos recortes que vén aplicando este goberno de Galicia e en particular a Consellería de Educación. Por suposto, son cartas interesadas; interesadas en que a ensinanza pública non se deteriore máis, interesadas en que os innegables recortes que está habendo en profesorado, en recursos e en actualización e mantemento de materiais e centros, non incidan negativamente na calidade do ensino. A carta enviada polo claustro de profesores manifestando a súa preocupación e denunciando os recortes, é un exercicio responsabilidade dos que consideran que a ENSINANZA PÚBLICA DE CALIDADE é un dereito irrenunciable, que hoxe se está poñendo en cuestión da mesma maneira que se poñen en cuestión outras conquistas sociais como poder ser unha sanidade universal e gratuíta.

Carta do claustro aos pais.

Escrito aos pais do IES As Lagoas

Dado que estas cartas, son interesadas -como xa se dixo- a Xefatura Territorial da Consellería de Educación, tamén lles quixo mandar aos pais, outra carta. Os pais están moi ledos de que se acorden deles, e de que as autoridades educativas provinciais lles aclaren algunhas cousas que din as cartas do profesorado, porque sempre é bo contrastar opinións. As cartas da Xefatura Territorial, que, posiblemente, fan os mesmos que mandan as notas de prensa que se publican na páxina web e nos medios, non son interesadas. Dan datos obxectivos sobre a situación do ensino en Galicia (gasto por alumno, redución da taxa do abandono escolar) e concretos, en particular, sobre o IES AS LAGOAS (taxa alumno/profesor, horario lectivo, incremento do número de docentes...) e lamentan a desinformación interesada que se está dando aos pais. Remata a carta, facendo un chamamento ao traballo conxunto de toda a comunidade educativa. A carta da xefatura territorial, non é interesada. Lástima que lle esquecera dicir o número de profesores que reduciron este ano na provincia, lástima que lle esquecera dicir as unidades que se pecharon, lástima que lle esquecera dicir que non se cobren as baixas de menos de quince días, lástima que se lle esquecera dicir que a modificación da lexislación obriga ao profesorado a facer máis horas lectivas e a atender ao transporte escolar, en detrimento doutras actividades docentes; lástima que non dean datos da redución de orzamentos en material didáctico, ou gastos de funcionamento dos centros; lástima que non digan o número de profesores que están impartindo unha materia da que non son especialistas; lástima que se lle esquecera dicir que no IES AS LAGOAS non teñen problema de profesorado, porque pecharon o IES PORTOVELLO e a práctica totalidade dos docentes deste centro foron “integrados” no dito instituto. Lástima que ao que fixeron lle chamen na súa carta “Creación de 7 Centros Integrados de Formación Profesional”. Dá lástima, que prentendan envolver este “paquete” co papel de celofán da “excelencia”. Dá lástima.

Carta da Xefatura Territorial ás familias.

Cartaxefaterritorial

Hai futuro?

Manuel Menor Currás

Ao fío do que acaban de dicir as urnas o 20-N, non pode un evadirse das expectativas de cambio que as ominosas campañas electorais propagaron respecto dun pasado recente de supostas limitacións e fracasos. Doutra banda, o balance habitual dos recontos de votos, que sempre produce resultados aparentemente positivos a cantos contenden nas eleccións, fixo que case todos, incluído o PSOE, se amosen ante a nova situación ávidos de alumarnos un mundo novo cargado de futuro.

Transcorreron poucos días, pero merece a pena previrse fronte ás notorias desmesuras do oído antes das eleccións. Se a reflexión sobre a monotonía e os concisos eslóganes da pasada campaña nos daban sobradas pistas para romper a incerteza de saber xa se hai ou non futuro, as declaracións máis mesuradas, pero non menos calculadas de despois, estannos delimitando moi ben de que vai ir isto nos catro anos que xa empezan a contar.

Segundo a publicidade do PSOE, votarlles a eles implicaba decantarse por pelexar polo que se ten. A idea directriz era que había que porse á defensiva ante uns riscos sobrevidos que podían tirar por terra o que temos. Coma se o que temos fóra extraordinariamente valioso pero moi difícil de soster. Ata o punto de erixirse a si mesmos e aos seus votantes- en atlantes esforzados no empeño. A palabra esforzo viñérona empregando os socialistas desde os oitenta para a implementación de políticas que, noutras latitudes próximas á nosa, xa eran moeda corrente desde o Plan Beveridge en 1945 e, ademais, con bastante máis consistencia que entre nós. Pero, en definitiva, o posible futuro que contemplaba a proposta do equipo de Rubalcaba tiña a mirada posta eminentemente no espello retrovisor, coma se do Paraíso perdido se tratase e, ademais, con pouco entusiasmo para explicar como eles mesmos -nos últimos tempos- se meteron  tamén nese xardín no que o froito do ben e do mal dos recortes se lles pegase como á Eva do Xénese.

