Variacións utilitarias da avidez

A ansiedade dalgúns por controlar o poder e dominar a outras persoas xera situacións problemáticas, moi desestabilizadoras

Por moita liberdade que invoquen os seus partidarios, a competitividade esaxerada violenta a liberdade dos demais, produce desafección social e, ás veces, mortes absolutamente inútiles. Pretenden esquecer que Adam Smith, defensor da competitividade do libre mercado, antes de escribir sobre A natureza e causas da riqueza das nacións (1776), escribira unha Teoría dos sentimentos morais (1759), onde o egoísmo ou amor a si mesmo ha ser controlado se non se quere que o sinvivir do hobbesiano homo homini lupus goberne as relacións sociais. Segundo o autor de Edimburgo, mellor é desenvolver a “simpatía” ou capacidade de situarse no lugar dos demais, con competencia para recoñecer e apreciar os seus actos e proxectos, e non só os propios. Esta capacidade é a mellor maneira de xerar satisfacción mutua e, á súa vez, a base en que asentar as transaccións comerciais e o crecemento da riqueza. Se Smith fose tan esaxerado como propoñen os seus lectores máis ultras, e só lle obsesionase a acumulación de capital, nunca se preocupou do desenvolvemento da intelixencia dos humanos e, en particular, de que o Estado impulsase a educación pública das clases traballadoras, asunto que, actualmente, moitos supostos neoliberais con responsabilidades políticas esquecen.

 André Bretón chamou a Salvador Dalí “Avida Dollars” (sedento de diñeiro) a causa dalgúns dos seus proxectos máis decorativos que pictóricos. É propio da avidez crematística a esaxeración e, metidos nese vórtice de insatisfacción permanente, a cegueira para admitir aos demais no xogo da vida; aos que ve máis débiles, incapaces de frear tales ansias de dominio, machúcaos inmisericordemente. A gama de accións, anhelos, represalias e trampas en que cada humano é capaz de meterse sen o autocontrol que recoñece aos outros igualdade de dereitos -empezando polo básico da vida-, é infinita e, se de algo está segura a Historia dos humanos sobre a Terra, é dunha cruenta infinidade de horrores dos que o pasado século XX estivo reiteradamente infestado.

 

Horrores da avidez

Este presente tampouco desmerece e fai falso que, por vivir no século XXI, a convivencia humana mellorase sensiblemente nestes 24 anos. É falso que, para realizarse como persoas, os homes haxan de ser machistas, e igual de falso e deprimente é que as mulleres haxan de ser as súas servas, obedientes e caladas. Circulan moitas trolas polas redes sociais e no descaro exhibicionista que propaga unha publicidade desnortada. Igual de mentireiro e hipócrita é que o sistema educativo deber ser alleo a estas cuestións vitais ou que, máis aló de que saiban algo de lectura e cálculo, non deba ocuparse de que os críos e crías da escolaridade universal teñan boa información sobre os seus corpos, o manexo do afecto e das interrelacións sas cos seus próximos e próximas. A estas alturas do século XXI, non é de recibo que a maioría sigan manexando ás furtadelas, e ás costas dos seus pais e nais, murmuracións e sensacións que non teñen nada que ver co respecto a si mesmos e aos demais.

 

A existencia de tales tabús nin fala ben da suposta modernidade da nosa sociedade, nin de que estea en transo de chegar a unha convivencia democraticamente saudable. Cunha educación sentimental e sexual baseada nunha pornografía violenta e claramente humillante para as mulleres, como a que consome case o 70% dos adolescentes, falta moito para que diminúa a cifra tráxica de 42 mulleres asasinadas por machismos  irredentos. Hoxe, 25 de novembro, Día internacional da loita contra a violencia contra as mulleres –sempre acompañada dun rosario de menores mortos de forma vicaria- é hora de reivindicar que os centros educativos teñan medios, recursos e, sobre todo unha seria “liberdade de cátedra” para “educar” nestas cuestións. Non é de recibo que os reaccionarios de hoxe –repetindo aos de tempos non tan vellos- poñan veto a esta outra liberdade dunha escola digna de tal nome. Despois, cando se producen desastres sociais, o máximo que se lles ocorre é que se trata de asuntos familiares, pecados de confesionario, e nada máis. O negacionismo á laicidade da educación de todos seguirá producindo  desgrazas de igual categoría que a que xeran os negacionistas do cambio climático, ámbito no que devastacións como a ocorrida o 29 de outubro na Horta valenciana auguran próspero futuro. Se non se cambia de mentalidade (ou de sentidiño), nin o currículum que un mozo ou moza deba estudar hoxe se correspondera co que necesita, nin lle valerá para case nada no seu futuro.

