Nadal, Nadal: un tempo heteroxéneo e sincrético

Catro días despois do solsticio de inverno, cando a luz do Sol volve alongar os días na Terra, é a festa do Nadal.

 

Antes da americanización masiva da vida española, ata o día 24 de decembro pola noite apenas era visible o Nadal máis aló dalgúns preparativos para a cea, ou da improvisada construción minimalista do Belén. A medida que o desenvolvemento económico colleu impulso, sen que se notase moito a diminución do compoñente relixioso, esta festa expandiuse a todo o mes, asolagada de ingredientes que aumentaron o amplo sincretismo que xa acumulaba desde que no século cuarto se cristianizaron as Saturnalia, as festas romanas en honra do Sol. Hoxe, na mestura de elementos que concorren, a ninguén se lle escapa como son alimentadas por pautas  capitalistas de consumo. Nesta festa tan popular, os agasallos e viaxes de reencontro familiar enchen os días anteriores e posteriores ao solsticio con luces, charangas, confetis e lotería. Os mercadiños e, sobre todo as grandes superficies, empregan as panxoliñas como estímulo sentimental para comprar compulsivamente o que faga falta e o que non. Convertida a cidade e a casa rural en atracción turística, as posibilidades de consumo de cada cidadán teñen na liberdade de mercado deste longo mes -comercial ata despois do seis de xaneiro- mil formas de vivir o Nadal.

 Non é doado actualmente felicitar a alguén con tal motivo. Non se sabe ben que celebra o destinatario dunha felicitación, se en plan relixioso ou como partidario do naturalismo luminoso do Sol en Stonehenge , na meridiana marcada no chan da catedral de Pisa ou no de San Petronio de Bolonia. Menos se alude á rutineira convención de comidas ou ceas de traballo ou de familia, en que custa saber que conmemora cada invitado nun complicado quebracabezas de persoas  difíciles de unir por concordancia nos conceptos de felicidade e Nadal. A perspectiva tradicional desta festa sobrevive e, onde se poida oír o Adeste fideles, ou o Puer natus in Bethleem, ben cantado, aínda que sexa nalgunha humilde reunión, ninguén botará en falta un concerto solemne en Viena; non fai falta se entre os reunidos sobrevoan similares sentimentos de vontade de entendemento e concordia. Pero non adoita ser frecuente.

 Tras o potente cambio sociolóxico operado no costumismo do Nadal, hai outros moitos elementos en que a organización económica e social, enlazadas coa tecnoloxía, os transportes e os modos de relacionarse no traballo e no lecer, modularon formas de convivencia plurais. Todo está enlazado entre si e, quérase ou non, o tempo transcorrido desde a infancia foinos facendo doutro xeito. A cuestión que preocupa a non poucos crentes en credos dispares sobre o Nadal e a felicidade, pero coincidentes en cuestións de xustiza esixidas polos Dereitos Humanos, é que a pauta dominante móvese en circuítos ocupados, ante todo, do individualismo narcisista. Cabe celebrar que, con boa ou mala fe, cada cal teña ante si múltiples camiños para exercitarse, e tamén para dar ao Nadal un sentido aberto e coherente, para o que talvez sexa suficiente reflexionar sobre como a súa marca na cronoloxía de cada ano non borra as distancias que existen nos modos de ver as cousas, pensar e actuar, conversar e ata nas maneiras de votar .

                                                                       O din don do Nadal

Sería horrible que todo o mundo pensase o mesmo, pero tamén o é que haxa xente empeñada en que non se pense, como reclamaba aquel Ministerio  da Verdade de George Orwell na súa novela distópica: 1984, algo moi parecido a estar, a diario, en desacordo permanente. De todos os xeitos, as panxoliñas mesmas e outras formas expresivas de felicitacións que suscitan os días de Nadal acumularon rastros dignos de ser tidos en conta. Agustín García Calvo, por exemplo, escribiu cara a 2007 un pequeno artigo en que, a modo de poema infantil, o “din don do “Nadal” rimaba con “ten o que dá”. O seu «malgaste de luces e ruídos», concordaba con algunhas das súas outras “andanadas” ou intentos de razoar amablemente contra convencionalismos que amodorran aos cidadáns e converten en tópico todo indicio de intelectualidade benpensante. Os seus lectores asociaban as súas brillantes reflexións á súa propia memoria infantil, en que era principio fundamental que “o que se dá non quita”, que os máis sensatos completaban engadindo: “máis vale dar que recibir”.

