Case pasaron 200 anos desde que o actualmente chamado Museo Nacional do Prado abrise as súas portas. Pronto se celebrará o seu segundo Centenario. Para recordalo, oportunamente, e recordarnos que debemos recordalo, en cuestión de días vimos dous actos relativamente complementarios. Por unha banda, unha pequena pero intensa exposición que chama a atención sobre o preciado “Tesouro do Delfín” e, por outro, un acto aínda máis protocolario que efectivo da cesión definitiva do que fora ata non fai moito lugar de ubicación do Museo do Exército.
Salón de Reinos
Ata fai dez anos, o que fora Salón de Reinos no goberno de Felipe IV, albergara diverso tipo de recordos e obxectos de carácter bélico durante 150 anos, sen que perdese a súa estrutura orixinal. servira para albergar as principais festas rexias e como salón do trono cando o Palacio do Rei formaba parte do Bo Retiro. Ese vestixio da monarquía austríaca foi o sitio orixinal en que estiveron colgados polo menos seis cadros de Velázquez, entre os que destaca “A rendición de Breda”. O pasado 22 de outubro, representantes de Cultura e Facenda cumprimentaron os acordos de cesión definitiva ao dominio do Museo do Prado deste amplo resto daquel Palacio. Cinco días máis tarde, na primeira sesión plenaria do Real Patronato do Museo acordouse que, antes de que finalizase o ano, convocaríase un concurso internacional de ideas para a redacción dun proxecto de rehabilitación e adecuación museística deste Salón de Reinos. Haberá que esperar a 2019 para ver se a celebración do Bicentenario do Prado pode celebrarse coa efectiva adaptación deste conxunto á ampliación aínda inconclusa das instalacións que a pinacoteca española máis notable necesita para estar ao ritmo e nivel que os tempos actuais están esixindo de todos os museos importantes do mundo. Corría 1995 cando, ao fin, logrouse que este Museo saíse da estreitez de miras en que estaba encorsetado. Un plan de acción e modernización consensuado facilitou que puidese ter vida propia e cumprir máis adecuadamente o seu papel social. Hoxe, afortunadamente, aquela folla de ruta está cumprida en gran medida. Queda agora completala coa nova dotación de espazo e que aquel proxecto de fai 20 anos poida ser avaliado fehacientemente para ver que falta e que sobra nas funcións que debe cumprir. É un tempo xa razonablemente amplo para pararse a comprobar se mereceu a pena, e o momento do Centenario proporcionará unha ocasión óptima para levala a cabo.
O Tesouro do Delfín
Como toda institución, os museos falan e din cousas dun ou outro modo. Dino co que fan e, tamén, co que din que fan. Os catálogos e exposicións a que dedican tempo e esforzo son os mellores modos de oír que nos di un museo sobre si mesmo. Neste sentido, entre os varios acontecementos últimos de carácter puntual que están tendo lugar, a chamada de atención sobre algúns cadros que se expuxeron recentemente -por exemplo o San Pedro penitente, de Murillo, pertencente aos Venerables de Sevilla- volve falar da categoría internacional que O Prado está confirmando en canto a traballos de restauración e documentación artística. Hai, de todos os xeitos, estes días -ata o 10 de xaneiro- unha exposición peculiar que non xira directamente en torno ás artes dominantes neste museo, e que leva por título: “Arte transparente: a talla do cristal no Renacemento milanés”. Esta cita museográfica é un pretexto magnífico para falar de si mesmo, e dun patrimonio que estivo máis ben afastado da ruta habitual dos visitantes. O “Tesouro do Delfín”, herdanza de Felipe V de parte do seu avó Luís XIV de Francia, estivera ata agora no piso baixo do edificio de Villanueva, nunha zona de especial protección a causa do tipo de pezas, o seu tamaño e a cotización que han ter entre os coleccionistas. Na redistribución dos materiais expositivos do museo, entra agora resituar esa magnífica colección nunha zona próxima á entrada da porta de Goya onde, a recado, será pronto obxecto de atención relevante do público. Este proxecto inmediato levou a que esta exposición de “arte transparente” sexa un adianto de indubidable interese. Primeiro, para que sexa máis visible este preciado material que ten o museo, para moitos inadvertido. E segundo, porque presaxia que a súa futura presentación será capaz de manter unha boa conversación cos visitantes, ao facerse palpable o seu alto valor e moi agradable a visita.
A presente exposición é un anticipo do que será a nova sala que albergará o Tesouro. Para moitos será un bo descubrimento, non só por tratarse de algo distinto en grao sumo principal do Prado, a pintura de “a escola española”. Tamén porque, como tal exposición, ten na súa brevidade incitadora, dúas calidades de moi bo nivel. En primeiro lugar, unha gran contextualización complementaria de materiais documentais que permiten unha lectura moi certeira da capacidade expresiva que poden ter estes materiais ricos polo seu valor intrínseco aos que se lles engadiu un magnífico traballo artesá-. O gusto e a riqueza danse a man en traballos como estes para fortalecer un medio de distinción só ao alcance de moi poucos. Os temas decorativos -en sintonía cos que priman no renacimiento dos grandes temas clásicos- son unha ocasión máis de demostración. E en segundo lugar, o traballo estrictamente expositivo da mostra, que permite que esa lectura poida ser feita con gran pracer. Pola disposición das vitrinas, a luminotecnia rasante que permite destacar mellor o tallado das pezas, e polo fondo en que se enmarca: a pequena sala elixida, na zona dos Xerónimos, semella neste momento un pequeno Xoieiro co “Tesouro do Delfín”. Na súa ubicación definitiva, lucirá en todo o seu esplendor.
Cara ao “Campus” do Prado
Quedan tres anos para o Bicentenario e, na medida na que se vaia achegando, probablemente o Prado acabe mostrando novas facetas de renovado interese e, oxalá, de crecente atractivo. Non será a menor a que permita ver en 2019 a calidade urbanística que cobra toda a contorna, ao combinarse o edificio de Villanueva e Patio dos Xerónimos co Casón do Bo Retiro e con este Salón de Reinos que haberá que dotar de contidos. O valor deste “campus do Prado” será duradeiro na medida en que saiba conxuntar funcións complementarias que non deixen de lado o que debe ser un museo do século XXI
TEMAS: Museo Nacional do Prado, Bicentenario Museo do Prado, Casón do Bo Retiro, Salón de Reinos, Edificio Villanueva, Patio dos Jerónimos, Tesouro do Delfín, Arte Transparente.
Manuel Menor Currás
Madrid, 02/11/2015
No hay comentarios:
Publicar un comentario