A avidez acaparadora do medo é infinda

O coronavirus está poñendo no seu sitio moitos aspectos da nosa vida individual e colectiva. Delimita o superfluo e evidencia como somos. 

Este COVID-19 define os comportamentos e pon no seu sitio as actitudes que desenvolvemos. É un gran avaliador de case todo, porque pon fronte ao espello os límites, torpezas e ignorancias, individuais e colectivas. El mesmo é un depredador que vive a costa de infestar e desposuír, cunha voracidad exponencial que medra día a día. Máis de medio mundo está xa en estado de alerta para tratar de illar as súas posibilidades de propagación; unha soa persoa pode expandir, no contacto con outras, a varias decenas nun só día.

O ano da peste

Sen que cheguemos á metade do que pode dar de si a expansión deste parasito, cada vez máis nos está dando máis leccións e é improbable que aprendamos o suficiente para abandonar as aprendizaxes gregarias con que adoitamos vivir. Pese ás incoherencias que poidan advertirse nas decisións que se están adoptando, merece a pena non perder de vista o descontrol absoluto que se xeraría coa avidez individualista que, para saír do paso a costa de quen sexa, se xeraría. Sería moito máis daniña que o que contou Defoe (1722) en O ano da peste, no Londres da segunda metade do século XVII. Os recontos diarios actuais de afectados parécenselle; son máis perfectos, pero non deixan de ter ángulos escuros. Pero, as respostas que vemos na rúa é dubidoso que non sexan tan pragadas do egoísmo que Don Daniel deixa caer ao final: “Unha terrible peste houbo en Londres/ No ano sesenta e cinco// Que arrasou con cen mil almas/ ¡E con todo estou vivo!”. /

Tamén merece a pena destacar o inmenso papel corrector e protector que ten o público en situacións de urxencia como esta; que sería da sociedade sen a existencia dunha sanidade pública e duns servizos de seguridade públicos, capaces de encauzar a solución coherente do problema. Sen esas institucións e os seus servidores -sobre os que está caendo o peso e o risco maior-, a expansión do problema sería moitísima. Cabe preguntarse, ata, de onde virá a solución médica do problema se non é dos investigadores que, neste momento, traballan en programas que teñen como horizonte o enriquecimiento dos medios, vacinas ou fármacos que temos para facerlle fronte. Prefire alguén que volvamos ás taumatúrgicas imprecacións aos santos protectores como San Roque ou San Lázaro entre outros?

Cando dicimos público referímonos ás prestacións que pagamos cos Orzamentos de todos, non as que teñen como horizonte inmediato a rendibilidade económica directa dun investimento e iniciativa privada; o comercial vai sempre a remolque ou non vai cando de urxencias se trata. Estase vendo na tardía e remolona actitude das seccións privadas de seguros e sanidade privadas que ou non arriscan ou non están porque non lle ven rendibilidade. E pálpase, adicionalmente, nas decisións que, con mentalidad neoliberal, se tratan de seguir poñendo en funcionamento como o máis natural e con xesto de liberalidade benéfica. 

Liberalidade benéfica

En Madrid, por exemplo, estase vendo na posible apertura de hoteis medicalizados para atender os picos de afectados “máis leves” que poidan producirse. Dos outros nin falan, nin de como esta xenerosidade de “servizo” publicítana agora que a crise de turismo é manifesta. Parece que, como en situacións de nacionalizacións históricas, husmearan en non perder a caída de beneficios que lles vai a xerar a desocupación turística durante un tempo. É unha xenerosidade estraña que fai boa a actitude usmia daquel esmoleiro ao que todo lle valía: “todo é bo para o convento”. Poñer ao raposo a coidar galiñas é o que pensaría Isabel Díaz Ayuso, a que di que non sabe como pechar Madrid, e que puxo á fronte da xestión do Coronavirus a un señor que renega do público, encantado de que as consultas de atención primaria  as pagase a xente que tivese dúbidas, e animador dos emprendedores para que vexan na sanidade -a costa da pública, claro- unha contorna estupenda de investimento. Fantástico.

Non dan puntada sen fío. Na súa estratexia non entra o corrixir un contexto educativo que xa veñen deteriorando sistemáticamente desde aquel “Tamayazo” do 20 de xuño de 2003. A desacreditación e empobrecemento do público foi crecente e na Consellería de Educación, o feito de que a escolarización en Madrid na etapa de Educación Infantil sexa do 42%, mentres que a media da OCDE alcanza o 76%, é todo un síntoma. E máis cando, como denuncian desde CCOO-Madrid, as partidas presupostarias para a rede pública de escolas infantís e a de xestión indirecta, mediante convenios con concellos e entidades, son "desproporcionadamente baixas” se se comparan coas que se dedican ao financiamento do "ensino privado". Só un 10% do gasto total para estaetapa é dedicado á gratuidade de Escolas Infantís, mentres que case o 80% (190 millóns de euros) se dedican a financiar concertos educativos: 252 centros da rexión. Marabillosa a “calidade” educativa tan selecta que practica este equipo conservador que rexe na Comunidade de Madrid. 

A guinda póñena, neste momento de suspensión de actividade educativa e illamento correspondente, co despedimento encuberto que pretenden levar a cabo de cuidadoras e profesionais en empresas que xestionan a Educación Infantil en Madrid. Unhas 8000 que se enfrontan a un posible ERTE son todo un exemplo de aforro a conta dos empregos dunhas persoas que en xeral xa tiñan soldos precarios. Máis cousas veremos nos días que se aveciñan, difíciles de compaxinar coas supostas bondades que, segundo non paran de dicirnos, ten “a mellor sanidade do mundo” e, co mesmo canon, “a educación mellor do mundo”. Talvez deberían explicar ben que significan estes tópicos que vemos con buracos imposibles de tapar cando máis falta fai. Seguramente estannos indicando que non nos queixemos, porque podería ser infinitamente peor.

Acaparadores

Case ao final do seu dietario, Defoe di: “Tratarianme de censor e seica se me acusaría de inxusto  se me entregase ao duro traballo que consiste en reflexionar, sexan cales foren as razóns, sobre da ingratitude humana e do regreso ás perversidades de toda especie, cuxa testemuña ocular fun”. Mais hai unha gran avidez por acaparar, o que vai máis aló do que se ve nas colas de alimentación ou de farmacia. ¡Atentos ao virus e a canto lle están colgando!

TEMAS. Coronavirus. Público/ Privado. Egoísmo usmia. Recortes encubertos. Servizos públicos.

Manuel Menor

Madrid, 14.03.2020