Fotografía de Baldomero Moreiras, pintor de Golpellás

En 1965, García Calvo fora expulsado da súa cátedra na Complutense porque, como outros profesores –Aranguren e Tenro, entre eles-, defendera a liberdade dos seus estudantes. Ata 1976, non puido volver á súa cátedra; non deixou, con todo, de ocuparse nos seus ensaios e artigos sobre asuntos cotiáns parecidos aos deste momento. O “din don” deste momento do Nadal é contraditorio con dores e penas de verdade como o malestar da escola e da sanidade públicas, as corrupcións, o desenvolvemento sostible en tempos de DANAS, as trolas que serven os medios aos políticos, a xudicialización da Política ou a sobrevaloración dunha Xustiza nada abstracta senón con xuíces equívocos. Ninguén pode crer nas  “guerras xustas”, cando en Palestina e Ucraína levamos meses vendo escasa imparcialidade informativa. Nun libro de 2008, en que García Calvo recompilaba artigos anteriores, dicíalles aos seus lectores: “Non te cabreas igual que eu só co feito de que botes unha mirada en torno, desde os latazos de política nacional, internacional, sanitaria, educativa, ata as pláticas familiares sobre chalé con dous garaxes ou o supernovo tipo de movilitos, ao mundo enteiro desfacéndose en horrores e miserias ou, se non, en obras urbanísticas, e máis e máis, para o futuro, arrasando o que quedaba de cidades e de pobos?”.

 En moitas conversacións destes días, o receo tamén irá ao Nadal que se celebra ao redor da antiga Real Casa de Correos na Porta do Sol. Os actuais ocupantes deste edificio non queren que se lembren as funcións que tivo antes, en mans da Dirección Xeral de Seguridade na posguerra. O seu voluble “din don” do Nadal quere que as xeracións máis novas o ignoren cando se acheguen a ese epicentro da xolda do Nadal. Quen en nome da liberdade política sufriron persecución naquelas dependencias entenden mellor que ninguén que a liberdade que pregoan agora os dirixentes da Comunidade madrileña está nas antípodas. O esquecemento que propugnan reflicte ben as contradicións en que andamos. O breve pregón destas festas recentemente inauguradas desde o balcón da Presidencia de Madrid obriga a dicir que, se esta columna termina dicindo:  BO NADAL, non é nese sentido, senón a pesar de todo.

TEMAS: Festas de Nadal.- Concordia cívica.- Cooperación.- Problemas políticos.- Verdadeiros problemas dos cidadáns. 

 MMC (21.12.2024)

Hai desavinzas prexudiciais para o tempo que nos queda

 

O xúbilo das rúas de Damasco non se corresponde  con actitudes que xeran situacións como as da inmigración en Canarias.

Alepo e Damasco, por riba das múltiples circunstancias internacionais e domésticas que concorreron para derrocar a dinastía da o Assad, están de festa. En apenas dez días, despois dunha longa guerra en que seis millóns de sirios exiliáronse, e máis de 600.000 morreron, inauguran un período esperanzador para Siria, un dos países con máis historia da Terra e máis complexos en diferenzas étnicas e culturais. A alegría rueira destes días debería ser unha esperanza firme para o resto dos humanos, en particular para cuantos na contorna mediterránea herdamos das súas xentes algúns descubrimentos primordiais: a escritura, as anotacións musicais, o trigo, as oliveiras, o dereito básico para convivir e sistemas de crenzas como o Cristianismo, o Xudaísmo e o Islam, que tiveron nesa terra algúns dos seus principais focos de inspiración e difusión. Ademais, como nó de comunicacións estratéxicas, este país segue sendo primordial.

