Estamos enleados na banalidade tamén despois do 26M?

 
Os acordos democráticos non serán fáciles. Seguirá sendo máis barato, pero moi arriscado, erosionar a súa posibilidade con espectáculos excluíntes.

 
Os bispos de Lleida e Solsona/Monzón foron noticia, o pasado 16 de maio, porque se enfrontaban, ante un xuíz civil, por cuestións de propiedade. Indirectamente, estaban moi explícitas outras de índole territorial ligadas ás variacións administrativas das súas dioceses e, tamén, ás de índole política. Tratándose de obras artísticas principalmente medievais, a volatilidade da Historia, de entón a hoxe, está presente na cuestión; as relacións de Aragón e Cataluña tamén, e, con todo iso o orgullo de perteneza, do que poder alardear ante a parroquia. 

Liorta

Probablemente teñan máis interese aínda as implicacións xurídicas e, de carácter estrictamente vinculado á historia do catolicismo. Ao que se ve, o litixio non ha ter solución na dinámica xudicial da Igrexa segundo as pautas privilexiadas que establecen os Acordos de España co Vaticano de 1977-79 -con varias sentenzas internas en contra dunha das partes, que non atoparon forma de executarse-, nin tampouco valeu nada o concepto de catolicidade que, supostamente, debería servir para que a disputa atopase arranxo: todos Igrexa e todos obedientes ao que diga Roma. A verdade é que, por razóns máis sutís, ligadas a interpretacións bizantinas, nos séculos IV e seguintes -en que concilios pouco conciliatorios ventilaban dun golpe sesudas discusións platónicas- xeráronse odios teolóxicos capaces de levarse por diante escolas de intérpretes por ser “herexes” e, de paso, os seus escritos, elucubracións e pertenenzas. O dogma -como conta Mosterín á propósito de Nicea, Cartago e a serie de concilios constituíntes do catolicismo no século IV- construír duramente. En diante, a escolástica encargaríase de reafirmalo sinalando claramente aos adversarii. Máis recente, a neoescolástica de finais do XIX proseguiu na faena como puido, tratando de tecer proteccións contra cantos “modernismos” pretenderon dar coherencia ao relato católico nun mundo crecentemente tecnificado. Mérito dese esforzo parece que España leve 114 anos de atraso, respecto de Francia, en canto a separación de Igrexa e Estado.
Nos tempos políticos que corren, de perfís presuntamente seculares, aflora de continuo esa mesma pulsión contradictoria. Os debates e declaracións adoecen de predeterminación verbal, pretenden que confundamos o ravo coas follas e o que menos impulsan é o coñecemento, o entendemento e os acordos razoables para que a vida dos cidadáns sexa máis digna. Da verbosidade da maioría dos líderes políticos -especialmente cando están en campaña- non cabe senón deducir que esperan a adhesión fervente ás súas conviccións, independente de toda intelixibilidade; unha fe que nos leve a crer no que non vemos. E do xogo de argumentos, máis provocadores que dialogantes, só se adivíña a prevalencia oportunista. Terminado hoxe -provisionalmente polo menos- esta cuádruplo conxunto de eleccións, ao ritmo que vai o tempo político parece que a secuencia de rifas e desatinos vaia a continuar de seguido. O cómputo do que veu acontecendo desde hai un mes -tanto no Parlament de Cataluña como no Congreso de Deputados- non fai senón augurar que o que ocorra a partir deste 26M vai ser un continuum de sobresaltos verbais e xestuales, máis sensacionalistas que esclarecedores, na defensa de credos prefixados. 

Ruído

Nas pelexas de barrio da infancia, o máis excitante era a sensación de control do espazo; os descalabros eran o de menos. Nas disputas estratéxicas dos nosos líderes, isto é o que importa. Ese parece que entendan sexa o poder e non a vontade de acordos, sen que conten moito as baixas nin os efectos colaterais dos desatinos. Verase mellor a partir do día 27M, cando de fixar alianzas se trate e de concretar a calidade das promesas feitas en tempo electoral que, agora, ademais, tenderá a selo todo o que logre sosterse alguén á fronte do Goberno central, dun autonómico ou dun municipio.

