Moitas esperas actuais non adoitan albergar esperanza

A esperanza parece cambiar de bando, e os que a abandeiran agora son decepcionados de expectativas sociais anteriores.

 

A oratoria de Trump fai anunciou doutra era. Na sede da ONU de Nova York deixou mudo a máis de medio mundo e, en practicamente unha hora, veu dicir que se todos lle fan caso, el arránxao todo. Entre o que ignorou ou negou e o que dixo solucionar en apenas uns meses –nada menos que sete guerras, segundo el-, propugnouse con méritos para o premio Nóbel da Paz. En menos dunha hora máis coroarase a si mesmo definitivamente como o gran emperador, sen ONU nin multilateralismo político por medio. Bástase a si mesmo cos seus apaños de crecepelo barato.

Por agora, fixou, urbi et orbi, a doutrina salvífica do cambio con que anima moito o que fai, para sintonizar co que entende debe ser o gran cambio histórico. Na súa mensaxe conta con que , mentres uns se poñen a favor do que dixo -pois expresou o trumpismo que querían oír-, os seus opoñentes, que en EEUU parecen calados -e en Europa, apenas traspasan o diplomático silencio-, poucos se opoñen en público ao neocolonialismo que revelou na ONU. Como outros asuntos de gran relevancia, a corrección política deixou este discurso en materia opinable. Coma se dese igual a verdade con que se chaman ás cousas, e ser o xusto de como deban chamarse, era indiferente como as chamase. Pero a validez e o rigor de canto alí se proclamou ,á vista de todo o mundo, foi que un supermillonario –dos duros de pelar nos seus negocios- podía dicir o que quixese e que esa era a doutrina; contaba con abundantes lobbys, intereses e medios, para impoñer a súa verdade.

Entre os dogmas operativos que deixou anunciados, e que os seus fieis xa propagan, o primeiro é que só el ten razón. En nome da súa verdade, non só permite anular aos seus adversarios –convertidos en inimigos a bater-, senón que canto se fixo desde a fundación da ONU non existe; non se expuxo como el quixese que fose e, `por tanto, é coma se non existise. O percorrido rápido por canto puidese contradicir a súa visión da realidade histórica dos últimos oitenta anos pasados indica que na narrativa nova que lanza ao mundo ese pasado ha de reescribirse, con nada  de memoria, nada de historiografía, e moito de revisionismo. Sobre todo, en canto se refira ás implicacións analíticas da actividade humana na Climatoloxía e a Biosfera. Segundo a nova doutrina, o relativo ao Antropoceno é tabú ou falsidade e, por tanto, debe negarse sistematicamente, por máis que as Conferencias internacionais do clima o avisasen desde hai máis de cincuenta anos.

A segunda gran tese -dogmática- é que, fronte a tanto adversario empeñado en dicir que hai que, ante a inminencia dos riscos que pesan sobre a humanidade precísase máis solidariedade colaborativa, o urxente e inapelable é que PRIMEIRO AMÉRICA. É dicir, que a norma e contraste do ben ou do mal de canto se faga ou deba facerse, é a conveniencia de que sirva a EEUU. Como en todo imperialismo, segue vixente a lei do máis forte e os demais han de someterse. A antiga Pax romana revitaliza, despois de 2.400 anos, aranceis cada pouco, impón a súa moral social a cantos tenten poñerlle obstáculos, a súa diplomacia de cañonera -que tanto gobernou o seu “patio de atrás” durante décadas-, reviviu nas sete guerras que di acabar, nega recursos económicos a unha ONU en que non deixou de exercer o ser veto sistemático a canto non lle gustaba e, para remate, consolida ao seu antollo con aliados como Netanyahu, unha peculiar “reestruturación do Oriente Medio”.

A partida de cartas 1948-1950. Balthus. Museo Thysenn, Madrid.

Esta norma de gobernanza remite a política do presente a mitificación de un pasado en que todo vale. A racionalidade discursiva cede paso á lóxica do invento de comenencia dunha verdade que proclaman medios amigos, ben engraxados de beneficios se non contradín as dúas teses anteriores. Segundo Trump, EEUU está a vivir o seu mellor momento histórico; non engade que, a conta dos recursos que detrae do resto do planeta, non sexa que alguén quede sen participar en tan gloriosa depredación.

 E agora, que?

