Coa manda prepotente que actuou nas festas de Pamplona 2016, constitúen un mal síntoma de convivencia. Poucos parecen, pero atemoriza o seu afán de que volvamos ser manda.
Nada é o que parece ata que a febleza se mostra con toda crueza. Hai ocasións en democracia en que, de modo aparentemente insólito, aflora unha realidade torpe, ignorante, chea de prexuízoss e enormes doses de desprezo cara a canto non coincide co obsoleto. Boa parte da “violencia simbólica”, ese conxunto de pautas opresoras dos demais a conta de que un sempre ten razón nos seus valores, aínda que pertenzan aínda ao Paleolítico inferior, ten os seus mellores momentos expresivos en tales circunstancias.
Grazas machistas
Entre os españois adoita predominar, a estas alturas da Historia -e a contrafío do que algúns queren-, a tolerancia e o respecto mutuo. Pero son suficientes algúns ingredientes que alteren a modorra cotiá para parecer propicios ao guerracivilismo cruel. E todo porque as meninxes dalgúns especímenes altéranse profundamente ao ter ocasión de expresarse. Non son poucos entón os que se desatan en profundidade e embisten, demostrando ao resto que se van a enteirar. Aí están eles para poñer as cousas no seu sitio. Neses momentos, a cruzada que estes impacientes levan dentro adóitaos desbordar, e a tendencia a repetir os garrotazos que tan ben debuxou Goya desbarata toda mesura e a boa educación de que ousan presumir. Non é infrecuente en tales ocasións que concorran dúas circunstancias adicionais: a dispoñibilidade dun medio aparentemente anónimo, como as redes sociais, e a suposta provocación que lles representa calquera opinión, actitude ou diferenza. Allea, especialmente se provén dalguén a quen tachan de inferior. A súa sensibilidade -indefinidamente adolescente- desbórdase ante as prestacións de Twiter ou Whatsapp para trasladar as súas grandiosas torpezas aos correlixionarios. Estes soportes deixan de ser neutros nas súas mans e, inmediatamente, espallan improperios, invectivas, insultos, ameazas e sevicias con tal de deixar polos chans a quen consideran culpable de os ferir por non ser compracente.
Comportamentos deste tipo empezan a idades temperás en modalidade a cotío consentida e, ata, xaleada. O colexio ou a escola xa son espazos propicios para o ensaio destas violencias micro ou maximachistas. De todo hai nos anos escolares -non meros xogos de nenos- e máis dun suicidio adolescente desencadeouse neste escenario en que o agresor pretende pasar como gracioso, pero a conta dos máis débiles da clase. E cando os iniciados nestas grazas medren, daqueles pós esta lama. Desbórdanos os resabios de mala crianza, o descontrol da racionalidade en convivencia e a crenza -cada vez máis absoluta- de que os equivocados, idiotas e subnormais son os outros, que non saben xogar como eles e recrimínanlles a súa conduta. Tamén van aumentando as ocasións para o disentimiento e intolerancia, ao mesmo ritmo que se lles desboca toda concordancia entre forza física e desenvolvemento neuronal. As cuestións de xénero altéraos, pois consideran á muller menor de idade, só a entenden sumisa e paciente, e obxecto de presa pois a viron primeiro. As de carácter territorial os desorientan, pois non hai no mundo pobo, rexión ou nación similar ás súas. As de índole simbólico-relixiosa sonlles míticas, xa que non hai virxe como a da súa comarca. Sucesivamente, as circunstancias vitais bríndanlles mil ocasiones para mostrar o seu desconcerto, por máis certeza que mostren na barra do bar, coma se do afastado far-west se tratase. Algúns chegan a postos de superioridade xerárquica ou administrativa sobre os demais.
A Historia non adoita servir para case nada ante tales comportamentos. Só axuda a comprobar que, en determinadas situacións en que a vida colectiva se tensa, crecen as ocasións demostrativas destas violencias e todo tende a repetirse. Coa gravidade de que estes individuos aceleran esa equivocación, no medio da moi frecuente pasividade consentidora dos demais. E neste momento actual -en que xa existen demasiados episodios similares en Europa, con formas de expresión machista e interpretacións neonazis da sociedade- son estes mesmos individuos os que tratan de baleirar de sentido os chamamentos á tolerancia e ás formas pacíficas de convivencia como signos de dignidade e desenvolvemento humanos. Vivimos un tempo convulso, en que pode ser difícil distinguir o que merece a pena.