O Tempo que nos queda

Se logra consistencia esa alegría polo logro dunha situación que poida propiciar máis entendemento e concordia, Siria pode volver ser exemplar para outras partes desta Terra en que, como conta Patrick Boucheron, hai polo menos cincuenta anos que transita polo Tempo que nos queda. Este libro non alude ás formas en que se entendía o mundo cando a cultura relixiosa dominaba todas as esferas da vida cotiá; as vánitas barrocas, inspiradas no que o Eclesiastés 1,2 dixera acerca da vacuidade da vida e a certeza da morte, indiferenciaban o intrahistórico e o metahistórico cunha ascética vita brevis inimiga do epicúreo carpe diem. O tempo de que fala este historiador é o actual, e ten que  ver con que a perspectiva aberta ao romperse a diferenza entre “Historia Natural” e “Historia” obriga a centrar  a atención en que todo é responsabilidade humana, incluída a crise do clima. A historia residual do tempo que nos queda incita a un cambio de mentalidade apropiada ao mundo en que estamos, capaz de ocuparse dun presente en que, segundo o secretario xeral da ONU, “a humanidade abriu as portas do inferno”.

Esta metáfora parte do estudo científico dos efectos da Revolución Industrial desde hai 200 anos, e alerta dos danos causados á atmosfera polo  risco acelerado en que están os humanos desde os anos setenta. Esteamos ou non atentos ás sucesivas recomendacións da ONU sobre o Cambio Climático desde 1979, atravesamos unha “crise de inmanencia” e habemos de reaccionar a tempo se queremos un planeta habitable. A DINA de outubro de 2024 sobre Utiel e a Horta Sur valenciana acaba de mostrar a gran urxencia deste tempo provisional, en que é preciso desaprender o interiorizado sobre o crecemento de desenvolvemento infinito, conxuntar vontades e concretar qué deber ser educar hoxe e como facelo de modo xusto. A ética para construír para esta historia de urxencias ha ser, por tanto, moi distinta da que seguimos vendo a diario os telexornais como gran norma: “Salvar o que poida”. Con todo, ás creativas maneiras de salvar España que algunhas instancias políticas veñen mostrando desde hai tempo no Congreso, e nalgunha Asemblea autonómica, viñéronse a engadir as reaccións que, a máis dun mes da lama arrastrada nos barrancos do Levante, non deixan de alentar á oposición a non poñerse de acordo para traballar conxuntamente. Tan agudas andan para atopar truques para acusarse de falta de prevención e decisión, que as volvemos a ver nas escaleiras do Palacio da Magdalena, en Santander, onde altos representantes do poder executivo das Comunidades reiteraron alborozados desacordos partidistas ante asuntos cruciais para o ben común. A incapacidade demostrada para atender o crebacabezas que ten sobre todo  Canarias para atender os menores de idade que chegan buscando poder vivir, é especialmente grave  Contra esa arriscada inmigración que só quere iso, resulta indecente presumir de solidariedade e ata de caridade, sen compaixón para a gobernanza equitativa dunha molestia que, por outra banda, reduce os deficitarios índices de natalidade.

Teatro dei Piccoli de Vittorio Podreca. Exposición Esperpento. Arte Popular y revolución estética. Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía

