Nin con maioría absoluta sería decente un novo Goberno que non se decatase da pobreza en que estamos instalados, ou non se decatase de poder contribuír a causala.
Haberá que preguntarlle a Peridis como se lle ocorreu pintar a Rajoy sesteando. Nas súas tiras, xa sesteaba con e en Aznar. Seguiuno facendo desde entón, especialmente estes catro anos e os oito longos meses últimos sobre a súa columna de poder. E acaba de facelo nestas sesións do Congreso, tanto os días 30 e 31 de agosto, como, sobre todo, 48 horas máis tarde. O venres, 2 de setembro, ás 19hs. afrontou o último tramo de imposible investidura sesteando. Resultado: que, como pregoan refráns retranqueiros do Norte castelán, propicios ao dicir resabiado, nin pariu a avóa nin pariu a burra. En tan glorioso desenlace acompañouño na tribuna de oradores Rafael Hernando, tan dotado para o sarcasmo bronco e falaz que nada lle quedou para o diálogo fino que, en momentos como os actuais, se necesitaba. Na sombra, acompañárono e aplaudiron, serviciais e sumisos, os outros dirixentes do PP reafirmando solemnee redundantemente que Rajoy segue sendo o seu candidato nos incertos días que veñen ata o 25 de decembro.
A sesta e terceiras eleccións
Imos, se ninguén o remedia, a terceiras eleccións. E xa hai quen deu en dicir que o destas últimas sestas de Rajoy é boa táctica para acabar vencendo. Esa teoría acomódase ben a unha experiencia en que os problemas pasan ao seu lado sen mancalo ninluxalo. Como cando o do chapapote e os seus “hilillos” ou as disputas sobre liderado dentro do partido en que, a base de deixar que se podrecesen, déronlle fama de tolerante. O obxectivo dunhas terceiras eleccións acabaría fartando ao cidadán votante, deixaría un regueiro de abstencións e probablemente xeraría bastante desconcerto nos outros partidos, que non se librarán de soster complicados debates por mor da hipotética oportunidade non aproveitada. Para empezar a facer oposición parlamentaria en serio, segundo lles recordaron e lles recordaran, deberían deixar gobernar a quen obtivo máis escanos o 26-X. Esa mensaxe difunden os amplificadores medios do PP -desde antes do debate de investidura-, contribuíndo a profundar a fenda social de “a responsabilidade”, mentres eximen a Rajoy, o seu predilecto.
O simbolismo da sesta enlaza perfectamente co do señoritismo rampante do presidente aínda en funcións. Unha postura moi acorde coa cantidade de despilfarros e manexos tramposos a que se dedicou tanto tempo e preocupación desde cargos e decisións relevantes. Non lles caiba dúbida de que unha parte importante de “a desconfianza” con que foi votada a súa candidatura estes días pasados, ha ter que ver con que ninguén quere arrastrar complicidade con personaxes que, dentro de moi pouco e ao longo de bastantes meses, desfilarán cara á Audiencia Nacional como testemuñas, cómplices ou implicados nas múltiples causas que comezan a substanciarse. Mellor -pensarían todos os opoñentes políticos- distanciarse por razóns presuntamente éticas, de mercadotecnia á recíproca, ou simplemente de puro despeito ante afrontas gratuítas das refregas partidistas. Aí está xa, a modo de aperitivo, o razoamento xurídico do TSJM á propósito dunha manobra de Aguirrecon solo público en Chamberí para que uns poucos puidesen xogar ao golf: “Os intereses xerais quedaron desprazados polo interese particular da legalización, con claro desvío de poder”. E aí están igualmente, decisións sobre amigos colocados -en que o mérito e a seriedade pasaron a ser pautas extraplanetarias-, perigosas cuestións que, entre outros, afectan ao ministro do Interior e aos seus principais subordinados, ou -logo de declaracións tan solemnes sobre da corrupción- a designación do Sr. Soria para que concorra ao posto executivo do Banco Mundial, tan escandalosa como o foron no seu día a de Trillo para a embaixada de Londres ou a de Wert para a de París ante a OCDE, logo dunha xestión en Educación allea ao ben educativo que todos demandan.