Sentado o anterior, explícase que a esperanza non sexa o que era. Os que a tiñan desesperan, e os decepcionados con políticas que supuxesen un avance na conquista dos Dereitos Humanos –outro fito de 1948, despois da IIGM-, anímanse coa esperanza de que ese horizonte se volva a como era antes de que Hammurabi inventase un mínimo código relacional; a lei máis natural –entenden- é que o peixe grande se coma ao mozo; non fai falta máis e que cada pau aguante a súa vela. O mellor dos sentimentos morais é o do proveito duns poucos; quen non estea capacitado para esta estreita marxe de humanidade, que se retire, ou será ignorado con todas as da lei, vilipendiado por estorbar . O gran instrumento que teñen para que non se note moito o seu empeño misional, é afirmar e negar o mesmo todas as veces que faga falta; tratan de facer ver aos demais que non se contradín, senón que velan máis que ninguén pola verdade e, empeñados en ter razón –e con medios para que pareza que a teñen- aí están eles pelexando denodadamente. É soado o colaboracionismo que atopan na complexa realidade, sempre con tantas arestas que sempre hai algún xuíz que, experto en inquisición  prospectiva, estea disposto a batallar  pola nova crenza, facendo crecer o despropósito de cantos os tachan de ignorantes, negacionistas e montaraces.

Para que nada falte, recorren ás súas propias tradicións, abundantes, por certo. Nihil novum sub sole, e menos neste panorama doutrinal do que Menéndez e Pelayo deixou unha gran guía de “heterodoxos”. Desde a estatua que lle lembra na Biblioteca Nacional, ben podería testemuñar que, antes da Thatcher e Reagan, xa o século XIX proporcionara ás variadas gamas do conservadurismo amplos recursos para frear canto tentase mover “a orde debida”. As nostalxias de tradicionalismos seguen dando vida neste presente aos máis aplicados en España a privatizar o común, de modo que só “os máis capaces” dean a talla para moverse na desesperanza. Mirar que pasa nas Comunidades autónómas en cuestións como Sanidade, Educación ,Medio ambiente e servizos sociais e verán quen é os propagadores do trumpismo en España. Lean amodo medios dixitais cunha liña editorial tan iluminadora como a do Debate, que retomou a que, en 1910, pugnaba por “a súa” verdade única. A seguidista de Trump confirmarana os patrocinadores desta cabeceira para mediados de novembro, nun congreso  en que propoñen aos seus seguidores “reivindicar a virtude da esperanza”. Nun momento “de crise cultural en Occidente”, segundo din, o relatorio inaugural no CEU de Madrid estará a cargo de Kevin Roberts, presidente de Heritage Foundation, gran protagonista no goberno actual de EEUU.

TEMAS: Dereitos Humanos.- ONU.- O común e o privado.- Heritage Foundation.- Negacionismo integral.

MMC (29.09.2025)

Mala educación -e mala conciencia- desprezan a agonía de Gaza

Unha hipertrofiada manipulación das palabras pretende que todos esquezan unha terra sementada de entullos e miseria.

Algúns opinantes, responsables outrora de acontecementos parecidos aos que durante estes dous anos últimos asolagan os noticiarios, non cesan de dicir parvadas por ver se conseguen moitos likes (“gústame”) nas súas contas de redes insociais. Cantos máis polgares cara arriba ou máis corazonciños acumulan, máis satisfán a súa melancolía e, coa retroalimentación que xeran a unha IA determinada, máis se concilia o nseu infantilismo coa vellez irreparable e máis fan crecer a hipertrofiada circulación de lixo mediático.

Outros que, fóra ou dentro dos nosos lares, exercen como representantes de quen os vote nunhas eleccións, utilizan o paroleo nas mesmas canles engadindo decisións de idéntica coherencia sintáctica. Desde EEUU, con Trump á cabeza desta pedagoxía, a demostración de matonismo imperialista en canto aconsella, suxire e executa, sitúa aos gazatíes e palestinos ao nivel da sola das súas botas, posición en que trata de colocar tamén a cantos digan algo que contradiga ou minusvalore as súas outras políticas. Os Dereitos Humanos -en particular o da liberdade de expresión-, tanto dentro como fóra do seu país, tráenlle á expectativa e canto poidan pensar os demais élle indiferente, como acaba de demostrar co fiscal xeral do seu país e, no diálogo sobre asuntos conflitivos, nunha recente votación na sede da ONU, en Nova York, respecto á representatividade do Estado Palestino. Antes do debate que terá lugar estes días, o seu apoio incondicional á política de exterminio de Netanyahu só espera á repartición de dividendos que se xere tras o desentullo de Gaza. A fase reconstructora desta franxa -Terra prometida para novos colonizadores- levarán a cabo os prometedores de novas experiencias turísticas, publicistas de paz, irmandadora entre os pobos.

