Educannos no individualismo protector dos nosos intereses exclusivos

Privatizar as prestacións sociais contribúe ao subxectivismo fronte á universalidade dos Dereitos Humanos. Acrecenta a indiferenza austericida cara á sorte dos demais.

Agora, foi Estocolmo. E mentres se estreita o número de cidades europeas en que a praga do terrorismo atopa ocasión de mostrarse, crece o medo, a incerteza e, como nos andazos do pasado, rende o tosco individualismo do superviviente. O mesmo que en 1722 pon Defoe en boca do protagonista do seu Diario do ano da peste “Terrible peste Londres abordelou/En mil seiscentos sesenta e cinco;/Cen mil almas levouse,/¡Pero eu sobrevivo!”.

Orzamentos

En Siria, Trump acaba de mostrar o seu bronco imperialismo ante un horror que non cesa desde fai seis anos. Ese área estratéxica, onde todos temos metidas as mans, vén sendo un avispeiro desde Lawrence de Arabia en plena Gran Guerra. Aquí, os nosos operadores turísticos están contentos: todo aquel desastre, que a mal chamada “primavera árabe” non mellorou, revalorizou a nosa candidatura para que nos visiten: este ano seguiremos batendo marcas de visitantes, pois crecerá o número dos porteadores de traqueteantes maletas roller polas nosas beirarrúas, e tamén a xentrificación do centro das nosas principais cidades. Para que nada falte -e como o emprego é oemprego- as nosas armas atoparán neses lugares bélicos de Yemen, Irak e proximidades un plácido mercado.

Todo sexa polo crecemento económico, manido eslogan que agora serve para vender ben o Proxecto de PXE (Orzamentos Xerais do Estado) de 2017. Xa pasaron catro meses, sen que fosen aprobados na Carreira de San Xeróme, pero son o mellor retrato do Goberno. Por iso é importante vender ben esta “autofoto” ou selfie, de modo que pareza que hai máis para todos cando é patente unha redución de investimentos, principalmente no que a prestaciones sociais se refire. Non sexa que a alguén se lle ocorra advertir, por exemplo, un desbordado gozo de xubilados e dependentes: a ansiedade por entrar nese territorio de inactivos pode desconcertar a votantes e inversores. E se se rende a idea de comparar as “subas” dos distintos departamentos e capítulos de gasto, os pais en procura de colexio para os seus vástagos deberían matriculalos no lugar adecuado: entre os traballos implícitos en Educación e Defensa non debería caber dúbida. Tamén tratan de disimular como trata a Administración aos seus funcionarios públicos, esa especie que podería estar en fase de extinción. Se ao maltrato salarial crónico se lle agrega a inflación, as súas “subidas” equivalerán ao que sucede xa na España desertificada, en que por cada nacemento hai tres defuncións. Pero, aí está a satisfacción de asinar o acordo de que, en tres anos, entren nas distintas administracións públicas preto de 300.000 empregados. O descompensado ritmo de salarios desde 2012 xa é un éxito dos xestores desta longa crise, que contratarán á baixa a quen, ata agora, lles eran un estorbo nas súas estatísticas. En Educación, e concretamente no ámbito universitario, pronto será paradigmática a eficiencia do programa decretado por Wert, experto en deteriorar o sistema público. Pero non por todo iso deixa de ser este Proxecto de PXE demostración fehaciente de que crece nesta España que crece, e a un ritmo modélico para os que non sofren o axuste que non cesa. Talvez só o crean Montoro e o Banco de España, pero contan con apoios para que moitos o vexan laudable: alegan que non é crible o capítulo de gastos e, en canto a prestacións sociais, din que é “excesivamente alegre”Sobre a peste

Colgados como estamos do Estado mínimo, deslexitimados ante a centralidadé do mercado, o que non é mercadoría non existe e todos somos clientes. En atención a esta esencialidade que nos foi imprimindo, a crise -segundo proclaman os nosos timoneis- xa deixa atrás as tormentas de anos pasados e, desaparecidos os nubarrones, aventura un novo horizonte feliz. Daniel Defoe, de todos os xeitos, está clamando por que alguén o imite reescribindo, con canto está sucedendo, un dietario detallado de desgrazas, precaucións e estrataxemas, en que a supervivencia ou a morte -globalizadas- están en danza. E probablemente ande buscando alguén que, atento ás punitivas censuras deste presente, adquira a competencia comprensiva de cando había de lerse oblicuamente o literalmente escrito.

