A atención social é a gran cuestión subxacente

Prosegue a perspectiva de intemperie para 2019, salvo que o voto dos cidadáns sexa máis proclive á hexemonía do ben común sobre o privado.

Unha recente sentenza do TSJM fronte a unha demanda sobre a recentemente inaugurada medida municipal que restrinxe o tráfico automobilístico en Madrid Centro, argúe que "existe un indubidable interese público na aplicación inmediata das normas que a compoñen". Segundo este tribunal, os querelantes, o PP e Comunidade de Madrid, non detallan en que consisterían os prexuízos que cualificaban de irreparables se se aplicase a norma; “unha mera invocación xenérica" non é suficiente. Por outra banda, non serían procedentes “medidas cautelares” en contra salvo que as consecuencias derivadas do proceso resultasen “irreparables”. Non sucedendo así, aplicalas sería “un axuizamento sobre o fondo do proceso". 

Esta sentenza ten indubidable interese no terreo das políticas educativas, pola similitude de posibles conflitos entre ben xeral e intereses individuais. Unha das pugnas que protagoniza a posible reforma da LOMCE é a relativa a unha suposta “demanda social” (art. 109.2), o motivo en que se apoiaría a “liberdade de elección de centros” potenciando a súa libre creación con concerto polo medio. Esa suposta “demanda social” é proclive a fragmentar o sistema educativo por razóns alleas aos dereitos fundamentais dos cidadáns, soportando así mesmo particularidades que, a gusto dos consumidores e baixo amparo de diñeiro público, facilitaría o negocio privado da educación. Esta hábil manobra que Wert introduciu na lei orgánica aínda vixente, faculta a interpretación neoliberal do dereito universal á educación lesiva para unha educación igual de todos os españois.

A versión neoliberal

Se houbese dúbidas, José Luís Pazos mostrou en ¡No nos callarán! a interpretación práctica que, coas súas decisións sistémicas, dea a Consellería de Educación da Comunidade de Madrid a esa presunta “demanda social” e á súa tutelada liberdade de negocio educativo. Ese abano de medidas facilitou que o seu sistema educativo fose cambiando de signo -cada vez máis favorable ao subsistema privado e privado-concertado- a conta de detraer recursos á súa parte pública, dificultando innecesariamente que poida haber un sistema de cohesión compartido por toda a poboación en nome de supostos idearios particulares. Non é casual, ademais, que cando algunhas destas decisións foron recorridas e gañadas ante os tribunais, teñan pouco percorrido efectivo; que destino agarde a algúns dos implicados en diversas investigacións xudiciais sobre corrupción está por ver. Logo de 9 anos, á Gürtel fáltalle moito por dicir nas súas conexións con políticas educativas, igual que ao caso Lezo e ao dos usos e abusos a que -segundo indicios- sexa sometida a “Axencia Informática e de Comunicacións da Comunidade de Madrid” para presuntamente pagar a proveedores do PP. 

Entre 2010 e 2014, sobre todo, moitos xestores da autonomía madrileña favoreceron os intereses privados co pretexto de servir aos intereses públicos. Non só en Educación, senón tamén en Sanidade e, entre outras actividades, as da sociedade pública de Arrendamentos e Promocións, onde -para aforrar?- vendéronse edificios céntricos a compradores cos que se estipulara  que se lles alugarían para sé de diversos organismos. A mesma técnica, por outra banda, do “capitalismo extractivo” que se empregou en máis de 100 solares municipais para instalar colexios concertados de entidades amigas.

Os exexetas 

Neste contexto, pódese entender mellor boa parte do cabreo constante que teatralizan Casado e Rivera respecto ante os posibles acertos que poida ter a xestión de Sánchez en Cataluña e noutras frontes políticas. Estando por medio os Orzamentos, protestan por non poder xestionarlos eles e a súa clientela. Tamén é máis intelixible o sermonario de Aznar cando se erixe en facedor da constitucionalidade dos demais sen mirarse a si mesmo, a súa traxectoria e a dos seus dilectos seguidores. Este exclusivo sentido patrimonialista, aplicado ao artigo 27 e a como debe ser a educación dos españois, transpiran os que proclaman que a pretensión de Pilar Celáa co anteproxecto que presentará en xaneiro ao Congreso de Deputados, é “unha lei contra o ensino e contra o país”.

Borroso 2019

A discordancia entre o ben común e o moi estritamente privado fai recordar como case sempre media nas nosas opinións unha brétema de historia difícil de compartir. A un símbolo tan importante como o do Nadal sucédelle igual: sen deixarse seducir polas súas versións máis pegañentas, non só contén interpretacións enfrontadas, senón que exemplifica desaxustes en que o noso propio pasado do actual resúltanos borroso e deformado. Mircea Cartarescu, no prólogo da súa gran triloxía, Cegador, conta como “o vivaz e absurdo hoxe” versa “sobre a tensión e a falta de entendemento entre a miña mente de agora, a de fai un instante e a de hai dez anos; sobre a súa interacción, sobre a inxerencia dunha na imaxinería e as emocións da outra. [..] Canta fascinación pola ruína e a putrefacción!”. Bo sería terminar 2018 coa ambición de que tanto magreo, e tanta fascinación por un pasado desigual como está aflorando, non sexa o máis desexable para un venturoso 2019.

TEMAS: Atención social. Dereitos políticos. Políticas educativas. Neoliberalismo. Estratexias contra o Estado de Benestar. Constitución. LOMCE.

Manuel Menor Currás

Madrid, 23.12.2018