Parecido paradigma de Far-West orienta, en terras españolas, aos afoutos defensores de supostos valores patrios. A compaixón, a humanidade e os dereitos básicos, iguais para todo ser humano polo feito de existir, non existen; nin parece que ninguén lles falase deles nin, sequera, de que teñan constancia de que están recoñecidos na CE78 como base xurídica do ordenamento democrático. Non recoñecen que estean en risco en canto acontece nun asunto decisivo na convivencia global, multilateral. Prefiren revitalizar o odio, a forza e o medo ao outro. A Guerra contra Palestina é un xenocidio que xa leva no seu haber máis de 65.000 mortos -entre eles máis de 22.000 nenos,  e que algúns observadores multiplican por dez-, máis os centos de miles de refuxiados, unicamente sérvelles para poñer de volta e media a un Goberno con cuxa sensibilidade humanizadora coinciden cada vez máis países -incluído agora o reino Unido e moi pronto Francia, que tantas responsabilidades tiveron nesa zona ata moi entrados os anos corenta. Foi lento, pero a empatía de moitos opositores españois, en particular a de voceiras hiperventiladas en xestos e palabras de suposta indignación, xa deixa exemplos contrarios á convivencia democrática dos seus votantes co resto da cidadanía.

Rendibilidades do nominalismo

Todo lles vale para dicir que son audaces e que xa está ben de que non lles deixen gobernar a eles. Desde o principio, botaron man do emprego máis ou menos axustado do termo “XENOCIDIO”, coma se con disputar se son galgos ou podencos non viñese o lobo, en principio contra os gazatíes e, colateralmente, contra quen ouse contradicir canto queren que digan os demais. É mellor “masacre”, “exterminio”, “etnocidio”, “matanza”, “progromo” e “holocausto”? Nese falso debate, ao que faltaron as súas psicanalistas, acompañáronos miles de opinadores pendentes da man que lles dá para comer máis que da realidade que deberían explicar a lectores e oíntes. Desde hai unhas horas, con todo, desde que viron que España non está soa nesta pelexa fronte ao expansionismo israelí, frearon un pouco, pero atrás deixaron grandes oportunidades de practicar a decencia. Non lle deron ao Goberno a baza da concordancia en “política exterior”, tan publicitada outrora e, ao mando de Tellado e Ayuso, non pararon de regodearse na patalexo enrabuxado. Á madrileña, o papel permanente de Mademoiselle  Rottenmeier, que liamos en Heidi,  non lle pega, e máis se lle rolda a idea de que vale máis. En canto ao ferrolán, móstrase como O Guerreiro do anteface ou, talvez, O Capitán Trono, a súa ansiedade por disimular a incompetencia cazurra do seu xefe coincide con que ambos lle marcan o paso. Seguirano facendo ata os “idus de marzo”, de que tanto sabe Casado, o defenestrado.

Ela, por agora , coas mañas que foi aprendendo das notas que lle transmite o equipo de MAR, o seu escudeiro, decidiu sacarlle partido ao inconcluso final da Volta a España cun evento en que se vexa ben que está aí. O de Gaza e os gazatíes tráea  sen coidado, como tamén que contradiga canto fixo ou dixo de Ucraína. Élle máis rendible ser fiel a FAES e os seus mentores e, como está entre “os que poden facer” que dicía Aznar, preocupado por Occidente, brindoulle a súa decisión de coartar aos profesores e mestres, para que non falen destas cousas nas aulas. Este peculiar referendo á “liberdade de ensino” reitera que os obxectivos dos centros educativos han de avirse co que pense o gobernante de quenda. Por nulos que sexan en distinguir a Viriato de Witiza, o que menos lles importa é que os ensinantes de Historia o saiban facer. Onda os de Filosofía téñeno mal sempre para ensinar, e non é o momento para que lembrar que dicía o Prólogo da Lei de Ensino Medio de 1938. Poida que a norma madrileña última sexa esa, pero se van máis atrás, atoparán nos Feitos e ditos memorables, do historiador romano Valerio Máximo (da época do fillo de Nerón, Tiberio), que a moito gobernantes só lles gusta que conten historietas, das que as criaturas deduzan a “boa conduta” que deban seguir. Temen que a Historia -e o bo xornalismo- descubran a verdade do Rey espido. Non lles é rendible que, nun mundo moi incerto, o alumnado se decate de que as súas vidas poden estar en mans de políticos/as desmemoriados/as.