 
O risco de que vaia a ser así o presaxia a excitación informativa que emiten os medios de contino, nada desmerecedora da que se puido ver á propósito de Iceta en Cataluña ou dos primeiros pasos de Batet á fronte do Congreso de Deputados. Dalgúns/algunhas actores deste espectáculo tan pouco “edificante” para a cidadanía parecese que cando se levantan pola mañá listos para a vida pública, xa saen coa prefixada intención de meterlle un dedo no ollo aos seus adversarios, con palabras e lemas apuntando directamente a algún ou algunha a quen, coma se de tiro de feira se  tratase, dixéronlle que deben abater. É de ver, así mesmo, como rápidos reporteiros xa están cos seus micros e cámaras en ristre dispostos a transmitir en directo o resultado da salvaxada textual e tontería verbal. Con dúas ou tres dose en vea, os oíntes e televidentes do espectáculo educados quedamos inoculados para o resto do día. Se de votar se tratatrátase , aleccionados déixannos para adecuar a papeleta ao cabreo. E se de ir ao curro, como sucederá mañá 27M á maioría, preparado deixan ao persoal para tratar a semellantes, compañeiros ou subordinados, a seguir o exemplo dos máis anoxados próceres; todo menos procurar un ambiente sociable e máis atractivo para todos.

E xordeira

A estas alturas da película, logo dun mes de xuvenil bombardeo de tal guisa, mentres os riscos de inestabilidade internacional crecen e a fenda social segue onde se instalou nos anos de crises, a xordeira respecto da educación formal, pública, parece que vaia a seguir onde a deixaron nesta desabrida coxuntura. Con todo, iso non foi obstáculo para que, nestes últimos anos, o crecemento das ganancias empresariais neste ámbito se multiplicaran. Como escribe Daniel Sánchez en Eldiario.es, “os colexios privados e concertados duplicaron os seus ingresos en 13 anos”. 

Tendo en conta de que, por mor da hexemonía das organizacións da Igrexa católica neste sector educativo, “o pastel” do que se leva en subvencións cada ano son 4.866 millóns de  cada ano, e tendo en conta ademais, que a inmensa maioría dos datos estatísticos sobre práctica relixiosa son moi inferiores á proporción que representan os que envían os seus fillos a estes colexios, resulta sorprendente que os bispos recorran -e non é a primeira vez que o fan- ao arriscado recurso do “impacto socioeconómico” da súa actividade para xustificar privilexios pagos con diñeiro dun Estado supuestamente “aconfesional”. Moi constantinianos parecen os nosos bispos nesta continuada vocación por verse como un Estado dentro doutro Estado, e moi xordos ás raíces do seu propio Evanxeo para ser cómplices dos partidarios do neoconservadurismo, ben sexan estes personaxes mediáticos, empresarios ou representantes electos, activos nas institucións públicas. Tan natural lles parece e tan vontade de Deus, que non dubidan no seu melifluo colaboracionismo para que a sagrada lei da oferta e a demanda triunfe cada ano un pouco máis e se impoña sobre criterios de fraternidade social. Pura economía clásica, bendicida urbi et orbi: coa súa inclinación á “liberdade de elección de centros”, só incentivan a acumulación capitalista, na que tan a gusto se atopan falando de caridade. Coma se a menos Estado de Benestar en igualdade, tivesen máis opcións para exercer tan excelsa virtude relixiosa. ¡Atentos!

TEMAS: Representantes electos. Bispos. Acordos de España co Vaticano. Colexios privados e concertados. Liberdade de elección de centros.

Manuel Menor Currás

Madrid, 26.05.2019