Estará incompleta sempre, pero máis na medida en
que haxa contradicións entre a música e a letra do Pacto que lle deu existencia.
As eleccións catalás do 14F volveron a mostrar a
fraxilidade das palabras fronte á realidade cambiante. Indiferentes a que só
vote un 55% do censo electoral, todos din gañar e, mentres a ultradereita entra
no Parlament con 11 escanos, o resto dos concorrentes seguen en disputa
por quen teña máis razón. Maquiavelo dicía, en 1513, que “Moitos imaxinaron
como existentes de verdade a repúblicas e principados que nunca foron vistos
nin coñecidos; porque hai tanta diferenza entre como se vive e como se debería
vivir, que aquel que deixa o que se fai polo que debería facerse marcha á súa
ruína no canto de beneficiarse, pois un home que en todas partes queira facer
profesión de bo é inevitable que se perda entre tantos que non o son” (cap. 15)
Os bizantinismos esencialistas só adoitan
ter mala prensa entre cantos para vivir apenas poden saírse do hiperrealismo
das limitacións cotiás; aqueles que ante todo teñen que ocuparse de atopar o
imprescindible para subsistir, non adoitan ter tempo para darlle voltas a canto
non sexa perentorio. Chama a atención, con todo, que pese a que os necesitados
de asistencia crecen exponencialmente desde fai un ano, o que máis atractivo
suscita nas audiencias proclives ao voto ten o aire de abstracción evanescente.
Os debates recentes en que nos ocuparon teñen en gran medida ese calibre, unido
ao costume de coller o ravo polas follas. Dá igual que se fale de se este PP
ten que ver co que era hai nada, que se traia a colación que a princesa Leonor
vaia ao estranxeiro para facer o seu Bacharelato hiperprivado, que no
País Vasco un xuíz veña a negar practicamente a existencia da Covid-19 -porque
a liberdade de movemento é primeiro-, que en EEUU recoñezan que Trump tivo
culpa no asalto ao Congreso pero non quere xulgaalo…, ou se os españois fixemos
xa o percorrido democrático que deberiamos.
Todo nos enzarza e enreda; case dá igual calquera
cousa con tal de presentala ben, repetila moito e facer que os oíntes se queden
cunha música virada cara ao secundario e colateral. Nun continuado prime estafe amarelo, a base de
insistencia no mesmo pronto pasamos a ver como natural o que nos din e damos
por válido o que sexa; non temos tempo para pensar, nin medios para informarnos
adecuadamente e, ao final, deixámonos ir co que nos digan. Ao ritmo que imos,
atafegados pola cantidade de opinións que nos chegan polas infinitas
terminais sociais a que estamos conectados -e aburridos adicionalmente da
inmobilidade que impón esta pandemia-, énos indiferente que todo siga igual
aínda que pareza que cambiaron moito as cousas. Viuno o Gatopardo cando aquela Italia do Antigo Réxime estaba sendo
removida polo recentemente estreado nacionalismo burgués dos anos sesenta do
XIX.
Witgenstein xa entrou nisto en 1921 cando, ao
final da IGM (Primeira Guerra Mundial), publicou o Tractatus; os seus límites da ética, os seus criterios do baleiro
de significado e da lóxica empezaban porque non se pode afirmar algo sen aprehenderlo
ben, porque a linguaxe “disfraza o pensamento” e fai “insensatas” moitas
proposicións; sobre o que non se pode falar sería mellor “gardar silencio”
-dicía-, pero as prédicas que circulan na nosa contorna, indiferentes ao que
importa para ben das nosas vidas, non pasan de tautoloxías e contrasentidos: os
problemas profundos non son o seu problema.
Observar que destacan cando din que nos informan a
diario e que palabras non aparecen nunca leva a ver que os silencios falan, e
non é que indiquen ignorancia, senón que tratan de acentuar a nosa. A Educación
adoita ser un bo campo de observación, pero tamén a Sanidade, a Economía, as
relacións de poder..., as Autonomías, o tratamento que estamos dando a un
problema tan grave como a Covid-19. A distancia entre o que nos contan e o que
realmente sucede indica o grado de ignorancia que desexan conservemos e, de
paso, a quietude e aceptación que queren mostremos, listos para a seguinte
convocatoria electoral.
Manter alerta a atención aos bizantinismos
solemnes con que nos distraen é un bo indicador para aclararnos co que non
sucede e debería suceder. Maquiavelo, gran mestre nestas lides moito antes de
que Goebbels aparecese para manipular
a conciencia, xa nos deixou advertidos: “Así pasa nas cousas do Estado: os males
que nacen con el, cando os descobre a tempo, o que só é dado ao home sagaz, os
cura pronto; pero xa non teñen remedio cando, por non telos advertido,
déixallos medrar ata o punto de que todo o mundo os ve”. (cap. 3).
TEMAS:
Covid-19.- Linguaxe electoral.- Información relevante.- Manipulación
informativa.- Problemas sociais.
Manuel Menor Currás
Madrid 15.02.2021
No hay comentarios:
Publicar un comentario