A dimisión de Aguirre case completa o Atlas explicativo da LOMCE

Trala saqueadora corrupción que nos inunda e xa fai cambalear institucións eminentes, están as políticas pseudomodernas de atraso colectivo que, en Educación, son especialmente daniñas

Estamos en fase de culminar o atlas histórico-topográfico con que entender mellor o funcionamento do sistema educativo español tal como o deixou a LOMCE. Ata agora, o complicado bosque lexislativo con que foron tecendo todo, especialmente as últimas leis e decretos, máis relevantes se cabe desde 2012, era motivo de agres liortas sobre do que está ben ou está mal, como mellorar a súa “calidade” ou sumirse no atraso.

Do “tamayazo” á dimisión

A confusión era grande porque, igual que pasaba coa cartografía máis historiada precolombina, saírse do círculo en grao sumo próximo ao poder triunfante era irse a unha terra incógnita onde axexaban todo tipo de ventos mortíferos e males imprevisibles. Agora, coas últimas achegas da UCO e as súas derivacioóns á cúpula de PP madrileño, coñecemos mellor o entramado de obediencias internas a que responde boa parte do propagado, divulgado e executado nestes anos que, na Comunidade de Madrid -buque insignia do PP- afectan a todo o posterior ao “tamayazo” de 2003, pero tamén contamina a xestión de Esperanza Aguirre desde o Ministerio de Educación a finais dos noventa. Aí xa deixou reiteradas mostras de que o ensino público era un dereito de todos a diminuír e que a privatización do ensino era a gran contribución á sociedade que querería esgrimir como logro. O segundo a expensas do primeiro e co negocio proveitoso dos amiguetes a conta de facer reféns de intereses particulares, e contando coa complicidade de que aos pais e nais de familia en posición de merecer encantaríalles a “liberdade educativa”, como lles encantaría igualmente a “liberdade sanitaria”, a privatización da Canle de Isabel II e outras menudencias.

Nos últimos días anteriores a súa 3ª dimisión -agora a da portavocía do PP no Concello madrileño-, a súa última gran preocupación era deixar ben parado o currículum de contribucións que fixera á vida colectiva desde os diversos cargos desempeñados. A real Academia de Historia hai tempo que a homeneaxou no seu Diccionario Biográfico e algunha editorial escolar non dubidou en magnificar o seu labor liberalizador. Logo de tanto acerto na elección dos seus conselleiros, asesores e xefes de distintas unidades administrativas -empezando pola do seu propio gabinete de goberno-, o legado que deixa non é precisamente para botar foguetes. É moita xente -particularmente do mundo do ensino- a que os botou e, de celebrarse a gran manifestación que nalgúns círculos xa se está preparando contra o lixo de corrupción a que nestes últimos anos non lograron afacernos, poderase ver a pena que produciron os seus choros finais. O cidadáns queren un Estado ben xestionado e moi atento ás cuestións que lles incumben a todos e non unha leira particular onde algúns se aproveiten da súa selecta exquisitez de nacemento.

Ninguén pode esquecer o que proclamou, a pouco de ser nomeada ministra de Educación, os seus obxectivos de “liberdade” educativa o 20.05.1997, no Club Século XXI, e o que asegurou lograr cando cedeu os trastos deste Ministerio a Mariano Rajoy. O que significou iso quedou gravado en decisións que empezaron a escribirse enseguida no BOE, porque ninguén esquecerá tampouco que ela puxo a Ignacio González na Subsecretaría ministerial en 1996: o mesmo personaxe que, ademais, deixaría á fronte da Comunidade madrileña por cooptación directa, na súa outra dimisión en 2012. Porque ela favoreceu igualmente ao outro gran muñidor de recursos públicos para concesións educativas privadas, Enrique Granados quen non desdeñou tampouco o seu proveito propio e o dos seus amigos construtores.

Sipaios da privatización educativa

Os madrileños tampouco poderán esquecer a Lucía Fígar, unha selecta nena do clan Becerril elixida en 2007 para a Consellería de Educación e para implementar -como ela mesmo confesou en Rímini ante unha congregación de cielinos- a privatización fervorosa da escola pública e, conchabada coa Gürtel, nos posicionamientos da súa imaxe fronte ás reclamacións, demandas e protestas da comunidade educativa e MAREAVERDE en particular. E, entre outras moitas testemuñas, testaferros e executores directos e aproveitados das novas correntes neoliberais con que trataron de imitar as políticas de Margaret Thatcher e similares, nunca esqueceremos tampouco a dous fuxidos da tiza que estiveron directamente implicados nesta movida coas súas achegas. Alicia Delibes deixou suficiente rastro do seu quefacer na Consellería de Educación madrileña baixo tutela da Fígar e, entre outras, con repercusión na mala formación do profesorado. A sectaria versión da “liberdade” a que se entregou desde que deixou de dar clase no IES Isabel a Católica de Madrid, deixou graves erros de tipo histórico no seu panfletario libro La gran estafa (Unisón, 2006) e nas súas contribucións ao mundo do seu correlixionario Jiménez los Santos, a FAES e a COPE. O tempo que niso empregou desde que deixou o seu traballo docente no IES Isabel a Católica tería mellor destino se non se entretivese en exercer de Juana de Arco ofendida por supostos agravios. Algún proveito persoal e familiar había ter o seu traballo na Consellería madrileña. Deixounos unha lección -un Exemplum- de como funciona a meritocracia liberal made in Espe, ao dar acomodo aos seus vástagos na contorna da Administración pública que outros amigos consideraban propia e debida, ese nebuloso mundo de conselleiros que cobran e non se sabe que poden aconsellar.

