Hai verdulerías de nenos ben que poden acabar mal

A quen vivise voceríos bocaláns, as voces de moitos parlamentarios parécenlles impostadas, incribles e perigosas.

Nas prazas de abastos dos anos cincuenta e sesenta, unha das súas máis prezadas peculiaridades eran as verduras e froitas de proximidade, que os propios labregos da periferia urbana levaban ao mercado. Nalgunhas zonas de Galicia, ese era o rianxo que, case sempre mulleres, as rianxeiras, levaban para vendelo temperán.

Verdulerías

A venda tamén a facían máis habitualmente mulleres; había homes, pero probablemente por ser as súas voces de reclamo máis desinhibidas ante as compradoras da cidade, na praza apenas se oía dicir rianxeiro. Á súa vez, as clientas, de modais supostamente máis finos, cando tiñan unha liorta cunha veciña adoitaban recorrer para insultala, en castelán, ao apelativo “verdulera”; lercha, en galego, era máis raro. Esa translación do apelativo á vida dos/as urbanícolas -variable no bilingüismo galaico- fixo que a RAE o anotase, en masculino e feminino,  como propio de “persoas mal faladas”, que tamén había en Castela; as prazas de abastos eran entón, ante todo, un espazo de fronteira entre a cultura rural e a urbana. Mentres non houbo sistemas de refrixeración industrial, e medios de transporte menos primitivos, os intercambios relacionados co cotián condumio de produtos perecedoiros eran escasos a distancias superiores a 100 kms. O balbordo, os berros e proclamas nestes mercados eran un modo de chamar a atención sobre os que había, normalmente de tempada; algunhas veces, mudábanse en agrestes discusións que as señoras de cidade miraban con desdén superior, coma se non fose con elas.

Desde hai algún tempo, no Parlamento español a pelexa verduleira de outrora sobrepasa os decibelios aconsellables cando tratan cuestións que, en definitiva, son cousas para comer, pero que necesitan máis prudencia e temperanza. Estar ou non estar no Goberno, propoñendo a axenda do que se parlamenta e en parte os seus termos, non é o mesmo que estar na oposición tratando de ver como meter baza no que anda en xogo, e que non dane os seus intereses. Hai Señorías que, como as compradoras daquelas prazas de abastos, sen mirar a mercadoría, trataban ás vendedoras coma se adiviñasen algo que obxectar, para pasar enseguida a un repertorio de tachas e defectos que rebaixasen o prezo, pero os anos dera ás mellores vendedoras resistencia ante aquel palabrerío: as “regateiras defendían o seu e non se deixaban confundir.”

 Caprichosos desinhibidos

 O problema desta metáfora é que o Parlamento, aínda que en definitiva trate das cousas primordiais de todos, non é o mesmo e moitos parlamentarios non están á altura da diferenza. Esgrimen caprichosamente falta de educación e respecto e, por moito que queiran chamar a atención, buscan a liorta e desprestixíanse; independentemente da mercadoría con que anden, ao berrarr ou insultar non indican máis intelixencia ou valentía, senón desprezo e distancia arrogante. Tamén este formato de esgrima irracional podíase ver nas prazas de abastos, pero as “regateiras” adoitaban ter bo ollo para catar aos seus clientes; case sen que falasen, cando polas formas e maneiras advertían un mal pagador ou alguén que quixese estafalas, de nada lle valía a súa moita verborrea.

En todo caso, os que máis berran nesta Lexislatura desde hai tres anos non parece que estean, a pesar de que finxan ser bos xestores, polo labor de traer un bo produto entre mans, senón tan só vendo se sacan vantaxe dunha situación endiañada en tantos frontes. Precédelles a súa fama de pasar por colexios selectos, pero non aprenderon nada; se non acudisen a eles e a outros sitios como as prazas de abastos como simples turistas, talvez interiorizaran outros modais e rexeitarían os métodos logreros. As burradas que din estes días a berros, con ansiedade de vender aos seus votantes eleccións anticipadas, non se oíron na restaurada democracia. Este modo de arrogarse lexitimidade a destempo e en exclusiva, descualificando á outra metade do Parlamento con cada palabra que din -sen mirarse a viga que teñen no seu propio ollo-, produce asombro, e fan ridículo, ademais, co seu modo barriobaixeiro de desgañitarse. Nin Feijóo, nin Arrimadas, por moito voluntarismo de aprendices que poñan, son capaces de usar con graza as “verdulerías” con que queren parecer intrépidos defensores do ben. Quen se lles pague para que fagan este papel de Mater Dolorosa, denota moita présa e non conta con que non lles pega o papel. Máis adestrados parecen Ayuso e os seus comparsas, pero o seu contratempo é que o programador dos seus gags roza a ignorancia e pásase en esixirlles, cada día que pasa, máis crispante cara dura; como o mester do bo xornalismo sabe, o púlpito mediático non pode buscar que as mensaxes farten ao persoal.

Este modo traxicómico de facer política non conduce senón ao crecemento do rancor, a rabia e o malo leite. Despois da pandemia, os cidadáns teñen os nervios a flor de pel e non admiten facilmente a impaciencia e a impostura. Se se engade a todo iso o que acaba de denunciar Esteban Ibarra e o seu Movemento contra a Intolerancia, sobre como “está a crecer a xenofobia e o odio ideolóxico, con máis de 200 crimes desde a CE78 e 627 grupos violentos”, a torpeza propositiva dalgúns parlamentarios empeza a ser determinante de que o encrespamento social vaia a máis. Quen contemple como nun teatriño de risas esta representación de incompetencia, debería entender que, coa súa incapacidade de autoregular a súa “liberdade de expresión”, a suposta  “boa educación” que recibiron váiselles ao garete ao dar a entender que os demais non teñen dereito ningún. No canto de buscar inspiración nos métodos trumpistas para aumentar os recursos de insultar, viríalles ben unha acougada lectura de Juan de Mairena: Antonio Machado xa dicía en 1935 que “as cabezas que embisten poden ser útiles…, porque perigan as cabezas que pensan, que son as máis necesarias. En política e en todo o demais”. Atentos!

TEMAS: Educación política.- Parlamentarismo.- Constitucionalismo democrático.-Educación social.- Intolerancia.

MMC (14.12.2022)