Prosegue a linguaxe equívoca, só apta para a aparencia. Os “compromisos” de PP e Cidadáns, vistos desde Educación, só implican continuidade do executado estes anos por Wert.
Púidose oír nalgunhas crónicas estes días que, despois das vacacións vén “a normalidade”. Claro que se din moitas cousas que non adoitan ser verdade ou só a medias: as palabras son ambiguas con frecuencia. No ámbito occidental, e antes de que o chamado Estado de benestar empezase a ser desfondado, as vacacións -pagas- empezaran a constituír algo “normal” para a inmensa maioría dos cidadáns. Previo ao panorama sociopolítico europeo do plan Beveridge en 1942, “o normal”, con todo, fora que a inmensa maioría da poboación traballadora non tivese pautado ese tempo de lecer. Como tampouco tiña moitos outros dereitos que se adscribiron ao traballo a partir de finais do século XIX. É dicir, que esta anomalía das vacacións -como a maior parte das “normalidades” sociais constitutivas do Estado social e, posteriormente, dos estados democráticos con dimensión social, son algo histórico: nin sempre foron nin, en moitas partes do mundo, son aínda. Ademais, os avatares políticos e económicos, tan da man, deron en rebaixar estes dereitos “normalizados”, o que veu sucedendo sistematicamente desde 1989, incrementándose máis a partir de 2010 no noso país.
Normalidad e banalidade
Son poucas as ocasións en que non empreguemos o término “normalidade” de xeito interesado, case sempre para defender algunha posición que consideramos incontestable ou que, polo menos, non desexamos que nos contesten. Tamén adoita usarse a conveniencia da preguiza deontolóxica que adoita seguir a decisións administrativas condignas dun ambiente enrarecido. Así, unha persoa responsable nunha asociación de certo rango se autocomplacía recientemente dicindo que, na súa cidade, o ambiente cultural estaba mellorando afortunadamente porque xa era “normal” que máis xente lese e-books; aínda que as mellores librerías desaparecesen, existían aínda vinte e tres, un conxunto en que o prevalente -polos exemplos que citaba como “boas librerías”- eran quioscos de prensa ou papelerías que, nalgúns casos, vendían bestsellers; ao parecer, consideraba que ao bo lector lle abondaba comprar comprar libros en supermercados e quioscos. Similar é o contexto de “o normal” nestes días, en que se buscan aclamacións logo de pactos moi teatralizados e que a “normalidade” volva polos seus foros a donde adoitaba. Convén recordar que os nosos prohomes conservadores -e non só os deste momento- sempre consideraron os seus modos de ver e actuar como “os normais”. Algúns engaden que son os “naturais” e, ata, “como Deus manda”, construto moi próximo a aquel outro que lucía en moitos cintos militares totalitarios: “Deus connosco” ou ao que brilla no billete do dólar americano: “In God we trust”. É a posición argumental máis socorrida por todos os modos de poder que foron, especialmente os autoritarios e despóticos desde Exipto ata o presente, pasando por Roma, Luís XIV ou Fernando VII, “O Desexado”.
Os 150 compromisos da “normalidade”
Dentro da volubilidad acientífica que adoitamos confiar ao término “normalidade”, neste momento preténdese pasar como “normal” o pacto recentemente asinado entre o PP e Cidadáns, polo que se comprometen en 150 propostas para mellorar España. Con esta bagaxe, en que as imprecisións son maiores que as concreciones, pretende avirse o debate de investidura a que aspira Rajoy sen apenas mover nada do feito durante estes anos mentres, ao mesmo tempo, se trata de situar en “a anormalidade” aos discordantes cos que han ter tempo sobrado para emendar o estilo errado das súas actuacións. Nesta tesitura sitúan especialmente á actual dirección do PSOE que, coa súa simple abstención, podería facilitar a xogada da investidura. Todos entonan laudes ao líder todoterreo, pero ninguén aclara por que agora lle vale o que no mes de marzo non lle valía, nin tampouco por que non seguiron a senda dos acordos e o diálogo en tempos pasados. Nada “anormal” habería no que fixeron nos seus tempos alternantes de goberno, de arrogantes maiorías. Parece que o fixeron moi ben e habería que asentar os seus presuntos logros, xa que “España va bien” e non é cousa de volver a “a herdanza” de como estaba hai catro anos.
Esta película só a cren os moi adeptos. A macroeconomía e as grandes frases casan mal coa letra pequena -pero vital- dos recortes a que someteron todos os asuntos sociais, a precariedade de salarios e contratos e, entre outras menudencias, os gastos xerais do Estado, en que se pode ver quen está pagando a crise oportunista que deu pé a uns poucos para situarse en posición crecentemente asimétrica respecto ao resto. Se se quere algo máis próximo e urxente, aí está o uso e abuso que fixeron do Fondo de Reserva da Seguridade Social, tamén coñecido como “ o peto das pensións” dos españois. E, doutra banda, en asuntos educativos, é fácil traer ao recordo -a normalidade da memoria histórica tamén é isto- o pacto que non quixo asinar Esperanza Aguirre en 1997, cando era ministra de Educación; promoveuno a Fundación Encontro e pretendía chegar a unha Lei de Financiamento da LOXSE en cinco anos. Tampouco é imposible acordarse de que, tanto Mario Bedera en nome do PSOE e Sandra Moneo, do PP, lamentaron que, cando xa estaba moi avanzado o pacto educativo daetapa Gabilondo, fosen as expectativas electorais que auguraban a vitoria do PP as que acabaron frustrando aquel intento firme e case xa rematado. En nome dunha suposta “calidade”, de que tiñan a clave executiva, botaron pola borda anos de posibles acordos de melloras reais. Non lles importou.
