Méndez de Vigo avanza no seu plan de convalidar a LOMCE cun pacto político

Pechada a comparecencia de expertos para o posible “Pacto Político e Social en Educación”, Méndez de Vigo deixou clara a ruta a seguir pola Subcomisión do Congreso.

Se a situación actual da Educación española xa ten “calidade”, do que se trata é de mellorala desde un “consenso” dos grupos políticos. A idea ministerial é dar a imaxe de que “somos todos parte dun proxecto común”. Nese caso, a LOMCE podería ser substituída por outra lei “flexible e estable”. Con eses supostos,  Méndez de Vigo segue apostando pola actual fórmula instituida de “a liberdade de elección educativa”, un modelo descentralizado e a aposta por tratar de reducir o “abandono escolar”, á vez que tratará de incrementar o sistema de bolsas.

A LOMCE xa ten “calidade”

Primeira mensaxe a deducir: se a LOMCE xa ten “calidade”, non necesita demasiados cambios. A metodoloxía seguida na Subcomisión parlamentaria durante case un ano permitiu que, entre tanto ruído de intereses contrapostos, quedase ao calado, sobre todo, o saber dos expertos. Se unha maioría acepta agora, por compromiso ou por aburrimento, o que sexa -pois nin de inversión da tendencia do peso da Educación nos PXE  se falou- estase incidindo en que sigan vivos o espírito e gran parte da letra da LOMCE. Vantaxe do método seguido ata aquí é que, sen este enleado trámite, non se mantivo algo afastado o conflito educativo existente. E os estrategas do PP tampouco dispoñerían dun pretexto “legal” con que acalar os disidentes.

Segundo: non se discute o protocolo seguido neste “diálogo”, pois xa entra na súa segunda fase. Se o procedemento foi aceptado ata aquí, todo apunta a que o seu proceder culminará adecuadamente, co diplomático sorriso deste ministro máis satisfeito que nunca.

Terceiro: ao aceptar que o que se redacte agora sexa a expresión canónica dun proxecto común “de todos”, quedarán fóra de xogo outros proxectos en que, do que se trata -ademais- é de lograr que unha boa educación tamén sexa “para todos e para todas”. Quedará marxinada, ademais, a expectativa de cantos propuxeron que era unha boa ocasión para que o art. 27 da Constitución fose sometido a unha relectura que non deixase tanta flexibilidade interpretativa como a que se desenvolveu nestes case corenta anos. E pode augurarse, xa que logo, que, en diante, non se pechará a proliferación alternante -e democrática- de leis educativas. O rexoubeo dos que fían a bondade do sistema á legalidade coma se dun mantra se tratase, só será superado polo dos hermeneutas do ramo. A ansia por acumular cambiantes nominalismos no BOE seguiralles proporcionando abundante traballo. Tamén acrecentará a indiferenza de profesores e mestres, mentres aumenta a fe nas profecías autocumpridas.

E cuarto: no suposto proxecto “común” a que se aspira seguirán rexendo “para que o sistema sexa “estable”- coñecidas fórmulas da doutrina do Shock que -denostada por gardiáns da orde neoliberal- foi posta en práctica, desde os anos noventa e máis explicitamente desde 2011, fronte ao pacto por un Estado de Benestar. O seu buque insignia, a “liberdade de elección de centro”, contará co agradecemento especial da rede privada/concertada -dada a cantidade de “iniciativa social” en que ten posta a súa esperanza- e terá a benzón da Conferencia Episcopal. Co sistema de becas como recurso concesivo –“flexible”- tratará de dar cobertura a unha aparente igualdade de oportunidades, con que pretenderán satisfacer a esixencia constitucional da universalización educativa. E as situacións xeralizadas de segregación que queden sen atender serán casuística coxuntural a paliar “flexible” e benevolamente, aínda que o imperfecto desenvolvemento dunha educación democrática apenas exceda a mera escolarización en demasiados casos, constituídos en indicador -práctico- de inequidade educativa.

Unha perna tapa a outra

O cancionero popular galego aconsellaba isto ás mozas casadeiras que non tiñan o enxoval indispensable. Similarmente sucede co sorriso do ministro cando fala de Educación, da aplicación a Cataluña do artigo 155 da Constitución ou do adoutrinamiento que -malia a tanto observador, ministros e asesores, como proliferaron en 40 anos- sinala ao sistema escolar como causante de conflitos graves como o catalán. 

Tras ese sorriso ministerial corremos o risco de que, superada esta fase coxuntural, sexa peor. O rictus desaprobador que ás veces non oculta, tampouco impedirá que, aínda que os conflitos urxentes destes días valerían para tapar acortedade do seu plan para a educación democrática dos españois, desapareza o latente malestar. O furto democrático aos cidadáns que se pretende con este proxecto de pacto educativo seguirá aí na medida en que siga limitando o dereito “de todos” a unha boa educación. 

No caso de que a habilidade do herdeiro de Wert logre levar a bo porto o que ao comezo desta lexislatura parecía imposible, e que sexa asinado, previsiblemente pola mesma maioría que apoia ao PP neste incerto e preocupante mes de outubro, as súas limitacións limitarán o futuro cívico. Seguirá sen estar dispoñible “para todos” os cidadáns e cidadás que poidan saber e decatarse do que sucede, e, tamén, que sexa potenciada a súa aptitude para compartir mellor un conflitivo mundo globalizado.

Polo demostrado ata agora, a nosa política educativa estivo lastrada, case sempre, pola arte da improvisación, en que o urxente comeuse sempre ao indispensable. Que a ignorancia e a manipulación poñan en risco a sa convivencia futura dos españois, nin importou moito historicamente nin parece que preocupe neste momento. Pode, pois, que se logre un oportunista “pacto político” de urxencia, pero o desinterese por un “pacto social” volverá poñer pronto en dúbida as expectativas desusadas que espertara. 

TEMAS: LOMCE. Pacto Social e Político en Educación. Subcomisión parlamentaria. Conflictividade. Adoutrinamiento. Méndez de Vigo.

Manuel Menor Currás

Madrid, 26.10.2017