Nestes PGE -como nos delirios de Trump- o proteccionismo/neoliberalismo ten destinatarios concretos: os abandonados nese camiño onde subsistir os facía antiestéticos, non consta que estean ou se lles espere. Como os “refuxiados” das pseudocruzadas medievais do Medio Oriente, mostran en terra de ninguén a desolación absoluta, mentres o telediario nos reconforta. E se se leva conta do que vai sucedendo a diario, pódese chegar pronto ao sinsentido repetitivo, absurdo e impredicible. Talvez por iso desde a prensa, redes e medios diversos, procuren de continuo entreternos co meramente casuístico e excepcional, para que destaque a nosa “normalidade”. Ao nulo interese do colectivo, superpoñen constante o aparente valor da subxectividade individual como árbitro do ben e do mal e, por suposto, de que na gran confusión só importa sobrevivir como sexa. Estamos volvendo ao de Hobbes (1651), saltándonos, por estresante para nosa emotividade, canto teña que ver cunha obrigatoria legalidade a que os vulnerables estean protexidos dos poderosos. E para iso deféndese ao máximo o Estado mínimo, gobernado por representantes adictos a esta perspectiva política austericida. Onde só existe o “natural”, non se pode elixir o posible por desexable que sexa; cada vez molesta máis a universalidade dos Dereitos Humanos. Crece o proteccionismo fronte a unha suposta “envexa igualitaria” -que dicía un dos nosos próceres- e aumentan as sensibilidades en curso de indiferenza irresponsable ante a sorte dos seus veciños.

Nesta sintonía estannos educando. De feito, non nos molesta moito, aínda que o detecte o CIS, ver como crece o número dos pillados en dubidosas prácticas corruptas. Ata nos parece unha arte o modo en que, aínda que todo se confabule, se poida ir dimitindo aos poucos e sen que, por outra banda, deban deixarse todos os postos provisionados con recursos públicos. Artístico é, non menos, o modo en que, desde o Goberno do Estado, pódese retirar do medio -sen mancharse- a quen poida salpicar ou poñer en risco o traxe de gobernar. Si, ademais, os que traballaron ás ordes dun dirixente foron pillados in fraganti, borda a excelencia que non pareza este responsable de nada, nin sequera de vixialos. Esta arte, de todos os xeitos, nos últimos tempos refinouse en eficiencia. Aí están, exemplarizantes para todo emprendedor que se precie, cantos no territorio da Educación, Sanidade ou Dependencia, puideron privatizar sen complicacións xurídicas: o “servizo” é o servizo, e se o pagan as arcas públicas, xenial: pode quedar aparentemente máis fino e ocasión para forrarse, sen que o que debe ser dereito a unha prestación alcance a cumprirse debidamente.

Repásese que pasou en Sanidade desde a Lei 15/1997, coas súas “novas formas de xestión do Sistema Nacional de Saúde” e terase o manual perfecto do bo privatizador que, ademais, conta co beneplácito de varios partidos políticos e, por suposto da CEOE. A súa exemplificación máis perfecta pode verse no “Modelo Alzira”. Fonte de non menor credibilidade e garantía son as actuacións dos implicados en Madrid ou Valencia nos texemanexes da Gürtel e conspicuos personaxes con cargo público. As reconversións de solo, as disposicións de bilingüismo barato, a imposición de directores de centros, as asignaciones de servizos estratéxicos, as privatizacións explícitas e os seus destinatarios e, adicionalmente, as mordidas para que todo chegase a mellor porto en tempo rápido -e con bo creto nas redes e medios sociais-, tampouco teñen desperdicio para os que teñan “vocación” decidida polo emprendemento, sen mala conciencia polo prexuízo que a súa trama poida producir.

Un espazo público?

E como a moral -a colectiva enténdese, non a dos volubles “valores”- anda á deriva da autoprotexida subxectividade, sempre se pode contar con que algún xerarca católico bote unha man a todo “bo emprendedor” para que pase como “traballo social” -ao servizo dunha selectiva “liberdade de elección”- o que non pasa de estupendo negocio protexido polos orzamentos do Estado. Por algo aparecen os emprendedores na LOMCE e son, específicamente, un dos seus elementos curriculares; e se potenciou a Relixión mentres desaparecía a Educación para a Cidadanía que, sendo breve, podía recordar outros horizontes. Pronto veremos como Pearson e Elsevier incrementan a alianza coa tradicional privacidade de moitos colexios para fragmentar máis canto non estea ao servizo dos mercados, cando -tamén en Educación- urxe reducir a desigualdade social.

Todo o cal, con todo, pouco axuda a revertir, por exemplo, a deteriorada situación diferencial de que foron vítimas principais os mozos -os menores de 40 anos-, xunto a outros colectivos non pertencentes á parte selecta do sistema social. Desde logo, nestes PGE non se arranxará e, no panorama de incertezas que abre o ultraconservador mundo deste momento, tampouco é predecible. Unha situación similar, con motivo daquela peste londinense, levou a Defoe o autor de Robinson Crusoe- a que o protagonista do seu Diario dixese: “Entón comecei a pensar seriamente en min mesmo, sobre o meu propio caso e sobre o que debería facer comigo mesmo; é dicir, se debería decidir quedarme en Londres ou ben pechar a miña casa e fuxir como moitos dos meus veciños?”

TEMAS: Neoliberalismo, Proteccionismo. Políticas educativas. Corrupción. Orzamentos Xerais do Estado. Dereitos Humanos.

Manuel Menor Currás

Madrid, 08.04.2017