A normalidade de moitas anormalidades

O lado máis auténtico do que sucede adoita asentarse na distancia entre o que damos por normal e o que é anormal que suceda.

Como todo xuízo de valor, ambas as cualificacións participan da   suposta racionalidade que atribuímos a cuestións que, na cultura ambiental en que estamos inmersos, son tidas por tales. No acto de xulgar deste xeito pode advertirse case sempre un ingrediente mimético e inconsciente, máis vinculado ao sentimento que á reflexión analítica. Moitas veces non se adecúa ao que   de verdade sucede e de aí as controversias que suscitan boa parte destes xuízos.

Trumpismo

Con iso ten que ver tamén a complicada maneira de saber se canto circula baixo suposta “liberdade de expresión” ten máis que  ver coa ignorancia que co coñecemento, se o determinan intereses particulares ou o ben común, ao que se extorsiona coa mentira. Desde logo medra o número de acontecementos  que se disputan o seu ser  “normal” ou “anormal” e, entre os recentes, destaca o resultado das eleccións americanas. Pódese partir de que os votantes son libres de exercer o seu dereito de voto como mellor entendan ou como vexan os seus problemas cotiáns. Pódese  engadir, así mesmo, que para algo foi EEUU, tras a Declaración de Virginia en xuño de 1776, o berce da  máis antiga de todas as constitucións modernas en 1787 e o antecedente inmediato da Declaración dos Dereitos do Home e do Cidadán na Francia revolucionaria de 1789. Ata aquí todo é “normal”, e en 2024 o “normal” tamén debería ser que os supostos dereitos naturais dos seres humanos alí declarados lograsen maior desenvolvemento e que, en circunstancias tan inquedantes como as que sacoden aos terráqueos, as eleccións do pasado martes -despois do primeiro domingo de novembro- potenciasen  que o 45° presidente de EEUU  fose un individuo menos cuestionado nos tribunais, na ética da súa vida privada e pública e igualmente na mente de quen, despois de todo iso e do asalto ao Capitolio en xaneiro de 2021, sentíronse moi a gusto reelixindo ao candidato republicano. O resultado ten moito de “anormalidade” independentemente dos méritos ou deméritos da adversaria e, en consecuencia , na percepción colectiva queda que a contundencia con que se expresaban os redactores da Declaración primigenia de EEUU sobre  a “felicidade”, o “gozo da liberdade” ou o “gozo da vida” (Declaración Virginia: artg. 1) constrinxiuse  en modo extremo e só a “seguridade” persoal e dos próximos importa. Co país dividido practicamente ao medio, e coa populista lectura do común que proclama o xa electo presidente, non parece que esta lexislatura que iniciará o 20 de xaneiro próximo vaia transcorrer “normal”;  a “defensa da democracia” de todos (artg. 2) non está moi garantida.

Mazonismo

Normalidade e anormalidade tamén andan ao retortero nunha contorna máis próxima. Está en cuestión a xestión da catástrofe ambiental ocorrida o 29 de outubro en Valencia , e o cronograma da reacción do  presidente valenciano trampeando co “eu non fun”, mostra síntomas de “anormalidade”. Entre acusacións aos seus adversarios, retoques ás contradicións, desafortunados xantares de traballo e ignorancia dos protocolos que conlevaba un aviso eficiente á poboación, foi o protagonista principal dun  “anormal” modo de xestionar a situación. E de engadido, pretende infantilizar aos cidadáns con explicacións  que “normalicen” unha incompetencia ao modo que empregan quen non dan a talla e crean problemas ao seu ao redor. O estropicio causado transcorre repetindo imperturbable o acontecido en moitos outros momentos en que o “principio de Peter” foi  plausible hipótese explicativa de como entre as xerarquías políticas –e doutras organizacións- a máxima responsabilidade vai parar a miúdo ao máis incompetente, hábil sen dúbida en despregar o nivel de cazurrería eficiente para alcanzar a cúspide. A primeira vez que se formulou esta teoría foi cara a 1969, pasaron 55 anos e resiste ben a súa capacidade de interpretar a normalidade do funcionamento “anormal” do presidente valenciano ante un acontecemento tan tráxico. Ademais de chegar tarde , as súas explicacións deixan mal aos outros representantes do Estado e conseguiu “normalizar” a indignada reacción cidadá contra a desidia na xestión desta DANA. Só faltaría que, como noutras actuacións irresponsables na propia Comunidade valenciá, quedase como “normal” a continuidade deste personaxe no seu posto e, ao seu lado, a de quen  propicia a súa torpeza.

A “normalización” de “ anormalidades”, abundante no pasado, non cesa neste presente en que son “normais” as trolas para finxir, para pervertir e manipular canto acontece. Seguen sendo “normais”, por exemplo, os contraditorios  criterios éticos con que se xulga o que acontece en Ucraína  e, con máis vigor, o que vén acontecendo en Palestina  desde 1947. E aínda que sexa “anormal”, “normais” son as reaccións que xeran os seareiros de Netanyahu en quen discrepa deles en calquera parte do mundo, como sucedeu o pasado venres en Ámsterdam , co resultado de 60 detidos. O máis grave é que os novos modos de controlar información e poder non reparan en repetir como verdade vellos sofismas, de modo que palabras que parecían dicir algo, xa é “normal” que non digan nada e non sirvan apenas para entenderse. Entre o que se di que foi algo, e o que realmente foi ou está a ser, crecen os desencontros e rende a desconfianza.

A concordia e o diálogo non deberían ser “anormais” en democracia e, con todo, crecen os negacionistas de todo. Acaban de adiantarse as eleccións en Alemaña e será ocasión de observar ata que punto o sistema democrático está san nese país –e indirectamente en Europa- para aguantar a “normalidade” de tanta “anormalidade” discursiva como rolda polos medios e Redes entre variacións económicas contrarias á expectativa do crecemento infinito. O problema empeza a estar vivo na paciencia dos humanos, dubitativos de se  merece a pena continuar crendo e non desesperar. En situacións como a actual, o máis esperanzador son os miles de mozos voluntarios que, canda as institucións públicas, están a botar unha man aos damnificados por unha Natureza que non pregunta se estamos preparados. Ese patrón é fiable para non repetir o mito de Sísifo como castigo.

TEMAS:  Responsabilidade política.- Democracia participativa.- Dereitos Humanos.- Liberdade de expresión.- Ignorancia e mentira.

 MMC (10.11.2024)