Cinismo señoritil
O cinismo señoritil ten arraigada tradición ata onde non hai cortijos pero si xeitos caciquís de construír servidumes, á antiga e á moderna. Na Galicia do XIX, do XX e do XXI hai sobrados exemplos que, no seu momento, soubo debuxar Castelao. Foi fácil de advertir nalgunhas réplicas do pasado debate como cando, por exemplo, saíu a relucir a pobreza. O candidato estivo moi no papel do señorito para quen esas cousas non existen. Moi en sintonía coa súa vella concepción de cando escribía en Faro de Vigo -(1983 e 1984)- sobre da desigualdade e da “envexa igualitaria” que corroía aos que demandaban reformas impertinentes por non axustarse ao que el pensaba ou ao Crepúsculo de las ideologías de Fernández de la Mora, de onde bebía. Tampouco case ninguén di pertencer -e menos el- á clase traballadora, o que non explica nada sobre a desigualdade crecente e as súas consecuencias. Si o fai, en cambio, a propósito da inutilidade da estirpe dos señoritos e as súas sestas, que o IBEX-35, a Bolsa e, en xeral, a produción e demais datos macroeconómicos parezan indiferentes aos hábitos gobernamentais. Co laissez-fair automático en que os deixaron moverse, a nave vai? Hai, por iso, non pouco de hipocrisía nas apelacións de bastantes economistas que, de tanto en tanto se entreveran nas noticias apurando a cuestión da “irresponsabilidade” dos que non facilitaron a formación de Goberno. Esa xestión da información a conveniencia conculca o dereito á información veraz que deben os gobernantes aos seus gobernados. Incapaces de non publicitar máis que marabillas do que fan, a pantomima -que pronto mostrarán mellor as eleccións autonómicas que se aveciñan, sempre acaba por saír á luz. Por exemplo en Galicia, onde, nos sete anos de “reinado” de Feijóo, o “crecemento” foi de 56.000 parados máis e, tamén, 700.000 “pobres”, mentres os salarios diminuíron un 6% e o déficit da Seguridade Social crece ao ritmo de 400 millóns ao mes.
Pese ao cal, ata pouco o señoritismo será instituido de obrigada referencia. De momento, xa existe no tomo XLII do Diccionario biográfico español da Real Academia da Historia unha exemplarizante entrada ao eminente home que Peridis debuxa sesteando. Non ten tacha ningunha e máis dun profesor de historia mandará lelo para que cunda o exemplo entre o seu alumnado. Non é o único caso, porque está moi ben acompañado por Aguirre e outros que deben configurar o canon de “nova” memoria histórica dos españois. Aí inspíranse quen din que a Rajoy non se lle coñece por facer nada contra a Educación cando, no seu florido curso político, encomendóuselle esta responsabilidade. Quen, no entanto, pasen da versión oficial á que se desprende do repaso das decisións que, segundo o BOE, tomou entre o 19-01-1999 e o 27-04-2000, poderán advertir, por exemplo, que nada fixo por frear as disposicións contrarias a un bo ensino para todos que tomara a súa antecesora, Esperanza Aguirre, e que, ademais, deixou moi ben engraxada a súa continuidade para canto aparecería na LOCE de Pilar del Castillo, o gran anticipo da LOMCE. Foron ambas ministras máis lenguaraces, pero como detalle significativo das eficientes actividades que neste terreo lle son asignables, non se ha de esquecer que súa é unha breve LeiOrgánica, do 21-04-1999 -consultable no BOE do día 22-, que modificou o Apartado un da disposición adicional segunda da LODE. De tal modo retocou a súa lectura, que o ensino podería ser considerada non estritamente como servizo público senón desde a perspectiva da satisfacción dos intereses particulares. Desta guisa, a colaboración do ensino privado cobraba outro sentido do que tiña na LODE e revertía os “concertos” á situación de “subvencións” que habían ter antes de 1985. Aí empezou o cambio significativo entre ensino concertado e ensino público que se acrecentou logo, primeiro con Pilar del Castillo e, desde 2011, con Wert principalisimamente.
As fraxilidades que non ven as melloras
É evidente que a identidade persoal baséase na memoria; tamén a dos pobos. Mal fariamos se non recordásemos todo isto, porque pode seguir sucedendo impunemente. E máis que pode suceder se só pensamos individualmente e sen contemplar que a microeconomía aparenta non ter que ver cos grandes números, que, á súa vez, parecen indiferentes ao político. Algo de mentira hai, ou insuficiente verdade, cando se esquece que as familias, os nenos ou os estudantes “fráxiles” seguen aí, dentro do PIB e os seus datos macro, interpelando non só aos políticos máis ou menos desganados que temos, senón tamén ás razóns, racionais e irracionais, polas que lles eliximos.