Culturas negacionistas

Quen queira atinar na corrección de anomalías existentes no funcionamento da democracia española, antes de mitificar supostas marabillas da historia recente en canto a  sintonía entre liberdade e convivencia, haberá de contar con que, no discorrer das institucións e poderes de diverso tipo, hai persoas e grupos contrarios ou reticentes ás esixencias que expoñen os Dereitos Humanos, recoñecidos na CE78, sobre todo no artc. 10. 2. Non se estrañe, por tanto, de que na sociedade benpensante e clasista, medre o número de negacionistas  ocupados en frear ou impedir con variadas narrativas, asociacións e manifestacións, unha educación capaz de levar a todas as aulas esas obrigacións. Deste xeito, antes de que chegue ao BOE unha firme determinación para que a escola paga por todos sexa eficientemente valiosa para todos, a avaricia individualista terá máis fácil frear que os dereitos universais –incluído  o de Educación-, sexan satisfeitos. A esa liña ideolóxica cabe responsabilizar, pois, do desapego comunitario crecente que xera, desde Infantil á Universidade, a fascinación por un ensino selectivo e segregador. Os seus promotores ocúpanse de erosionar a pública, a pesar de ser a única que pode atender -se ten recursos- o dereito a unha educación dignamente equitativa.

                                                 Detalle dos monicreques 

Non é un asunto colateral e secundario, senón neuralxicamente contraditorio. Medra o desequilibrio do ecosistema terráqueo e o ecosistema social que o sistema educativo promove en boa parte de España revela que a coherencia  democrática actual dista moito de alcanzar os mínimos indispensables para afrontar os retos que se veñen encima. Agora que a Biosfera deveu máis provisional ca nunca, a Ética que se necesita construír ha de poñer de acordo á política, a economía e as ciencias para que  a vida de todos sexa viable, pero esta urxencia non ten suficientes adeptos entre os representantes dos cidadáns. A maioría de opinións oídas estes días aos participantes na Conferencia de Presidentes en Santander, parecen destinadas a vacinar aos seus oíntes dos perigos de dialogar para poñerse de acordo. Frustran, de antemán, a capacidade de empatía que necesitarán os sirios para alongar a euforia destes días.

TEMAS: Emerxencia climática..- Negacionismos.- Inmigración de menores.- Desacordos segregadores.- Dereitos humanos.

MMC (14.12.2024)

O coro dos colexiados no conservadurismo desentoa

Os selectos dan o cante; cando máis se lles necesita empéñanse en dar a nota coas súas cantarelas.

Para todos os melómanos, non hai peor cousa que o desconcerto: que o programa de man diga unha cousa e que o que se está oíndo e vendo non concorde, e soe mal, desaforadamente mal. Con todo, tamén sucede que o balbordo e o ruído poden ser, ás veces, mostra dalgunha performance museística destinada a reflexionar e aprender. No que toca á vida sociopolítica en que estamos mergullados, cada vez é máis difícil distinguir a liña divisoria entre o un e o outro. Actores políticos hai que ensaian como remedar ás provocadoras pezas de arte contemporánea e o que corearon no Senado ante o ministro Félix Bolaños debeu ser para que meditásemos no presente incerto. O problema é que foi áspero e desnortado, moito máis que cando en concertos supostamente transgresores, a execución orquestral resulta insufriblemente mala.

Estes seráns fan lembrar antigas experiencias de veladas escolares, máis ou menos voluntariosas; frecuentes en centros privados nos anos corenta e cincuenta, eran parte do currículum de “os selectos”. Un dos mentores dos seus colexios mostrara  predilección polo alumnado das capas medio altas da sociedade, porque podería ser portador de san influxo ao resto da sociedade, en gran parte apenas escolarizada. A súa aristocracia espiritual –dicía- estenderíase “sobre a servidume, sobre os subordinados, sobre as amizades, sobre a sociedade, na política, na literatura” e en todo. Con esta inclinación de arriba abaixo –cual novo despotismo ilustrador-, a orde social impregnaría as familias e as organizacións; os asuntos que importan –os que marcan a xerarquía do poder real na sociedade- seguirían estando como sempre nas mans debidas. As xenealoxías culturais e educadoras de moitos dos responsables de eventos recentes como os que tiveron lugar na contorna do Senado, vincúlanos a estas pedagoxías nadas, a comezos do século XX, con preocupación por colonizar ao resto da sociedade.