O cambio de Rajoy cando nos pedía: Súmate ao cambio, non andaba moi lonxe do campo semántico anterior e, ata, excedíao amplamente. Abondaba con delimitar os elementos constitutivos desta mobilidade acelerada que se pregoaba como desexable para a acción política e, sobre todo, non perder de vista, en paralelo, o que viñan facendo os principais actores do PP nas comunidades que rexentaban. Se todo movemento -tamén o político- é relativo á posición que ocupa o espectador, o que aquí se propugnaba como merecedor do máximo de vontades, non era cara a adiante, para mellorar firmes apoios ás anémicas prestacións sociais -ás que sempre dicían que non ían tocar-, senón cara atrás, cara a cando non existían ou estaban reducidas a unha concisa asistencia benéfica ou caritativa. En termos históricos, era un cambio retro, cara aos tempos anteriores a que xurdisen as primeiras leis e institucións sociais, entre o último terzo do século XIX e inicios do XX.

Os últimos días, previos á toma de posesión do novo Goberno, son de gran interese para delimitar se hai ou non futuro. En termos de historia lineal, en que o que vén sempre é mellor que o pasado e ata salvífico -como gusta dicir a historia de matriz xudaico-cristiá-, á xente nova sobre todo estalle resultando difícil de ver. O relato do que está sucedendo -marcado por Merkel e outros con máis poder que ela aínda- só é propicio para albiscar unha xeración perdida, uns anos especialmente cargados de medo, e que "España non está para bromas" -como agora din os principais recipiendarios da facultade de gobernar. O cansazo físico e mental, que xa se traducen na educación pública, dos que este ano viron aumentar os seus horarios lectivos sen contraprestacións, unido a unha peor atención educativa, irá en ascenso o ano que vén, do que xa nos están dicindo que hai que seguir recortando orzamentos e traballadores en favor do privado e moi etéreo. Probablemente vexamos que ao entusiasmo contestatario destes días pasados, lle sigue a depresión, pero o seguro é que os nosos mozos -en especial a proporción elevada dos que atende a escola pública- sufrirán carencia de perspectivas. Salvo a do apáñate como poidas, tan próxima ao rexeitamento desa envexa igualitaria propugnada polos partidarios do darwinismo social: un futuro tan arriscado como perigoso para os que queiran a pertenza a unha mesma comunidade.

(Madrid, 04/ 12/ 11)

Que inventen eles!

Víctor Freixanes

Data de publicación:

Domingo 04 de decembro de 2011. La Voz de Galicia.

Dicía o meu vello profesor: «Só dende o coñecemento transformamos o mundo». E engadía: «Se deixamos que outros estuden e inventen por nós, non nos queixemos logo de que o mundo nolo pinten coma eles queren, non coma nós quixesemos que fose». Ou meu vello profesor (de Ciencias) era un vello republicano represaliado, agochado nun instituto de Pontevedra, que nos reprendía por non dedicar tempo dabondo aos libros, e sempre que lle cadraba comentaba a frase aquela de Unamuno, «que inventen eles», que seica ou reitor de Salamanca pronunciou en 1909.

Que inventen eles! Pois nestas estamos. Vella tradición española, non digamos galega, malia excepcións, que tamen as hai. Ou profesor Carracedo, con méritos internacionalmente recoñecidos na medicina forense e na investigación xenética, lembrábanos hai poucos días que a participación de Galicia na investigación española non chega ao 2 % (cando Galicia representa o 6 % da poboación do Estado). Os obxectivos estratéxicos da Unión Europea falaban hai dez anos de ver de establecer nun mínimo do 3 % os investimentos dedicados a I+D respecto do PIB. As nacións máis desenvolvidas sitúanse todas por riba desta porcentaxe. O Estado español no seu conxunto non chega ao 2 %, malia os esforzos do Goberno Rodríguez Zapatero, que algúns esforzos fixo, e Galicia anda como pode por debaixo da media española.

Así están as cousas. Desas porcentaxes de recursos dedicados á investigación (técnicos, económicos e humanos), máis do 80 % proceden das universidades. A iniciativa privada apenas conta (agás o que viñamos obtendo dalgunhas fundacións hoxe en crise ou desaparecidas), e os últimos axustes (adelgazamentos) inciden, coma vén sendo habitual, nas partes máis febles do sistema: entre elas a que comentamos. Os últimos despedimentos ou non renovación de contratos na universidade non son máis ca ou anuncio do que se aveciña.

Sen coñecemento das cousas, ¿como habemos de transformar ou mundo?, seguiría preguntándose o vello profesor. Coñecemento científico, que é o principio da investigación e da transformación da realidade. Así combateu a humanidade as epidemias coa penicilina. Así inventamos o arado para traballar a terra, moitos séculos antes. A cita de Miguel de Unamuno é de principios do século XX e tende a comentarse fóra de contexto, pero é certa, aínda que o profesor de Salamanca intentase matizala algúns anos despois. Que inventen eles! Que é ou mesmo que dicir: entreguémonos, nestes tempos de cambio e transformacións aceleradas. Cando os caladoiros internacionais de pesca pecharon as súas portas, a nosa xente lanzouse ao fletán nas augas canadianas. O profesor Carracedo fai que nos sintamos orgullosos de nós polo mundo adiante, cos seus equipos de traballo, seica agora tamén reducidos. Na misión Biolóxica de Pontevedra, Cruz Gallástegui e López Suárez exploraban a principios do pasado século as novas técnicas de mellora de produción do millo. Ao final, capitalizárono todo os americanos.