Evidentemente, para que todo quede en casa aí estivo como apoio insubstituíble e forte o seu marido, Regino García-Badell, tamén exprofesor no mesmo centro público farto de exercer como tal e que, logo de facer valer ante Esperanza ao seu pedigree entre progre e familiar -máis o segundo que o primeiro-, xurara que isto da pública había que arranxalo porque era unha mamandurria de coidado. Considerados os seus saberes e habilidades como o mellor apoio de Esperanza na súa traxectoria, pois son múltiples os testemuños que falan de que, desde antes do “tamayazo” -onde lle puidemos ver escribindo réplicas naquel horrible día- todo e todos pasaban por el-, os votantes madrileños tamén gardarán un gran recordo de como contribuíu a que a Comunidade madrileña -ese adiantado das políticas pepeiras- se estea aproximando rápidamente ás cifras de Bélxica en canto a privatización do ensino: xa somos o segundo país de Europa neste gran ranking, cada vez máis afastados de como é a estrutura do sistema educativo en Francia ou na tan encomiada Finlandia.

Os colegas exprofesores -especialmente os do do instituto que fora Sección de Retiro do Instituto Escola- con quen traballaron están contritos. Os fundadores dese centro en 1918, cando se disputaba a fondo o sentido auténtico que en educación tiña a palabra liberdade, estarían pouco orgullosos das achegas destes dous exprofesores escolares para transformar o glorioso término de “liberdade” en algo similar ao que Benetton anuncia nas súas revistas de colorines: a ficción do que deixa, por exemplo, na Patagonia dos Mapuches. A extraordinaria mensaxe de arribismo correcto para exercer de cipayos dos espabilados colonizadores tampouco ten desperdicio. Progresías hai dos anos setenta e oitenta, tan afanadas na diferenza que fose lamentable desvarío que as ascendencias familiares, regaladas como capital non elexible, non se impuxeron como elección propia.

O atlas dos intereses educativos

Pouco nos queda para completar o Atlas. Hai unha segunda parte que é máis máis intelixible. A dos beneficiarios de tan extraordinaria xestión neoliberal trufada de arreglos peculiares da picaresca hispana a gran escala. As empresas pagas con diñeiro público para avaliar a nada, as sufragadas para soster unha imaxe que se cae, e as beneficiadas con concesións externalizadoras de servizos forman por si mesmas unha extensa nómina. Han de agregárselles, ademais, os grupos de última xeración interesados no negocio educativo, entre os que han de contarse desde grandes multinacionais interesadas no amplo mundo da formación e dos medios dixitais máis modernos, como Pearson, Avina ou Ashoka. E non se han de esquecer os clásicos que, no noso país, han ir crecendo acompasadamente co desenvolvemento do campo educativo, ás veces en nome do Antigo Réxime dezaoitesco e, outras, do negocio puro e duro que creceu nos circuítos máis conservadores da Igrexa Católica, aproveitando, a permisividade que lle abriron os sucesivos concordatos desde 1851, especialmente nos seus artigos 2 e 3. Tanta forza e poder han ter que que a propia Lei Moyano tivo que pregarse ás súas esixencias en 1857. Como se han ir pregando sucesivamente as seguintes etapas da educación española ao compás do Concordato de 1953 ou os Acordos de 1979, e que o artg. 27 da Constitución anticipou que protexería. Eles sos representan hoxe máis do 60% do ensino privado e concertada en España, e seguiron crecendo ao amparo da moi pouco liberal man proteccionista de Esperanza e as súas compinches.

Imaxínanse doutro xeito como poderiamos chegar a algunhas prescripcións de “mellora” que impuxo a LOMCE en 2013? Imaxínanse que puidese levarse a cabo en España un debate aberto, público e sen elementos prederterminados como os que Durkheim ou Juarés e moitos outros intelectuais como Zola ou Anatole France levaron a cabo na Francia anterior á Lei Briand en 1905? Imaxínanse o que haberá que facer para revertir ao seu debido dono o que a rapina, o desconcerto e a deixación puxeron en mans que non debían estar, e que se cumpra o vello refrán xurídico de que res clamat prol domino suo?

Manuel Menor Currás

Madrid, 27.04.2017.

TEMAS: Corrupción. Dimisión Esperanza Aguirre. Políticas educativas. Conselleiros e colaboradores. Comunidade Madrid. PP. Institucións públicas. Escola pública. Privatizacións.