Pode verse moi ben neste comezo de curso. Estamos empezando e non vén mal recordar aos 127.000 estudantes universitarios menos que ten a universidade pública desde que goberna Rajoy, é dicir, un 10% inferior grazas, entre outras cousas, ao R.D. 14/2012 que subiu as taxas universitarias. A súa consecuencia, segundo Julio Serrano, foi que “as diferenzas entre os prezos das matrículas e as matrículas máis caras triplicáronse en todos os casos analizados no seu informe sobre Precios públicos universitarios y axudas al estudio en Europa (CCOO, 2016, p. 77). Doutra banda, os datos que nos proporcionan todas as ONGs relevantes que se moven entre os intersticios do que non fai o Estado, destacan as serias contradicións que temos os españois neste momento, pois a pobreza -como din os de Axuda en Acción- non se ha ir de vacacións. Con máis dun terzo de nenos en severo risco de pobreza -con todo o que isto representa para as súas vidas e para o país-, a pobreza si existe. E crece grazas ao ritmo de desempregados que non cesa e á precariedade dos salarios. Iso, unido aos recortes que seguen tendo os centros públicos, fai imposible afrontar o copago dos 300/700Euros que custan os libros escolares de promedio, segundo niveis, ao 60% das familias. Non se esqueza tampouco que, de 2012 a 2016, a porcentaxe de parados que reciben algunha prestación baixou un 10%, situándose neste mes de xullo pasado en tan só un 57,7%. Engádanse a estas minucias que non ven os señoritos, as cifras que seguimos tendo de abandono escolar, o 21%, fronte ao 12% de media que hai na UE dos 28, e empezaremos a ver, ademais, como reflicte a educación española a boa marcha que nos pintou o adormecedor candidato á Presidencia de Goberno estes días. Pódenselle engadir os datos relativos á desigualdade de fondo estrutural existente neste terreo, se se quere observar os segmentos sociais que se corresponden co ensino público e privado, e teremos o panorama case completo da mellora educativa en que andamos metidos coa LOMCE, de xeito evidente sostida no que non se sabe se aínda válido documento dos 150 compromisos para mellorar España.
A “costa escolar” de setembro
Na costa de setembro, pódense simular moitas cousas pero non a felicidade. Sóbranos información para saber que significa no noso medio o ben e o mal, o xusto e inxusto, pese ás as ambigüidades de que queren nutrirnos. Pero por múltiples que poidan ser as reservas de cada cal, o que caracteriza a acción democrática é que a lei e o sentimento moral se xuten para amortecer as insuficiencias e carencias da vida. Esa é a razón da dimensión social do Estado, a que fai que un país só poida considerarse máis moderno e máis xusto -máis desenvolvido, se se quere-, canto máis impidan as súas leis e as súas institucións que o pobre sexa menos miserable e que o rico e poderoso o sexa en exceso.
Moitos datos poderíanse agregar neste estraño comezo de curso -como os dos informes periódicos dos sindicatos e de organizacións como CEAPA-, tantas veces emitidos nestes catro anos e os seus seguintes oito meses. Todos confirman un agre panorama en que as intranquilizantes sestas de Rajoy non só non arranxan nada senón que soan a insulto a moitos cidadáns. A tres meses vista, e cando os que máis sofren a situación nunca adoitan votar, os que o senten diminuirán, aos que Galbraith chamou “satisfeitos” élles indiferente e ata medran relativamente na súa capacidade de voto. E como telón de fondo, as liñaxes do señoritismo sesteante -de que existen máis versións que a de Rajoy, aínda que a súa sexa paradigmática-, transpiran unha melancolía rancia que só conduce a máis dependencia sumisa. Xa parece que se quixese inducirnos a pensar -como outrora e sen populismos explícitos- que estamos predeterminados a producir un pouco máis dentro das normas da precariedade, entre as cales, a ignorancia programada é máis froitífera que unha modernidade respirable.
TEMAS: Investidura. Goberno. Señoritismo gobernamental. Terceiras eleccións. Pobreza infantil. Costa escolar de setembro. Corrupción. Galbraith. Wert. Rajoy.
Manuel Menor Currás
Madrid,
05/09/2016
No hay comentarios:
Publicar un comentario