 

Expansionismos hipócritas

Sexa como sexa, a avidez non ten límites; tende a expansionarse e crecer constantemente. Aí seguen os mentores das dúas guerras principais deste momento, en Ucraína e Palestina, apurando a violencia do inxusto ata ver se non queda ninguén para contalo ou, polo menos, moderalo un pouco desde A Haia e a ONU. Aí segue o inminente presidente americano Donald Trump, cunha imaxe semellante á clásica do Tío Sam, que proxecta nos nomes do seu próximo goberno imitando o histrionismo de Nerón –e o seu artístico incendio de Roma-, sen consideración ningunha ao posible espanto que cause o seu narcisismo autoritario. 

Dicía Borja-Villel recentemente que o conservadurismo de antes contentábase con que non se movese o que tiñan e os deixasen como estaban, mentres que agora os ultrareaccionarios venden os seus programas en nome da liberdade. Cabe engadir que pretenden que os seus oíntes se divirtan alegremente con iso e tomen unha caña na súa honra a condición de que lles cedan a súa liberdade e dereitos. Igual que precarizan a Sanidade, a Educación e os Servizos da Terceira Idade, desgracian canto pode protexer á sociedade -sobre todo aos débiles- e queren facer ver que é o máis “natural”. A súa erosión sistémica de canto sexa un exercicio de “cultura” democrática van asentando aos poucos nunha confusión taimada entre o privado e o público, sen explicar a gran diferenza que hai entre que as vidas dos cidadáns estean rexidas pola súa rendibilidade ou polo seu valor como persoas con dereitos. Por iso silencian os “protocolos da vergoña” que levaron a 7291 persoas a morrer desasistidas, coa COVID-19, nos xeriátricos madrileños. Son capaces, en cambio, de “poñerse ao dispor” como sexa, ávidos, como Feijóo, de chegar á Moncloa ou a Shangri-Lá, porque o importante é volver a Peares  dicindo que ao fin chegou.

TEMAS: Trolas políticas.- Negacionismo educativo.- Negacionismo climático.- Violencia contra as mulleres.- Liberdade e neoliberalismo.

MMC (25.11.2024)

Cara a unha escalada inacabable

 O número de asuntos que se ven afectados polo resultado electoral de EEUU non fixo senón empezar a advertirse.

Ao revés do acontecido coa pandemia da COVID-19, en que houbo unha sensación de abatemento xeral antes de que chegasen as boas noticias da desaparición do seu perigo, no momento actual a depresión empeza a render na  poboación atenta á evolución da sensibilidade colectiva. Ata onde vaia alcanzar, está por ver, pero non son de bo agoiro as noticias que están a ver a luz antes de que o 20 de xaneiro cambie a presidencia de EEUU.

Efecto certo son as escaladas bélicas nos dous focos principais de conflito armado, a terra de Palestina e as chairas de Ucraína, ambos os dependentes en boa medida dos intereses americanos. Na “Terra prometida” do Antigo Testamento, aproveitan para completar o dominio dun territorio único baixo control de Israel. A conxuntura élles propicia para dar marcha atrás á Historia e, coma se non pasase nada desde Moisés, reconstruír o tempo anterior á guerra perdida contra o imperio romano no ano 70 d.C., cando Xerusalén caeu en mans de Tito. O número de mortos e desaparecidos medra día a día, as escolas e hospitais son reducidos á inexistencia, e os espazos de seguridade para os palestinos son cada vez máis estreitos. A destrución alcanza a territorios contiguos de Líbano e Siria, non se exclúe que as represalias poidan alcanzar mesmo a Irán e, como inicio de final dunha guerra en que o pretexto de Hamás xa non vale de escusa, actores principais no conflito xa proclaman a necesidade de anexionarse todo o territorio aínda palestino. Os mapas volven quedar vellos en poucos días e o que permanece é o clamor do poeta Mahmud Darwix, exiliado desde 1947 da terra onde naceu, se a Terra “é a terra de todos os homes”  (En presenza da ausencia, 2011).