TEMAS: Dereitos Humanos.- Estado palestino.- Gaza.- Redes sociais e política.- Historia e convivencia social.

MMC (22.09.2025)

A postura “correcta” ante canto acontece é máis indefinida ca nunca

Parece propiciar que o optimismo milite no bando menos favorable ao benestar común.

A atención a canto se move entre EEUU, Palestina, Ucraína, Bruxelas, Londres ou Madrid, ou o que de modo máis ou menos mimético traducen as pequenas liortas de parlamentos españois, nalgunhas autonomías ou sobre todo no Congreso e Senado, non deixa dúbidas ao redor do que cada cal entenda como posición “correcta” ante canto ocorre aos humanos sobre o planeta Terra. Hai quen di que estamos ante un gran cambio xeracional -coma se fose algo superficial- e hai quen, centrando a atención nos cambios económicos, observan que as vellas maneiras dos máis fortes procuran aproveitar as debilidades dos fráxiles para aumentar a rendibilidade das súas innovacións tecnolóxicas. Despois de “a globalización” dos anos noventa, xa é posible reimplantar as formas decimonónicas do dominio capitalista sen que as interferencias das  leis e institucións de benestar social se crean necesarias. Xa hai nativos dixitais suficientes para que, de modo divertido, mentres aceptan que a IA lles arranxen a vida, non sintan necesaria unha educación digna, unha sanidade adecuada ou unha vivenda que mereza a pena. O ben común, din, encerra gastos inútiles, cando o benestar é competencia estritamente individual, que non ten arranxo sen o “esforzo” de cada un.

Namentres, a política e o político, o comunitario e esixido de corresponsabilidade perden terreo. A esquerda fala con medo diso e, na dereita, personaxes conservadores, encerrados en círculos de poder moi limitados, non teñen empacho en revitalizar maneiras e estilos que nada teñen que ver co respecto ao diálogo e a pluralidade. O seu autoritarismo é cada vez máis provocador e a linguaxe de que botan man deixa pálidos os manuais de insultos de que, desde os sofistas gregos ata A arte de ter razón (1864) de Arthur Shopenhauer, hai documentación. Nos clubs de adestramento das últimas remesas deste segmento parlamentario trabállanse , máis que os principios de Maquiavelo , as técnicas propagandísticas de Goebbels e, a cantos perdesen a vergoña faladeira, adéstranos en que saquen proveito ás  análises de Lakoff, Non penses que foi un elefante (2004), para controlar as estrataxemas da linguaxe con que dominar a opinión pública. Con ese material, enfróntannos logo a desenmascarar as denuncias que no seu día fixeron Susan George no Informe Lugano (2001) ou Naomí Klein na Doutrina do schock (2007), ou calquera outro informe serio máis recente. O presentismo dominante esixe ser hábiles con canta intriga consiga interpoñer obstáculos ao ascenso mediático do adversario, ao que se deshumaniza sen piedade.

De Utah á Volta

O tráxico final dun activista provocador, Charlie Kirk, na Universidade de Utah, deu pé a Trump e os seus a culpar a “a esquerda” e pregoar que estaban no ”lado correcto” de onde había que estar neste momento. É dicir, que a morte deste correlixionario era instrumentada para demonizar aos discrepantes do conservadurismo xenófobo, armamentista e neocolonial do republicanismo triunfante. Un ensaio publicado no Editorial Século XXI nos anos noventa mostraba como os insultos, falsidades e sambenitos que se colgaban aos cristiáns antes do Edicto de Constantino, no ano 313 d. C., foron os que estes empregaron despois, por exemplo, contra os xudeus; tan reavivados foron que alimentaron os fornos crematorios do Xenocidio nazi. E en España, aínda que os sobrevivintes do estilo educador da posguerra son cada vez menos, aínda son moitos os que, lembrando a escolaridade dos anos cincuenta ou sesenta, saben cal era o “lado correcto” da historia que lles tocara; cada vez que oían falar de “a Cruzada” e de como Don Pelaio iniciara en Covadonga o predominio ideolóxico dos que mandaban, impoñíaselles unha “memoria obrigada”. Isto mesmo zumega, na coxuntura actual, canto toca de modo directo ou indirecto ao que acontece entre Israel e Palestina desde hai máis de dous anos. Os moitos miles de mortos, famentos e desprazados -nenos incluídos- non importan. Desde EEUU e Xerusalén, e desde instancias mediocres próximas, non interesa a versión real do que vemos día a día os telexornais: bombardeos sen conta nin razón, absolutamente fóra de toda “guerra xusta”, masacres obsesionados por unha suposta tradición da máis ortodoxa dogmática sionista. Nunha  España colonizada e dependente, algúns responsables de asuntos comúns preferiron coller con papel de fumar a palabra “XENOCIDIO” e soster que non valía para protestar contra a propaganda israelí. Máis lamentable é aínda que dixesen que non era asunto dos españois, coma se defender os Dereitos Humanos e, en concreto, o dereito á vida, non lles afectase.