 

                                   Laxeiro (Jose Otero Abeledo) Mascaron, 1934. Oleo sobre lenzo

Estes días, á parte da performance mencionada, houbo outro espectáculo esperpéntico na mesma Cámara, que trouxo ao recordo aquel pasado valleinclanesco, empeñado en regresar. Os seus protagonistas, de parecido pedigree que os do coro colexial, aproveitaron a ocasión para mostrar a súa forte intención de modificar o rumbo de canto avanzou a democracia cultural, científica e social en máis de 200 anos. “Avanzar” refírese aquí simplemente á renovación cognitiva e científica, lexislativa e cultural, pedagóxica e social, habida no transcurso de xeracións anteriores á actualmente máis activa. Poña cada cal nese fío do tempo os que considere cambios relevantes. Por exemplo, que a primeira lei social española é de 1900 para atender os problemas que xeraban os Accidentes de Traballo –sobre todo, as frecuentes mortes dos asalariados-; ata entón ninguén se responsabilizaba de nada, tampouco dos problemas que puidesen virlles ás familias. Pensar, igualmente, en cambios producidos por avances no estudo da saúde a causa de descubrimentos como a da Penicilina en 1928, fundamental para erradicar bacterias perigosas. Para acertar na tendencia que queren imprimir á evolución social e política estes profetas dos tempos novos, non esqueza, así mesmo, o incompleta e excluínte que foi a educación española desde 1857, en que subiu á Gaceta a Lei xeral de Claudio Moyano. A erradicación do analfabetismo foi tan lenta, que a extensión completa do ensino universal obrigatorio ata os catorce anos apenas se logrou cara a 1989-1990, o que non impediu que o semianalfabetismo chegase ata hoxe amplamente. Coma se non causase múltiples problemas individuais e sociais, a cantidade de fracasos e abandonos do sistema escolar a destempo seguen esperando quen os atenda.

Para potenciar esa tradición –nun momento en que asuntos como a DANA deberían centrar a atención en cuestións urxentes- estes selectos alumnos e alumnas, en coherencia coas doutrinas en que foron educados de críos, escenificaron a súa inquietude na sala máis histórica do Senado. A algún agudo debeu parecerlle que o ambiente sociopolítico do momento, máis o descoido de non poucos dos que frecuentan o lugar, propiciaban emitir sen rubor a súa nostalxia dos anos de colexio, rodeados de colegas do seu nivel e sen mesturas con estratos sociais inferiores. Non se entende, se non, que puidesen emitir en lugar tan principal o seu discurso ao redor da orixe da Terra e, de seguido, tanta frustración por que os dereitos humanos se equilibrasen algo; que haxa leis que ampliaron significativamente a liberdade de vivir de modo menos coaccionado, prodúcelles sarabullos. Teñen “cargo de conciencia” por non ser suficientemente “carcas” –é dicir, ultras-, remisos a que haxa quen poida vivir sen pedirlles permiso, liberados de medos e torpezas.

O máis estraño deste evento –e doutras formas demostrativas do poderío dos seus protagonistas- é que, no canto de acontecer nun espazo privado, tivese lugar nun espazo público, cuxa dignidade como cámara de representación democrática para o debate dos problemas de todos foi suplantada. Non parece que o Senado -con tantos feitos nefastos por medio antes da restauración política actual-, nacese en 1835 para que en 2024 se invocase a necesidade de volver a unha “REDE POLÍTICA DE VALORES” propia dos constrinximentos feudais anteriores á caída do Antigo Réxime. Este lugar da soberanía popular, no canto de ser utilizado para promover proxectos que favorezan a convivencia de españois e non españois, valeu para promocionar negacionismos e cerrazón en case todos os campos da existencia. Mayor Oreja, preboste deste club internacional de ultras selectos, dixo: “Estamos a gañar”.