O chat dos guindillas
As situacións que está provocando a cuestión catalá entre participantes, nativos e próximos, están tendo demostracións palpables de sensentido: a enerxía malgastada ben debería empregarse en algo favorable ao mellor entendemento. Colateralmente, e mesturadas con outros prexuízos e rancores de difícil acomodo, hai quen aproveita para enturbar máis con malos modos. Intentando manchar a persoas e institucións moi dignas de aprecio, queren vingarse do seu logrado prestixio. Só eles se senten capaces de facer xustiza poñéndoas onde imaxinan correspóndelles, o que fai máis lamentable que Manuela Carmena teña que sufrir o que non se sabe cos insultos dos que, supostamente, deberían respectala. Son policías municipais os que puxeron en circulación nun chat porquería odiosa. Ninguén os obrigou a pensar como a alcaldesa, pero aproveitaron o suposto anonimato para agredila e, de paso -por moi protexidos que se sentiron detrás dunha gorra de prato e unha porra, á intelixencia e paciencia dos seus conciudadanos. Nin o anonimato existe nas redes nin ofende senón quen pode. Se algo merece esta alcaldesa -ndependientemente de que se estea ou non de acordo cos seus criterios- é respecto e aínda que as mentes doentes non o saiban, tamén admiración. A mención á matanza de Atocha en xaneiro de 1977 é de ignorantes de que a democracia en España custou bastante máis do que este parloteo de señoritos malcriados se imaxinan. Carmena estivo, e moi activa naqueles despachos laboralistas, expoñéndose para que as pautas grises en que se desenvolvía a vida laboral desaparecesen; mencionar que é unha pena que non a asasinaron como aos seus compañeiros, é unha agresión que só pretende atemorizar a toda a cidadanía. Aos seus 73 anos, hai que ser moi novo para aguantar a xente como esta que parece que se atoparía máis a gusto coa estulticia xeralizada dos que non quixeron aceptar a liberdade política. Ata os máis zotes saben, ademais, que esta alcaldesa é honrada, que non chegou a Cibeles vivindo do conto, e que está moi ben preparada para o cargo que desempeña.
Asuntos sen resolver
A cuestión pendente, en todo caso, é como eliminar estas lacras que, ao que parece, teñen bos patrocinadores e algún que outro bo adoutrinador intelectual. Coas noticias que a diario nos mostra a prensa sobre do maltrato infantil, a brutalidade no ámbito familiar, o abuso sexual, os gritos, insultos, desprezos e ameazas de superiores a inferiores... Canta violencia gratuita! Canto maltrato improcedente! Canta dor sen sentido que merece a pena previr e erradicar! Aristóteles falaba de que na POLIS o propio é o “goberno de libres e iguais”. Naquela Atenas do s. IV a.C. a democracia era moi leve aínda e, con todo, o filósofo xa reclamaba para todos os cidadáns una mesma educación, “común e non privada”. Entendía el que “o adestramento nos asuntos da comunidade ha de ser comunitario”, porque en democracia todos nos debemos ao coidado do conxunto”. As lacras a que aludimos, e que a miúdo se manifestan de moitos outros modos -como demasiado ben saben os diversos por cor da pel, sexo, cultura, discapacidade ou discriminación económica- só son erradicables a partir dunha educación digna para todos. Unha democracia do século XXI é imposible sen unha moi boa educación de todos. Os recursos aí investidos son os mellor empregados. Se non o cren así, a opinión é libre, pero o caso de Pamplona que estes días se xulga e o protagonizado por estes guindillas madrileños é un anticipo para atisbar a onde nos conduce a ignorancia -que non virtude- dos prepotentes.
TEMAS: Democracia. Liberdade de expresión. Agresións. Machismo. Educación cívica.
Manuel Menor Currás
MADRID, 20.11.2017
No hay comentarios:
Publicar un comentario