Microgolpismos perigosos

A volta á cotiandade vén acompañada en 2023 de expectativas nada halagüeñas en demasiados aspectos.

Pasados os formalismos festivos da felicidade programada, os poucos días transcorridos do novo ano traen continuísmos repetitivos do despreciable. Catro mulleres mortas, máis un neno ferido por defender á súa nai, indican a forza dunha violencia, arraigada nas relacións humanas como algo tan “natural” que só somos capaces de lamentar despois de ocorrida. Que unha guerra tan próxima como a de Ucraína proseguise no medio dunha suposta tregua de Pascua, fala máis da hipocrisía dos humanos que da súa vontade leal a uns principios de convivencia compartidos. E un asunto como o do populismo antidemocrático que os bolsonaristas protagonizaron en Brasília contra as institucións do Estado, veu a lembrar o fráxil que é un sistema en que a complexidade de cada asunto é imposible de solucionar co simplismo de quen sempre din ter razón e cuestionan as que outros poidan mostrar en propostas diferentes.

Cada un destes asuntos, e algúns outros que foron noticia nestes poucos días de 2023, súmanse aos que cada cal arrastre na súa propia contorna de mediocridade e carencias máis ou menos prolongadas e constitúen un escenario que se inclina cara ao escepticismo duro. Na España non tan baleirada, as aldeas eran, ás veces, focos de tensións e enconos cuxa axitación podía xerar escenas tráxicas; agora que media España está practicamente baleira ou a piques de estalo, a traizón a mundos de convivencia soñados como posibles mostra un mundo triste en que o cansazo, a fame e as inclemencias naturais e humanas inducen ao ensimismamento, sen garantía ningunha de que esta intemperie mal remendada na Transición non leve a enfrontamentos peores.

 

Tensións polarizadoras

 

É 2023 ano de eleccións e, tamén, de polarizacións. É máis fácil deixarse levar de lendas suxestivas que nos evadan dos problemas, que tratar de transitar os camiños da razón, a lóxica e o entendemento. A mentira, a fraude e a ficción dos falaces sofismas roldarán as nosas vidas tratando de que vexamos o que non hai, sintamos atraídos por suxerencias estúpidas e inclinemos o noso voto cara a causas que non nos liberarán de seguir sendo escravos dunha terra e unha sociedade hostil. Váisenos requirir competencia para distinguir e entender ideas complexas mesturadas con fondos sentimentos, e só dispoñeremos de rápidas suxestións, capaces de acelerar as conviccións e prexuízos que, no transcurso dos poucos ou moitos anos, construíse cada cal acerca da realidade envolvente. Os moi convencidos do seu particular modo de ver e actuar son relativamente indiferentes a canto suceda: senten inamovibles na súa verdade. Pero tamén está o amplo número dos incapaces para entender o libro de instrucións que gobernan o mundo, e menos as que rexen as pautas das súas vidas. Ademais dos dubitativos que non saben ben por onde inclinarse, están esas persoas metidas en situacións difíciles desde antes de nacer, que cren que, a pesar de verse como instrumentos de produción para intereses alleos, serán máis prexudicados se non apoian co seu voto a quen non farán nada por aliviar a súa situación.

 

É raro que as cuantificacións estatísticas dunhas e outras tendencias sexan practicamente idénticas, en dous bloques antagónicos. Adiantando o xogo da procura do voto fácil entre os cidadáns escépticos e os moi escaldados por situacións hostís que ninguén lles remedia, o paradigma obsceno que oxalá non fósemos ver repetido adiantouno a portavoz do PP no Congreso nunha turbia comparación entre o ocorrido en Brasília e o que, ao seu modo de ver, lle pasa ás decisións que adopta o Goberno de España; segundo o seu polémico chío, o asalto ultra ás institucións estatais brasileiras, aquí sería “unha simple desorde pública”. Nun contexto propiciado por acontecementos de índole xudicial e penal do mes de decembro, é interpretable, pero na secuencia que, sen ir máis lonxe, veñen debullando desde 2004, é outro insulto ao diálogo democrático. Desde que consideraron un “roubo” aquel acceso de Zapatero ao poder executivo despois dos atentados de Atocha, cando esta moza da Rioxa asumiu o papel da mítica monxa alférez para defender os intereses conservadores sumouse aos correlixionarios que xa propagaban esa doutrina antes de que o trumpismo empezase a ser un exemplo de márketing político. É posible que as súas enquisas de opinión lles aconsellen esa liña verbal por ver se deste xeito recuperan o poder que din é seu; ata é moi probable que sexa esa a causa de tan explosiva rudeza e medias verdades, suplantadoras da ética universal, pero non deixa de ser un recurso inquidante, e máis cando o utiliza no parlamento baixo o liderado supostamente centrado de Feijóo.

 

A xeometría analítica do espazo político español é cada vez máis incerta, polas variacións e invarianzas das propiedades dos corpos -non ncesariamente sólidos- que se poden someter a exame. Os atropelos do tempo fan, ademais, que os observadores, especialmente os que a comezos deste ano acumularon máis lustros, cando oen barbaridades deste tipo sexan os máis nostálxicos de tempos perdidos. Coñecen estes bizantinismos dialécticos, protectores de quen tivo sempre nas súas mans o destino dos demais; viron que a Sanidade, a Educación e os servizos públicos seguen polos mesmos camiños privatizadores de cando eran adolescentes e mozos -antes de que estas criaturas políticas de agora empezasen a gatear-, e recoñecen ben estas suxerencias propiciatorias da desolación colectiva. As desavinzas que esconden coa razón do público e a igualdade de dereitos móstranselles tan expresivas de desacordos constitucionais profundos, como causantes dunha dolorosa desorde instituida, incapaz de ilusionar con futuro algún ao resto da cidadanía. Pablo Andrés Escapa di nos seus recentes Contos de Nadal que “quen non foi viaxeiro non sabe de melancolías”, pero os “soñadores do perdido”, como quen despide a un amigo na distancia sabendo que non escoitará as palabras que lle di, empregan as que “nos consolan”.

TEMAS: Trumpismo.- Eleccións e polarizacións.- Acordos e desacordos.- Diálogo democrático.- Exclusión e egocentrismo.

MMC (10.01.2023)