Houbo, así mesmo, quen invocou “a liberdade de expresión” para explicar o acontecido, fóra por estar acorde ou por favor a este lobby. Pero este desvergonzado pretexto é tan exótico como dar preferencia á ignorancia, aínda que sexa aberrante, sobre calquera coñecemento sólido e contrastable. Tanta complicidade concorda con políticas como as que promove a Comunidad de Madrid –punta de lanza de moitas outras-, onde á Universidade pública ´se lle asfixia mentres se dá cancha a unha variedade de privadas, ansiosas de negocio rápido e sen obrigación de investigar, decisións estas protexidas, ademais, polas que fan que o sistema público escolar non sexa de todos e para todos. O conxunto mostra un proxecto ideado para que quen teña fillos e fillas en idades de estudar entendan que o que queira saber algo ha de pagalo, e que quen non poida está destinado ao “fracaso”. Nesta cruzada preventiva non interesa que a cidadanía aprenda se lle interesa votar a alguén ou non, senón que, cando a convoquen ás urnas, se deixe levar polas Redes sociais e influencers dos selectos. Explicábao Luís Vives xa no seu Epistolario (1514-1520): a este tipo de clans, que viven de rendas dun rancio pasado, encántanlles “os cegos adeptos”.

TEMAS: Educación Pública.- Trolas e mentiras.- Abusos da liberdade de expresión.- Igualdade democrática/desigualdades socioculturais.- Analfabetimo/semianalfabetismo.

MMC (Madrid: 07.12.2024)

Unha tormenta perfecta percorre España

O sorriso triste dun presente que é pasado insiste en asegurar que a verdade é relativa.

“O camiño cara á verdade –dicía Schopenhauer- é escarpado, e ninguén que leve chumbo nos pés poderá remontalo”. Entre as formas de oxímoron que estes días florecen, o silencio atronador e o caos harmónico poderían definir a realidade ilusoria en que se move boa parte do presente político. Para empezar, o xa excomisario europeo de asuntos exteriores, José Borrell, despois de deixar o seu posto en Europa con máis dúbidas que certezas polo que fixo e non puido facer en Ucraína e Palestina, iniciou a súa seguinte etapa vital dicindo que se dedicaría a tratar de aprender a ler, entender e situarse ante unha Europa cargada de desunión para afrontar os seus problemas, en especial a súa posición no mundo. É razoable dubidar de que a UE sexa quen, sen a colonización americana, de facer fronte á súa necesidade de ser alguén no taboleiro internacional, e certo parece que a situación en que están os dous territorios mencionados é indecente despois de tantos días de guerra e dunha inestable tregua en Líbano.

O silencio atronador

Neste inestable presente, non é que non haxa moito sobre o que razoar e pedir explicacións, senón que a arte de ter sempre razón, que algúns manexan, crea sofismas tan ben construídos que son capaces de darlle a volta a calquera asunto, por claro que pareza á mente humana. Non é difícil constatar que os humanos, en xeral, tenden á mediocridade e non á perfección virtuosa. Se, por exemplo, fosen honrados a carta cabal, en toda mirada aos asuntos problemáticos, non cesarían de buscar a verdade e que tivese a razón o máis sabio. Non sucede así e, máis ben adoita impoñerse a lei do funil, en combinación co principio operativo de que o máis forte sáese coa súa, case sempre un despropósito impositivo e dominador, máis aló de todo razoamento. Adoita ser frecuente, ademais, que este principio relacional entre conxéneres vai seguido sempre dun desequilibrio a favor dos máis fortes e poderosos; con máis medios –económicos e mediáticos- e máis servidores dos seus intereses, manexan máis fórmulas capaces de facerse eco do que inventan cantos están ao servizo da mesma man que lles dá para comer a diario.