Na área ucraína moitos poden cantar o mesmo. Pasaron case mil días desde que estalou o último conflito con Rusia, froito de enfrontamentos fronteirizos desde antes de que deixase de existir en 1991 a antiga URSS, e da persistencia de intereses  atopados pola posición estratéxica dese territorio entre Rusia, Europa e o Mediterráneo. A inestabilidade da zona sempre estivo latente e, despois da anexión de Crimea en 2014, o último enfrontamento leva xa case 1.000 días sen atopar vías de arranxo e producindo crecente destrución. Os intereses dos aliados de Ucraína en vésperas do cambio de goberno en Washington instan a renovar o compromiso armamentístico do seu protexido, temen que Trump abandone a axuda que Biden lle prestou e, xusto neste momento, autorizaron que empregue mísiles balísticos de máis longo alcance, sen empacho a suscitar unha escalada bélica significativa ás portas de Europa.

Doutra banda, o Cumio Global do Clima (COP29) que acaba de ter lugar en Bakú, Acerbaixán, mostra as graves contradicións que subxacen desde que en febreiro de 1979 tivese lugar a primeira reunión científica internacional para discutir a relevancia das actividades humanas  no cambio climático. En todos estes anos, os humanos non fomos quen de poñernos de acordo en cuestión tan primordial; os principais produtores de gases nocivos para a atmosfera non están nesta reunión –co que se senten liberados dos criterios de acción que segundo a Ciencia se deberían implementar con urxencia- e, aínda por riba, os que se responsabilizarán deste tipo de decisións económicas e estratéxicas no próximo goberno americano son negacionistas. Pasan do que digan os científicos e acóllense a unha traxectoria establecida desde que apareceu na Terra o Homo faber: todo está ben se satisfai a inmediatez de necesidades en que transcorre a existencia dos máis fortes. Tamén pasan olimpicamente do que o papa Francisco dixese na súa carta-encíclica Laudato si en 2015 sobre o desenvolvismo e as súas repercusións no “clamor da Terra e o clamor dos pobres”; non se senten concernidos por un  “uso responsable de recursos dos que non somos propietarios e dominadores”, porque “o desenvolvemento humano integral e a inclusión social” non están garantidos polo mercado”. Ao revés do que expuña esta carta do Papa actual, non lles importa que todo estea relacionado e que "calquera menoscabo da solidariedade e do civismo produce danos ambientais".

En setembro de 2023, Antonio Guterres, sintetizando o problema ambiental na ONU insistiu: “a humanidade abriu as portas do inferno”. Algo máis dun ano despois, a recente DANA sobre Utiel e a Horta Sur valenciana mostrou a proximidade catastrófica da caducidade da Terra, unha imaxe de realismo tráxico que debería guiar a cantos entendan que vivimos un tempo provisional, en que se precisa desaprender o interiorizado sobre o crecemento infinito, conxuntar vontades e concretar que é educar hoxe a todos e como facelo de modo xusto. O que non ten interese –nin aproveita a ninguén- é a escalada de acusacións, reproches e escusas que de modo tan ruidoso como ineficiente aumentan a discordia entre responsables da xestión dos efectos prolongados que carrexa esta catástrofe. O estrago causado ben merecería dos dirixentes políticos outra exemplaridade colaboradora ante os cidadáns que os votaron, e non que, tras o terrible acontecemento, repitan o “eu sobrevivo” con que Defoe conclúe o seu Diario do ano da peste (1722).

TEMAS: Negacionismo climático.- Cambio gobernamental USA.- Estratexias globais.- Intereses privados e intereses públicos.- Xustiza social/xustiza ambiental.

 MMC (18.11.2024)

A normalidade de moitas anormalidades

O lado máis auténtico do que sucede adoita asentarse na distancia entre o que damos por normal e o que é anormal que suceda.

Como todo xuízo de valor, ambas as cualificacións participan da   suposta racionalidade que atribuímos a cuestións que, na cultura ambiental en que estamos inmersos, son tidas por tales. No acto de xulgar deste xeito pode advertirse case sempre un ingrediente mimético e inconsciente, máis vinculado ao sentimento que á reflexión analítica. Moitas veces non se adecúa ao que   de verdade sucede e de aí as controversias que suscitan boa parte destes xuízos.