O máis evidente destas medidas que serven agora de base para lavar a cara ás actitudes desenvolvidas polo PP e o seu líder no recente pasado é que tratan de manter o statu quo do reformado -ou diminuído- a fin de que nos resignemos, se é posible de xeito definitivo, con que “o normal” e inamovible é a traxectoria do que fixeron. Tratan de volver a situación social e política a “o natural” e “como Deus manda” e xa desempoan o que nos anos 70 do pasado século dicía un distinguido médico castelán ante as demandas dos traballadores daqueles anos incertos: “Pero a onde imos chegar, si ata os obreiros queren levar abrigo”. Esa a direccionalidade dos asinantes destes acordos que facilitarán as cousas a Rajoy nestes días vindeiros, dispostos a sentar como doutrina que os que non pensen como eles ou non lles faciliten a gobernanza son uns “anormais” obcecados. Noutro tempo, engadirían seguramente algúns cualificativos máis que explicitaran contudentemente os seus criterios de “normalidade”.
A “normalidade” educativa.
Todo iso pode verse no asinado sobre os asuntos educativos nas páxinas 27 e 28 do documento de referencia. Son once as propostas aprobadas -da 78 á 88- e tocan diversas cuestións dun amplo panorama con graves problemas. Pretenden ser transversais e, máis ben, quédanse na superficialidade, de modo que os asuntos concernidos quedan, en definitiva, tal como foron lexislados ou proxectados nestes anos. Últimos. Oxalá, de todos os xeitos, que a sorte lles fose favorable, pero con estes vimbios xenéricos e inconcretos difícil, se non imposible, será unha construción coherente e estable da educación que convén aos españois do común. O que non impedirá que se publicite amplamente -por terra, mar e aire- a bondade de tan feliz acordo, supostamente “histórico” por ser dos poucos que se lle coñecen ao PP neste terreo do simbólico.
Independentemente de que haberá que volver a estes acordos ao ritmo do que se adiviña, abonda observar dous puntos principais. O núm. 78, relativo a un “Pacto Nacional pola Educación”, dá por suposto que, mentres non se logre, só se conxelará o calendario de implementación da LOMCE en todos aqueles aspectos que non entrasen en vigor. Non reforma practicamente nada, pois á LOMCE quédalle pouco por completarse na súa aplicación; dá por válida en canto a currículum, selección de alumnos e diversificación e xestión dos centros, e enténdea como punto de arranque de conversacións futuras. Ademais, este ítem -xunto co 86- mete no mesmo saco a “igualdade de oportunidades” e o dereito a elixir o tipo de educación e o centro onde escolarizar aos fillos. As aclaracións van soamente na dirección xa coñecida de prexuízo ao ensino da maioría social, a escola pública: “continuaremos -di de xeito ambiguo, aínda que clara- apoiando o sistema de concertos educativos en apoio á educación pública e garantindo a igualdade de oportunidades” . Non menos interese ten o nº 83, que trata de que se aprobe un Estatuto do persoal Docente, que, segundo di,” ha de estar baseado no Libro Branco da Función Docente”. Tal como dixo, e coñecendo os antecedentes e situación crítica a que foi sometido este libro nos estertores do goberno de Wert en Alcalá 34 -e nos comezos do aparentemente provisional Gómez de Vigo, sempre en compañía do omnipresente Sr. Marina-, parece que quixesen consagrar como “normal” o que a LOMCE dá por establecido: un tipo de profesorado escolar -e indirectamente, tamén o universitario- que máis ben faga labores de estrito peonaxe máis que de profesionalidade competente. Canto máis obediente ás prescripcións e dictames que lle impoñan a través duns directores ou capataces cipayos, mellor. É dicir, que o núcleo do sistema, por moito MIR que se propoña, non pasa de aparente lavado de cara para seguir onde estaba ou, talvez, peor.
Os “normais” privilexios
Na historia da humanidade sempre foron “normais” algunhas cousas. Primo Levi, no seu alegato contra os campos de extermino nazis, tivo moi presente o engudellado das relacións internas que alí se establecían e como os que menos se fatigaban malgastaban celo para conservar a súa posición. Isto “di- éncheme de ira, aínda que xa saiba que está dentro da orde normal das cousas que os privilexiados opriman aos non privilexiados: é esta a lei humana que rexe toda a estrutura social do campo” (Se isto é un home, O Aleph, 1998, p. 46). Por iso, non hai vanidade maior que esforzarse en facer tragar aos demais os sistemas sociais, morais e políticos, elaborados por uns poucos selectos, unxidos de verdade e razón. Educativamente falando, non é aceptable, por moi confusos que esteamos todos.
TEMAS: Compromisos políticos. Pactos. Abstención. Investidura. Goberno. Xustiza. Democracia. Educación pública. LOMCE. Estatuto da Función Docente.
Madrid, 29/08/2016
Manuel Menor Currás
No hay comentarios:
Publicar un comentario