A estrataxema 37 do pequeno tratado que sobre estas mañas da Dialéctica Erística deixou escrito o filósofo prusiano en 1860, propón algo que coincide de cheo coa sorte que corren cantos estean pendentes dalgunhas cuestións xudiciais que estes días acosan ao Gobierno do Estado. “Se un se dá conta –di- de que o adversario é superior e de que un non vai gañar, hai que dicir cousas descorteses, ofensivas e groseiras”. É dicir, “abandonar o obxecto da disputa (posto que se perdeu a partida) para pasar ao adversario e atacalo dunha maneira ou doutra no que é: a isto poderíaselle chamar argumentum ad personam para distinguilo do argumentum ad hominem”. Observar o que esta sucedendo en asuntos como o que incumbe ao fiscal xeral do Estado e verase a múltiple maraña en que se está tratando de envolver a esta institución deixando fóra de foco a causa central que lle deu pávulo: o desfalco a Facenda por parte do noivo dunha persoa relevante na política madrileña, disposta a protexer con medios públicos baixo o seu control a este defraudador confeso. Como estrataxema de distracción, non é tan fino o rápido fillo de Peares , disposto a cominar ao presidente do Goberno por estar supostamente envolvido en trucos do trapicheo. A este tal Feijóo, véselle demasiado o afán de ocultar as súas propias defecciones, e sobre todo a fazaña de desculpar ao presidente valenciano, correlixionario ao que sostén a pesar de as súas responsabilidades na gran traxedia do día 29 de outubro, e aínda que xestos últimos deste, como a subida de salarios aos recentemente nomeados para reconstruír o territorio, rinchan. No medio do sufrimento dos seus paisanos durante máis dun mes, por si soa, esta decisión irracional para afrontar o presente da Horta, silencia o relevante e anima ao balbordo que atrona as redes sociais e os escanos parlamentarios da dereita e ultradereita.

O caos harmónico

Estimulados os cidadáns para desatender a realidade, o efecto inmediato desta estratexia pseudopolítica é que, con actuacións afíns a Maquiavelo , se conculca o principio de que o fin non xustifica os medios. Esta teoría moral, primordial nos libros de Ética, xustifica que os remirados xuíces acepten a trámite e se dean présa nalgunhas causas que chegan ás súas mesas, mentres outras se dilúen no tempo e, por supostas razóns garantistas, esperan ad kalendas graecas. Sen observar quen as interpuxese e documentase, as présas que vemos nalgunhas concretas, e as coincidencias de acusadores e medios en propagar, filtrar e estender dúbidas a partir do mero feito de aceptalas, mostra un sospeitoso celo xusticiero de verdade , tan denodado que está por riba de toda racionalidade saudable para a imparcialidade e, en definitiva, para a democracia.

Namentres, os afectados pola acumulación de afán investigador non dubidan en dicir en voz alta que cren na Xustiza e en que a verdade, por ser “máis forte que as trolas”, abrirase paso. A ninguén se lle oculta que en asuntos controvertidos –e en democracia tamén os hai- alguén debe dirimir sobre o máis razoable e conveniente para que o sistema funcione e teña crédito. Con todo, de antes da CE78, tradición hai en ver casos de malgasto da Xudicatura, instancia teoricamente independente e suxeita á técnica procesual, como para non dar valor a que a clave central da súa actividade é o valor que cada xuíz dá ás probas que sustentan unha determinada causa. Son seres mortais como calquera outro e, como tales, susceptibles de todo tipo de impulsos e procesos que a mente desenvolve para apreciar, valorar, distinguir, decidir e sentenciar. As asociacións de xuíces, fiscais e demais partícipes na acción do Poder Xudicial –empezando polos avogados sindicados- diversifícanse polos seus particulares modos de defender supostos comúns, e os seus membros non están exentos de parcialidade en aceptar e xestionar unhas ou outras causas. Montesquieu non pretendía que o Poder Xudicial se convertese en terceira cámara parlamentaria, nin menos que os xuíces expresar como un que, recentemente, despois de confundirse coa legalidade e lexitimidade do Gobierno actual, tan por encima se sentía do resto dos mortais, que  una excaixeira de supermercado non tiña nada que ensinarlle. Inquietante actitude democrática.

TEMAS: Responsabilidade política.- Trolas e sofismas.- Convivencia e diálogo.- Honradez e legalidade.-  Os tres poderes políticos.

Madrid (30.11.2024)