Trumpismo

Con iso ten que ver tamén a complicada maneira de saber se canto circula baixo suposta “liberdade de expresión” ten máis que  ver coa ignorancia que co coñecemento, se o determinan intereses particulares ou o ben común, ao que se extorsiona coa mentira. Desde logo medra o número de acontecementos  que se disputan o seu ser  “normal” ou “anormal” e, entre os recentes, destaca o resultado das eleccións americanas. Pódese partir de que os votantes son libres de exercer o seu dereito de voto como mellor entendan ou como vexan os seus problemas cotiáns. Pódese  engadir, así mesmo, que para algo foi EEUU, tras a Declaración de Virginia en xuño de 1776, o berce da  máis antiga de todas as constitucións modernas en 1787 e o antecedente inmediato da Declaración dos Dereitos do Home e do Cidadán na Francia revolucionaria de 1789. Ata aquí todo é “normal”, e en 2024 o “normal” tamén debería ser que os supostos dereitos naturais dos seres humanos alí declarados lograsen maior desenvolvemento e que, en circunstancias tan inquedantes como as que sacoden aos terráqueos, as eleccións do pasado martes -despois do primeiro domingo de novembro- potenciasen  que o 45° presidente de EEUU  fose un individuo menos cuestionado nos tribunais, na ética da súa vida privada e pública e igualmente na mente de quen, despois de todo iso e do asalto ao Capitolio en xaneiro de 2021, sentíronse moi a gusto reelixindo ao candidato republicano. O resultado ten moito de “anormalidade” independentemente dos méritos ou deméritos da adversaria e, en consecuencia , na percepción colectiva queda que a contundencia con que se expresaban os redactores da Declaración primigenia de EEUU sobre  a “felicidade”, o “gozo da liberdade” ou o “gozo da vida” (Declaración Virginia: artg. 1) constrinxiuse  en modo extremo e só a “seguridade” persoal e dos próximos importa. Co país dividido practicamente ao medio, e coa populista lectura do común que proclama o xa electo presidente, non parece que esta lexislatura que iniciará o 20 de xaneiro próximo vaia transcorrer “normal”;  a “defensa da democracia” de todos (artg. 2) non está moi garantida.

Mazonismo

Normalidade e anormalidade tamén andan ao retortero nunha contorna máis próxima. Está en cuestión a xestión da catástrofe ambiental ocorrida o 29 de outubro en Valencia , e o cronograma da reacción do  presidente valenciano trampeando co “eu non fun”, mostra síntomas de “anormalidade”. Entre acusacións aos seus adversarios, retoques ás contradicións, desafortunados xantares de traballo e ignorancia dos protocolos que conlevaba un aviso eficiente á poboación, foi o protagonista principal dun  “anormal” modo de xestionar a situación. E de engadido, pretende infantilizar aos cidadáns con explicacións  que “normalicen” unha incompetencia ao modo que empregan quen non dan a talla e crean problemas ao seu ao redor. O estropicio causado transcorre repetindo imperturbable o acontecido en moitos outros momentos en que o “principio de Peter” foi  plausible hipótese explicativa de como entre as xerarquías políticas –e doutras organizacións- a máxima responsabilidade vai parar a miúdo ao máis incompetente, hábil sen dúbida en despregar o nivel de cazurrería eficiente para alcanzar a cúspide. A primeira vez que se formulou esta teoría foi cara a 1969, pasaron 55 anos e resiste ben a súa capacidade de interpretar a normalidade do funcionamento “anormal” do presidente valenciano ante un acontecemento tan tráxico. Ademais de chegar tarde , as súas explicacións deixan mal aos outros representantes do Estado e conseguiu “normalizar” a indignada reacción cidadá contra a desidia na xestión desta DANA. Só faltaría que, como noutras actuacións irresponsables na propia Comunidade valenciá, quedase como “normal” a continuidade deste personaxe no seu posto e, ao seu lado, a de quen  propicia a súa torpeza.

A “normalización” de “ anormalidades”, abundante no pasado, non cesa neste presente en que son “normais” as trolas para finxir, para pervertir e manipular canto acontece. Seguen sendo “normais”, por exemplo, os contraditorios  criterios éticos con que se xulga o que acontece en Ucraína  e, con máis vigor, o que vén acontecendo en Palestina  desde 1947. E aínda que sexa “anormal”, “normais” son as reaccións que xeran os seareiros de Netanyahu en quen discrepa deles en calquera parte do mundo, como sucedeu o pasado venres en Ámsterdam , co resultado de 60 detidos. O máis grave é que os novos modos de controlar información e poder non reparan en repetir como verdade vellos sofismas, de modo que palabras que parecían dicir algo, xa é “normal” que non digan nada e non sirvan apenas para entenderse. Entre o que se di que foi algo, e o que realmente foi ou está a ser, crecen os desencontros e rende a desconfianza.