Como aprendices de bruxo, ata os malabaristas teñen máis respecto aos xogos cos bastóns de lume . O uso urbano de Madrid é cada vez máis hostil á maioría dos seus cidadáns: recobra vixencia o MADRID ME MATA da  revista homónima en 1984 . A protesta rueira que a tarde do domingo reproduciron as cámaras a modo de final abrupto da VOLTA, só é un anticipo da fartura que xera a demasiada xente cando os predispostos pola propaganda da liberdade de tomar cañas esgrimen maneiras contraditorias coa convivencia democrática. O risco dos esvaramentos semánticos -como o que din tivo Tellado con “cavar fosas” -vai máis aló da deslexitimación da linguaxe que Feijóo acentuou desde a súa chegada á rúa Xénova. Cantando que tamén “lle gusta a froita”, parece dirixir a charanga diaria de quen inventa e conspiran co rancio método de insultos e provocacións. Para un futuro máis imperfecto, fáltalle citar a Biblia, que, a recado, leu no colexio marista de León; a Netanyahu válelle para xustificar os desmáns que provoca en Palestina invocando o Libro dos Xuíces. O problema é que hai outros 35 libros do Antigo Testamento e que, por exemplo , di “…A túa vida estará pendente dun fío, terás medo de noite e de día” (Deuteronomio 28, 16-68). E cando chama “comunistas” a quen reclama xustiza social, non esqueza que o Novo Testamento anuncia: “A vosa riqueza está podrida, os vosos vestidos están apolillados, o voso ouro e a vosa prata están tomados de ferruxe, que será testemuño contra vós e devorará as vosas carnes como lume…” (Epístola de Santiago, 5, 2-3).

TEMAS: Abusos da linguaxe.- Lealdade democrática.- Educación e urbanidade.- Ben común.- Dereitos Humanos.

MMC (14.09.25).

A estraña apertura de curso está a ser pouco orixinal

Curso a curso parecen querer que non nos despistemos e que aprendamos a soportar  designios superiores.

Despois dun verán infestado de incendios, fume e distorsións do que se supón que deba ser o descanso estival, este ano, ademais de que as subas dos custos de case todo -incluídas as do material escolar que cada familia copaga para que as criaturas exerzan o seu dereito á educación común-, as maneiras en que se desenvolve este mes de setembro volven todo o máis rancio do pasado. Este sobrepeso con que ha lidar cada cidadán, en plena resaca de volta de vacacións, preside os reencontros coas persoas habituais. Sen que ninguén llo propoña, inevitablemente aluden a cuestións das que se nutren as convocatorias de protesta, os manifestos de denuncia e, ante todo, a inquietude dunha vida, individual e colectiva, enrarecida de dúbidas, medos, inquedanza e desesperanza.

Para saber mellor a que aternos, que non perdamos o rumbo da submisión e a obediencia á orde debida -o dos máis fortes da tribo-, aí están os bocados interminables dos rusos sobre Ucraína, os 64.000 mortos que o expansionismo sionista causou ata o momento aos palestinos nos últimos 700 días, a ostentación demostrativa do poderío chinés e, de paso, os sinais inequívocos que, en formato de western, emite o actual presidente americano. Metade vaqueiro e metade Tío Sam, as súas actuacións exhiben un aparello do pasado. Aranceis mutables a capricho sobre os seus súbditos do mundo se alternanan con razzias  a inmigrantes e limitacións aos servizos sociais e á educación pública. A “guerra” -agora no centro do seu Goberno, non é mera “defensa”- e a publicidade oportunista das súas  posicións ante cantos discrepen -ou discrepasen- dentro de EEUU, é toda unha dinámica, non meramente simbólica. Lembran a figuras do pasado como Nerón ou ao propio Rei Sol pregoando os seus egos, e aventuran o modelo desexable de goberno en territorios do seu ámbito de influencia, como Europa.

