O discurso de “a calidade educativa” volveu; sen
vacacións e coa COVID-19 de fondo, está onde estivo desde os anos noventa.
Co pretexto dos borradores de ensinanzas mínimas de Educación Primaria, a oposición gobernamental decidiu que, ao derrogarse as
propostas que fixeran no R.D. 126/2014, tiña un pretexto para invalidar a
LOMLOE. Ao urxir que desde todas as áreas de coñecemento (art. 6.3) -incluídas
as matemáticas-, se aproveitase a actividade educadora para o desenvolvemento
dos valores cívicos (art. 8.2), cren atopar un argumento demostrativo dun
presunto afán adoutrinante, estraño ao que debe ser a educación de todos. Nin a
pensar se pararon no que foron sempre as súas propostas, nin menos tampouco que
signifique levar a Constitución ao quefacer diario do aula; non reparan na “Lei
Wert" nin nas súas contribucións precedentes, visibles nos libros de
lecturas ou de Historia que nos impuxeron e, ata, nos exercicios de Aritmética
con que inundaban as mentes infantís con mesturas de líquidos e áridos en que
sempre saía ben parado o tendeiro, a fin de que o seu rudimentario “emprendemento”
se deitase cara á cobiza no balance de caixa.
Coincidentes desacordos
Coincide este falso debate con outros de maior
enxundia significativa como o prezo da enerxía eléctrica en máximos
descoñecidos desde antes das sucesivas privatizacións do principal sistema
enerxético das familias, outro asunto en que as colisións entre “o social” e a
liberdade absoluta do mercado andan tan á greña que, en declaracións do 10 de
agosto, á portavoz do PP, a Ana Pastor, véuselle pronto á boca a recriminación a
estes gobernantes da Moncloa por deixar atrás aos máis necesitados; proseguía o
tirar a pedra e esconder a man con que tantas leccións continuadas deron como
responsables da normativa en que se basean estes prezos, e culpables dos
continuados recortes ás prestaciones dos máis débiles onde queira que gobernan.
Sabido é, por exemplo, que en Galicia -repetindo actuacións en Madrid e noutras
Comunidades-, Feijóo pechou 138 centros educativos públicos (aproximadamente un
de cada dez), mentres incrementou a presenza do ensino concertado e privado,
aumentándose este ano 16 respecto de anos anteriores, en prexuízo, sobre todo,
das zonas do rural, como foi o caso de Begonte (en Lugo).
Non é menos relevante que, neste fin de verán, o
novo curso se inicie baixo dúas situacións coxunturais altamente inquedantes.
Por unha banda, que a quinta onda non acabe resolvéndose de xeito acorde coas
expectativas depositadas na súa evolución: nin está claro que pase coa
cobertura real das vacinas, nin menos o que poida suceder coas mutacións da
Covid-19; termina o verán e, aínda que o sector do turismo parece haberse
recuperado bastante non alcanza plena satisfacción nin augura que, ao renovarse
a presenza de alumnos nos centros educativos, desaparezan os riscos,
especialmente onde se activaron recortes de docentes. Doutra banda, os acontecementos
últimos de Afganistán, por moi loubados que sexan os servizos humanitarios dos
nosos militares, deixan aberto o clamor por vinte anos de presenza non desexada
nun área tan diferente á das nosas burbullas occidentais; no aire quedou a
sensación de que hai intereses superiores aos que levaron aos socios implicados
en tan prolongada operación xeopolítica, que aconsellaron a súa retirada sen
que a zona sexa agora máis segura, nin Occidente estea exento de percances como
o que serviu de pretexto.
O BOE reformador
Nese contexto, a nova ministra Pilar Alegría
parece querer rebaixar algo máis as medidas da LOMLOE. Os partidarios de pactos que non son tales estaranlle agradecidos, pero gañaría credibilidade se
repasase erros e incongruencias do pasado para que, polo menos, non se
degradara máis este servizo público fundamental. Desde que os reformismos
educativos proliferaron tanto que uns e outros gobernos da restaurada
democracia os adoptaron como símbolo de cambios señeros, non cesamos de entonar
himnos alternativos sen que mellorase o sistema en asuntos relevantes, que
seguen aí. É moi recomendable, por iso, reler as irónicas, rigorosas e
sistemáticas análises que respecto diso foi facendo José Gimeno-Sacristán desde
os anos oitenta, que agora se reeditan baixo o título Ideas que perviven. Aqueles artigos seus en Cadernos de Pedagogía seguen actuais e imos camiño de repetir por
oitava vez logo da CE78 a vella crenza de que coa publicación dos currícula da
LOMLOE no BOE cambiará en firme a realidade educativa nas aulas. As
disposicións derrogatorias de normas anteriores que adoitan incluír estas leis
orgánicas ignoran que existen “culturas escolares” moi asentadas de tempo
atrás, contrarias a ir máis aló de novas formalidades, pero inconsistentes para
superar os desaxustes continuados que nas aulas viven docentes e alumnado.
En aras da verdade -como se ve tamén coa
Covid-19-, segue sendo excesiva a confianza que tales disposicións mostran en
que as neolinguaxes que propoñen para referirse á docencia nas aulas sexan
suficientes. E máis que sospeitoso é que os seus grandes criterios orientadores
se cifren nas “competencias” que, desde fai anos, deban perseguir os
traballadores do ensino, mentres non se ve similar persistencia das
Administracións en ocuparse das condicións reais das aulas e os centros, as
ratios de alumnado ou a cualificación profesional dun profesorado, cansado de
que gran parte da eficiencia do seu quefacer dependa da estrita voluntariedade
do seu empeño persoal. A miúdo, con todo, o de moitos expertos e responsables
das políticas educativas, unha vez feitos estes documentos para os seus boletíns
oficiais, parece ser o descanso: non lles preocupa o que pase a continuación,
nin as desigualdades de trato que -como repite esta nova lei- sosteña o sistema
entre uns e outros alumnos.
A estas alturas da secuencia pandémica, incerta en
tantos aspectos, o que se aveciña para o comezo de curso inmediato é que, pese
a tanta lei educativa como subimos ao BOE, unha parte destemplada da cidadanía
seguirá cos seus liberais chíos pro domo
sua, mentres outra máis ampla volverá a demandar a básica calidade
democrática para un sistema educativo de todos; para empezar, este día catro de
setembro reclamará en Madrid “unha volta segura ás aulas” e un “Plan de rescate
para a Educación Pública”.
TEMAS:
Covid-19.- Comezo de Curso 2021-22.- Currícula LOMLOE.- Pactos educativos.-
Neoli nguaxes reformadoras.
Manuel Menor Currás
Taboadela (Ourense), 27.08.2021
No hay comentarios:
Publicar un comentario