A concordia e o diálogo non deberían ser “anormais” en democracia e, con todo, crecen os negacionistas de todo. Acaban de adiantarse as eleccións en Alemaña e será ocasión de observar ata que punto o sistema democrático está san nese país –e indirectamente en Europa- para aguantar a “normalidade” de tanta “anormalidade” discursiva como rolda polos medios e Redes entre variacións económicas contrarias á expectativa do crecemento infinito. O problema empeza a estar vivo na paciencia dos humanos, dubitativos de se  merece a pena continuar crendo e non desesperar. En situacións como a actual, o máis esperanzador son os miles de mozos voluntarios que, canda as institucións públicas, están a botar unha man aos damnificados por unha Natureza que non pregunta se estamos preparados. Ese patrón é fiable para non repetir o mito de Sísifo como castigo.

TEMAS:  Responsabilidade política.- Democracia participativa.- Dereitos Humanos.- Liberdade de expresión.- Ignorancia e mentira.

 MMC (10.11.2024)

Calor humana

Entre a lama que deixa esta DANA na área valenciana hai de todo, pero o que máis merece a pena é a empatía dos mozos.

A Xeografía xeral de Gourou-Papy , nos anos setenta explicaba en moitas Facultades de Letras  que “as choivas de convección” eran debidas a un quecemento local das masas de aire que provoca a súa elevación cara ás capas superiores da atmosfera levando consigo o vapor de auga que contiña a nivel do chan. A unha determinada altura, en contacto con masas de aire máis frío, condensábase , procreaba nubes e choivas na zona fría, e seguían intensas choivas tormentosas. Diso ía a “Pinga fría”, termo con que se designaba desde finais do século XIX un fenómeno ben coñecido na área levantina a causa do quecemento da superficie continental e mediterránea ao final do verán Dentro da diversidade climática desta área, aquela clarificadora Xeografía precisaba que á seca dos veráns –manifesta en rieiras de toda a zona- adoitaban seguir no outono choivas de enormes enchentes dos ríos, máis rápidas e poderosas nas súas concas montañosas. Pequenos ríos como o Xúcar podían evacuar, en caso de enchente, máis metros cúbicos por segundo que un río tan grande como o Ródano en Francia. E das súas vertentes máis deitadas eses pequenos ríos erosionaban enormes cantidades de materiais sólidos que depositaban na chaira.

Nos cincuenta anos longos que pasaron, o fenómeno deste sistema chuvioso é coñecido agora como DANA, termo que os meteorólogos consideran máis apropiado, desde os anos cincuenta,  para explicar que o que acontece entre os 5.000 e 10.000 metros de altitude, non é tanto un “anticiclón”, senón unha “depresión illada en niveis altos” da atmosfera por desprenderse nas capas altas da circulación xeral do aire na Terra, unha masa de aire frío que, ao atorpase cunha cálida ascendente, produce o fenómeno. A explicación do que ocorre variou ata ser case oposta a como era. Pero, sobre todo, cambiaron as circunstancias cuantificables do aumento de calor que se produciu no Mediterráneo e, tamén, nas zonas continentais. Cambiaron así mesmo as condicións xerais da circulación atmosférica e, en particular, dous que determinan o clima nas latitudes da Península Ibérica. O que está a acontecer nos Polos e nos glaciares –unha cuestión que atraeu a cámara de Nicole  Herzog-Verrey durante anos- coa desaparición crecente do xeo  está a alterarse a circulación das masas de aire frío e, no Hemisferio Norte, tamén a do Jet Stream ou “corrente en chorro”, cuxa traxectoria o adozaba. 