En España, espazo fiel desde antes de que en 1953 se asinase  o “Pacto de Madrid” e os americanos de Eisenhower empezasen a americanizarla, esta tendencia ten abundantes discípulos e aprendices de bruxo. A escala nacional, advírtese a súa influencia, especialmente, nos chocalleiros comentarios -tan cheos sempre de razóns parecidas ou idénticas ás do líder actual americano e ata do israelí- que suscitan as cuestións mencionadas. Acompáñanas con similar balbordo neste momento as relativas a asuntos migratorios, vivenda, educación e saúde, servizos sociais e, con maior intensidade, as referidas a violencia machista ou proceden de situacións de desigualdade, desintegración e exclusión. A impertinencia bocalana crece, aínda que á listaxe de feminicidios -1315 mulleres desde 2003- correspondan os 25 últimos no que vai de ano. E incesante é -ignara case sempre de razoable coñecemento científico- cando sae a colación o cambio climático, coas súas múltiples implicacións en diversos aspectos do sistema produtivo, como a enerxía ou o sector primario, á que gandeiros e agricultores están especialmente atentos.

Escaleira no museo Stiftung Zollverein (Essen-Alemania)

Estatísticas hai do mundo educativo que, por razóns de conflito entre o privado e o público, seguen estancadas en cuantificacións proporcionais de “fracaso” que non desdicen -salvadas as lóxicas diferenzas- dun pasado sempre carencial. Agora ben, se o sistema educativo propiamente tal mostra déficits que non tiveron arranxo desde que en 1821 o “Plan Quintana” -36 anos antes da Lei Moyano- tratase de regulamentar a “Instrución pública”, as achegas dos políticos actuais á opinión pública, unha das maneiras principais de educación social que ten un país que presuma de democracia, non parecen inclinarse pola racionalidade do diálogo na convivencia colectiva. A realidade discursiva do que din e xesticulan ante a opinión pública, particularmente nos medios e, sobre todo, no suposto templo da democracia que din ser os parlamentos, é dun frentismo a cara de can. As súas razóns dan a entender que estar no Goberno é mandar, e estar na oposición consiste en derrubar aos que ostentan a maioría parlamentaria. O combate continuo e o emprego de linguaxes hiperbólicas e, a miúdo insultantes, desprezativos e, mesmo, deshumanizadores, clarifícase bastante se se advirte o rumbo político de cada cal. Un sentido de propiedade do poder e de canto implica gobernar embarga especialmente aos que se din “conservadores” e “ultraconservadores”. Parecen herdeiros dos tempos de Antigo Réxime, anteriores xa a 1789, en que ser poder e ter dereitos para exercelo, era basicamente cuestión de herdanza xenética de quen fora agraciados -coa bendición divina- de herdanzas e propiedades gañadas a “os inimigos”.

Bastantes referencias a esta xenealoxía transmitiron onte cantos, invocando sempre “a Xustiza” e a “separación de poderes”, racharon as vestiduras ante a presenza do fiscal xeral do Estado na inauguración do curso xudicial. Cando se cumpren anos, a memoria do dejá vu son inevitables. É o caso que, á memoria de quen isto escribe veu un discurso inaugural que máis dunha vez tivo que contar, o do ministro de “Educación Nacional” José Ibáñez Martín, ao comezo do curso 1940-41, proclamando no paraninfo da Universidade de Valladolid a verdade única que en diante se ía a ensinar e, ao tempo, as depuracións de profesorado que xa estaban en marcha desde que José María Pemán presidise a Comisión de Cultura e Ensino na Xunta Técnica de Burgos desde o 02.10.1936. A cuestión é se, oitenta e cinco anos despois, é esta liña de acción política é a que persoas que rexen institucións -supostamente democráticas- empeñáronse en que non esquezamos e que, sen razóns de ningún tipo, nos ateñamos ao seu criterio.

TEMAS: Democracia e Pluralidade.- Lealdade institucional.- Negacionismos.- Fake-news e hipocrisía social.- Aristocratismo autoritario.

MMC (06.09.2025).