Mentres nos infantilizamos, os supostos principios
que dicimos nos deben rexer non dirixen realmente a nosa convivencia.
É moi paradigmático o que está pasando, a golpe de
telediario, no próximo patio palestino entre israelís e palestinos, onde os
clamores do poeta Darwix seguen tan vivos como en 1947, mentres os cautelosos
europeos, simulan plañir ante unha situación que lles segue sendo tan “complexa”
como foi entón, e o sionismo, sentíndose
herdeiro da furia veterotestamentaria, ten permiso para a desproporción. Este
domingo pasado, as cámaras televisivas engadiron outro fenómeno de xeito
evidente “máis complexo” aínda aos nosos ollos, o do ensoño atropelado dunha
poboación africana añorante dunha Europa que, namentres, verbaliza en torno a
poñer aramados a un vento que non cesará de soprar mentres siga todo como ata
agora. En ambas situacións, o sopro dos nosos tan fachendeados Dereitos
Humanos quédase basicamente para un relato de imposibles utopías, a mercé
dos que -por unhas ou outras razóns- teñen a nosa delegación para tranquilizar
as nosas conciencias, como sexa, no seguinte noticiario á hora para comer.
Pai patrone
Máis preto aínda, no patio da nosa corrala, medran
os berros entre ruídos de todo tipo, mentiras interesadas e falsas promesas de
confort; os nosos supostos representantes tratan, na sesión dos mércores do
Congreso de Deputados, de contentar os nosos gustos particulares como poden, en
parte por medo a perder o seu propio estatus mediático, e en parte pola
convicción de comerciantes que estivesen vendendo un produto no que non creen.
Adela Cortina sinalaba hai uns días que deberían rexerse, polo menos, polas
mesmas leis da publicidade, de modo que soubésemos por que rexernos e, en caso
de fraude patente, poder reclamarlles a fraude. É posible que non se arranxase
moito, pois avanzou moito a técnica da publicidade e, sobre todo, os modos e
xeitos de captar con facilidade aos máis propensos a deixarse embaucar con
calquera mensaxe.
Os problemas que denota a situación actual teñen
un percorrido longo, que non se circunscribe ao estrito presente. Os dous que
tanto espazo ocupan estes días nas noticias engaden máis mortos e damnificados
a unha longa historia de colonizadores e colonizados, en que os principios de
actuación seguen sendo os de sempre entre dominadores e dominados, modulados
adecuadamente para non dar demasiado o cante; en cada momento concreto sempre
un mal maior ten hexemonía para prolongar o malestar ou a inxustiza de modo
máis ou menos subrepticio cun mal menor que segue imperando, en mans dun
suposto amo superior -o primo de marras ou o Pai patrone dos Irmáns Taviani- que impón a súa lei; miren detrás
de Israel, de Marrocos ou da Unión Europea quen leva a renda dos fíos e verase
mellor o que está sucedendo.
En campaña
No noso espazo público é lamentable a aparencia de
que, entre tantas voces controvertidas como grupos parlamentarios, sexa maior a
furia que conmove a cada un que as palabras capaces de orientar á cidadanía.
Non parece senón que o relevante fose ver que proveito saca cada cal da
discordia, e que vantaxe posicional adquire para unha eventual situación
electoral. Os supostos principios parecen estar fóra da escena, case exclusivamente
como un recurso de tramoia, pero non como algo que deba rexer internamente o
discurso, as propostas, acordos e demandas. A dúbida que asalta ao oínte é se
estes voceiros partidistas serán capaces de aguantar a interminable pelexa
preelectoral en que están, aburados polos comentarios máis ou menos concordes dos
moitos faladoiros e díxome díxomes con que cadeas de radio e televisión
acompañan esta festa ruidosa en que din querer “informar”; non menos urxidos
están polas condicionadas enquisas de opinión, continuas e providenciais.
Que importa?
Nesta dinámica do curto e curtísimo prazo, o que
como pinga malaia vai formando opinión no común dos cidadáns é que isto é o que
importa, máis ou menos o mesmo que vimos esta fin de semana pasada, coma se dun
interminable botellón celebratorio do final do ano da peste se tratase, en
honor de non se sabe ben que liberdade individual omnímoda, allea a toda
liberdade comunitaria. A este ritmo vai ser máis difícil cada día construír
unha casa de verdade colectiva, capaz de aguantar as durezas que depare un
futuro que xa se está construíndo.
Benedetti, desconsolado das reviravolas destas
tentacións no exilio, ao iniciar en 1976 o seu libro de poemas A casa e o
ladrillo, citaba a Brecht: “Parézome ao que levaba o ladrillo para mostrar ao
mundo como era a súa casa”. Dos moitos desconcertos que estea xerando esta
pandemia -aínda non acabada, por moito que se desexe- a desconexión de
principios comunitarios polos que rexernos pode acabar sendo un dos máis graves.
Se non importan, se na escola non hai que coidalos, e se o que ten que imperar
é a lei do máis forte, o percorrido vital da gran maioría non vai merecer moito
a pena. Cóidense.
TEMAS:
Palestina/Israel.- Marrocos/Europa.- Dereitos Humanos.- Convivencia.-
Democracia/Liberdade.
Manuel Menor Currás
Madrid, 19.05.2021.