Todo indica, por tanto, que o ocorrido entre o 23 e 29 de outubro pasado entre Utiel e o Sur de Valencia, non é un episodio casual. A unhas condicións xa moi coñecidas, engádense as que, ao ritmo crecente do quecemento global da Terra -ou o que habitualmente coñecemos como “Cambio climático”-, indican que con toda probabilidade estamos ante un fenómeno con todas as características de que se repetirá con máis frecuencia e intensidade. Vivir en directo algo que non é un espectáculo de efectos especiais, senón un gran desastre físico e humano, capaz de dar ao traste en minutos longas e esforzadas tarefas e proxectos, persoais e comunitarios, expón unha cuestión principal: como facer para un futuro, que con seguridade será moito máis duro, e non só nesa zona xeográfica, senón en todo o territorio nacional e terráqueo. En case todos os aspectos da vida colectiva, haberá que tomar decisións en que conflúan todas as vontades se se quere non repetir o prezo que se está pagando  pola imprevisión, a ignorancia e a desidia mostradas, e cuxa cuantificación en perdas humanas e en danos materiais de todo tipo tardará un tempo en ser definitiva. 

A ignorancia non parece que a teña a AEMET, que advertiu con tempo suficiente do risco pluvioso; menos a teñen os miles de mozos que están a acudir a botar unha man a eses pobos: a súa calor humana é unha gran esperanza. Pero están a demostrala cantos negacionistas se opoñen ou terxiversan a conciencia o coñecemento científico dos fenómenos que acontecen. Alegan variadas razóns e é posible, mesmo, que medren estes crédulos, fieis ante todo ao que lles digan líderes dunha libertina dispoñibilidade das súas neuronas para dicir barbaridades e demostrar poderío infundindo medo a quen ve inferiores. Se gana Trump as eleccións, poida que crezan os partidarios de cantos este domingo non dubidaron  en usar a violencia para impoñer os seus modais en Paiporta ás autoridades. A acracia negacionista é partidaria do PIN parental, como o era en 1823 do Vivan as cadeas! Pero a ignorancia só se pode desterrar cun ensino público de dignidade sobrada para educar a todos os cidadáns no que importa para moverse nunha contorna imprecisa e, moitas veces, hostil ao ser humano.

A desidia tamén cura se, nesa educación imprescindible, o público ten prioridade sobre o individual; de non ser así, o cansazo rende. Nunca foi fácil lograr un san equilibrio, e tampouco o é neste momento, en que predomina a tendencia ao “primeiro o meu”, e á privatización do posible negocio da “felicidade cidadá”. Xa os ilustrados chamaban así un cambio significativo no prioritario. E aí están agora os inclinados á sacralidade de “ o seu” reclamando presteza ás institucións públicas, nesta tremenda crise –igual que fixeron na pandemia da COVID-19-, para poñer remedios e parches, imposibles en moitos casos. Cando quen manda é a orografía, as curvas de nivel e o gradiente das cárcavas erosivas no relevo, non deberían revisar ante todo a permisividade manifesta que tiveron co urbanismo, causante ademais do colapso das comunicacións? Cantos observen como baixaban os coches, arrastrados pola auga a canto buraco ou garaxe atoparon ao seu paso, non se deixasen convencer por relatos que deixan ao carón esta gran contradición, da que non ten culpa a lei da gravidade.  

A imprevisión, á súa vez, tampouco se improvisa. Aí están os cronogramas destes e feitos de comunicación para mostrar a cantidade de erros que, a touro pasado, son fáciles de sinalar, pero que xa serven para tirarse os trastes. A talle de moitas autoridades políticas está a medirse entre o ruído mediático que, por un tempo continuará enxordecendo os medios ao ditado dos seus patróns. Esta historia, tamén longa, preocupa a Martin Baron, vinculado ao Boston Globe desde 2001, e ao Washington Post entre 2012 e 2021. O seu libro: Fronte ao poder é de gran interese para cuantos queiran estar alerta ante as irregularidades e atropelos actuais na información. Sobre o desinterese que xeran, Josep Pla, xa anotaba en 1933 como, mentres o afán destrutivo invadía a algúns, promocionaba en Madrid a indiferenza de moitos outros: houbo “catro corridas de touros na praza grande e unha ou dúas de becerros na de Tetuán” e  “todo foi admirablemente. Moita xente”. Esta forma demostrativa de non pintar nada na escenografía, repetía unha situación idéntica anterior, con motivo do “desastre do 98”.

TEMAS: Cambio climático.- Previsión.- Educación pública.- Solidariedade e institucións públicas.- Xornalismo e liberdade de expresión.

MMC (Madrid: 04.11.2024).