A inestabilidade preside moitas revisións que se están facendo á baixa nas diversas Comunidades autonómicas para o novo curso.
Desde hai uns mil movémonos por un túnel que,
mentres parece dar sinais do seu final, non deixa de indicar que vaia vostede a
saber o que queda por diante no medio de pretensións tranquilizadoras. Nas
nosas neuronas debátense sensacións contrarias, de prevención e certo medo
aínda, mentres queren predominar os xeitos normalizadores da situación vital.
"Normalidade"
A cuestión está volvendo situarse no que cada cal
entende, unha vez máis, por “normalidade”, hábito que, oscilante e ata demente,
poida que vaia a ser o cerne do gran debate do curso que inicia agora a súa
andaina. É evidente, por exemplo, que, coa Covid-19 presente, non é o mesmo
unha distancia que outra entre os alumnos dunha aula, a variable proporción de
cantos poidan convivir razonablemente nelas e nos recreos, e, xa que logo, o
número de profesores de apoio e os recursos que se incrementan ou diminúen,
segundo alguén con poder de decidir xulgue pertinente. Cunhas ou outras
decisións -case sempre adoptadas de modo escuro-, establece unha ou outra “normalidade
escolar”, que se engade, ademais, a outras supostas normalidades que
arrastraban os centros educativos sobre todo nos últimos dez anos de recortes,
preferencias por redes educativas particulares e aparentando sempre dar cumprimento
ao precepto constitucional da universalidade educativa. Do conxunto resultante
da normativa que incumbe a este comezo de curso, xa se pode advertir, de
entrada, que a “normalidade” a que parece aspirarse en tres ou catro
Comunidades autonómicas de acendrada tradición erosionadora do público, é a de
antes de marzo de 2020.
Dun tempo para acó, e especialmente desde final do curso pasado, púidose advertir a ansia dalgúns conselleiros de educación por ir
revertendo supostos excesos que puidesen traer consigo as variacións de
dotacións e recursos que, sobre todo no curso 2020-21, se estableceron. Neste
momento, parece que se estea querendo volver a aquela “normalidade” anterior, a
que desde 2007 construír a costa de desidias, diminución de medios e persoal.
Coma se de algo físico se tratase, e que o principio de Arquímedes dos fluxos
que conleva a práctica do dereito de todos á educación se encargase de
reequilibrar o sistema á súa posición óptima, a súa lei está sendo invocada
estes días para encauzar ese afán de regreso melancólico ao pasado; cantos
seguen os avatares da educación coñecen momentos históricos en que o que ben
orientado parecía foi considerado excesivo e reconduciuse á rancia posición tradicional.
Non importa que os que paguen o pato con esta regresión de agora sexan os que
sempre sufriron a desigualdade escolar desde antes de ter nado: tamén esta é
tradición “normal”.
Vai ser difícil, con todo, convencer ao persoal docente
de que siga arriscando a súa voluntariedade unha vez máis a prol dun suposto
ben común como o da educación pública, do que os seus verdadeiros beneficiarios
son os que non necesitan que o Estado protexa e defenda este o seu dereito
principal de cidadáns. De feito, dálles igual que se arruíne e privatice cada
vez un pouco máis o sistema da educación pública, dentro da gloriosa “liberdade
de mercado” con que está sendo concibida e desenvolvida por instancias
privilexiadas da nosa vida social, cultural e política; xa teñen o que anceian
para os seus fillos ou fieis seguidores, e a sostelo vai esta animosidade por
recobrar “a normalidad” de antes restablecendo ao máximo “a competencia”, a “calidade
educativa”, “a excelencia” e canto encerra de mercantilismo económico a súa
bandeira da “libre elección de centro”.
Desaboridamento
Algúns sindicatos emitiron comunicados de
protesta: CCOO acábao de facer estes días, e os socios da Marea verde na
Plataforma pola Educación Pública reivindicárono este pasado sábado na rúa.
Puido comprobarse, de todos os xeitos, que estes signos de disconformidade, un
pouco desanxelados, deixaron a sensación de que os asuntos de educación seguen
sendo, ata nun contexto de cambio profundo como o actual, unha cuestión menor,
moi afastada da mobilización que suscitan as precariedades laborais, as voltas
e revoltas que estea dando o paro, a curva da evolución económica, urxencias de
sectores económicos como o Turismo e outras mil historias capaces de conmovernos
e motivar críticas iradas? A educación parece que, como sempre, ha seguir sendo
algo ao que a algúns lles vén dado por clase social, mentres que a outros lles
sobrase con atender un pouco á súa escolarización para que non estorben
demasiado na rúa e nas casas.
Cos recortes que moitos responsables das
Comunidades autonómicas están preferindo de novo -e, indirectamente, tamén a
LOMLOE polo que non modifica-, é fácil deducir que a educación como clave do
Estado social de benestar e da xustiza distributiva, tratando de conciliar
liberdade e universalidade educadoras, seguirá nas pavías que estivo nos anos
das crises anteriores. Ninguén parece crer en serio en que o que se predica
sobre a súa importancia para modernizar o país de modo acorde coas urxencias do
presente, fortalecer a convivencia democrática e erradicar os vicios e
problemas que subxacen nas nosas relacións sociopolíticas, poida emendarse con
algo decididamente mellor.
Prefírese o castizo que “inventen eles”. Coherente
parece, pois, que, ata agora que hai recursos e créditos europeos para apoiar
consistentes medidas de cambio, haxa tantos responsables nestas materias
aplicados, primeiro de nada, a que a súa función primordial consista en
recortar de novo o que debe ser investimento de futuro. Tales xestos
evidencian, unha vez máis, que o soño de toda servilleta por ser mantel non se
cumprirá impunemente; e que o modelo a seguir tampouco pode ser como o que
operou, tamén nos últimos máis de mil días, respecto da renovación do Consello
Xeral do Poder Xudicial; o desapego demostrado permite aventurar que o curso que acaba de iniciarse non pode senón ver estancada a necesaria renovación
estrutural da Xustiza en España. Atentos.
TEMAS:
Recortes educativos.- Inicio de curso.- Valor da educación pública.
Segregación.- Normalidad educativa.
Manuel Menor Currás
Madrid, 06.09.2021.
No hay comentarios:
Publicar un comentario