O uso de
“os tres bes” en iniciativas comerciais é publicidade. En asuntos públicos como
Sanidade ou Educación, adoita ser unha trampa visual social.
Os noticias que nas últimas semanas deparan asquerosas
escenas de misoxinia e acoso sexual, especialmente
lamentables en partidos políticos. Unidas á vez que fan perder as relativas
a procesos e sentenzas xudiciais estrañas, ocasionan enredos tramposos e, na pequena liorta das confrontacións,
decisións políticas que deberían ter altura de miras non cesan en mostrar que
os telexornais que queden a esta lexislatura non propician o optimismo. Entre
tanto disparate, é rechamante que, ante un asunto como as directrices do CEO do Hospital Universitario de Torrexón, no
canto de desculparse do non feito ou mal feito, a responsable de Sanidade na
Comunidad de Madrid, botándose flores, alegue estándares de calidade que non
cesan de ser cuestionados. Traballar para unha empresa sanitaria durante 17
anos, leva a encomendar fallos propios a unha suposta desidia do Gobierno
central e a quedarse, en exclusiva, con que creceu o orzamento. Esta
explicación, que denigra como “política”
calquera crítica, sobreentende como “apolítico” e, por bo, bonito e barato
-sen nada cuestionable, nin mellorable- canto fai e di.
Este xogo da galiña cega, facendo que os televidentes queden colgados de contradicións deste tipo non atende a que, despois de 50 anos de democracia constitucional, na xestión dos asuntos de todos quedaron operativos quebros tendentes a reverter canto acontecese ao redor do Estado de Benestar. Sabendo ou sen saber, seguen a estratexia neocolonial de Trump pretendendo que, en Europa, non avance o desenvolvemento dos dereitos de todos, senón que se revertan os que, desde o Plan Beveridge, xeraron Benestar social despois de a IIGM, dando por non acontecida a longa pelexa obreira ata que, na Alemaña de Bimarck , botou a andar en 1883 o seguro de enfermidade), en 1884 o de accidentes e, en 1889, o de vellez. En España, hai tempo que moitos políticos esqueceron que, despois da primeira lei social sobre accidentes en 1900, a implantación das demais foi moi lenta; desde que naceu o INP (Instituto Nacional de Previsión) en 1908, o “retiro obreiro” non empezou a existir ata 1919, e o seguro de maternidade tardou dez anos máis. O raro é que esquezan, ademais, que o sistema de saúde universal e de pensións non se logrou alcanzar ata a Lei 26/ 1985, do 31 de xullo, e a súa fortaleza sempre tivo detractores.
Se a tardanza de acceso dos españois a unhas condicións de vida dignas, é manifesta, non o é menos a desmemoria do moito que custou que este substrato legal de benestar tivese consistencia. É relevante lembralo cando hai tanta xente común –e tantos políticos- ocupados en reverter a limitación que esta institucionalidade organizativa supuxo á propiedade privada; se as ganancias e condicións do ámbito laboral volven ser controladas só polos propietarios do capital e os medios de produción, a orde social volve enseguida ao ser o de cando Víctor Hugo escribiu Os miserables en 1862. Ninguén debería esquecer que, desde a crise do petróleo en 1973, a caída do muro de Berlín e, sobre todo, a era Thatcher-Reagan, o benestar común europeo mediatizouse. Entendería mellor que o actual impulso trumpista, unido ao capitalismo ciberespacial, trate de dar o último empurrón ao enfraquecemento que xa teñen os servizos sociais. Tamén facilitaría aos votantes españois caer na conta de que, na secuencia de eleccións que se acaba de abrir en Estremadura, as políticas do público deciden maneiras moi distintas de distribuír os seus recursos nos orzamentos. Modos de facer pasar por públicos obxectivos privados sempre existiron, pero creceu a súa forza, sen que as crises económicas de 2008, ou a do Covid-19, os freasen.
Desmemoria e segregación
No campo educacional, o periplo é idéntico. Desde que, en 1812, a Constitución de Cádiz expuxo a necesidade dunha Instrución pública xeral, houbo que esperar a 1989 para que a educación común alcanzase a todo o alumnado menor de catorce anos de idade. Pois ben, nesta centenaria historia de abandonos , mesmo despois da CE78 prosegue unha ampla gama desigualdades. Á marxe de logros relevantes, as series estatísticas constátano, e calquera pode velo se lembra as pelexas e desencontros que houbo nestes 47 anos últimos. Para que o sistema fose menos discriminatorio, folgas, manifestacións, plataformas reivindicativas, demandas sindicais, reclamacións de APAS e estudantes, dan conta de que veu coxeando a educación de que fala o artg. 27. Libros que o contan hai moitos, como un en que José Luis Pazos proclamaba en 2018: Non nos calarán!, ou un de Edicións Morata, do mesmo ano, en que enumeraba un longo Caderno de queixas sobre o Artg. 27 . É dicir, que o sistema educativo español, como espazo en que concertar a universalidade e a liberdade, acumula, desde 1978, gran conflitividade coas políticas que desenvolveron ese artigo constitucional. As cuestións a que se refire sempre falan dunha desigualdade, non exenta ás veces de racismo, e tamén din que os segregados seguen sendo os mesmos de sempre. Pertencen eminentemente a sectores de pouco peso socioeconómico e cultural, pero o efecto multiplicador prexudica a toda a cidadanía, ao rebaixar a calidade da convivencia.
No 14º Congreso de FECCOO, en maio de 2025, o lema foi: “Acabar coas desigualdades e gañar novos dereitos”. As leis estatais e autonómicas, alimentadas por tendencias que non priorizaron a rede pública-pública de centros, postergan a pluralidade laica da cidadanía, alimentan a segregación e mercantilizan unha educación que, indiferente á xustiza social, non se ocupa de se xera individuos abandonados á súa sorte. España sitúase deste xeito como un dos países europeos de máis desigualdade. Save the Children dicía en setembro de 2024 que un de cada tres nenos vivía en risco de exclusión e, en decembro, un informe de Bruxelas situouna á cola da UE “polo seu risco de pobreza, paro e abandono escolar”. CCOO volveu a confirmar nun novo informe o pasado día 11.12.2025, que a segregación escolar, é un problema de xustiza social sen resolver.
Sería desatino esquecer a tantos docentes e organizacións que pelexaron por que esta limitación principal da actual educación común non sexa maior. Máis o será non facelo cando poderosas forzas políticas e económicas acordaron que o dereito a unha educación digna volva á situación anterior a que, en 1948, fose recoñecido entre os Dereitos Humanos (artg. 26).
TEMAS.- Estado de Benestar.- Dereitos
Humanos.- Dereito á Sanidade e á Educación.- Neocolonialismos liberais.-
Políticas segregadoras.
MMC (12.12.2025)
No hay comentarios:
Publicar un comentario