A crise do Oriente Medio ameaza o presente occidental

Unha vez máis, a Historia non é exactamente a “mestra da vida”, senón unha repetición do tropezo nas mesmas pedras que os antepasados.

 

Moito profesores de Historia, especialmente se levan anos xubilados da obrigación das aulas, pregúntanse polo valor educativo que puidese ter a materia da súa especialidade. Desde que iniciaron o seu traballo docente, nalgún tramo do século pasado, deberon explicar “A crise do Oriente Medio”, que volve estoupar con similar intensidade coma tantas outras veces. Os docentes de agora de novo deberán buscar na internet mapas que expliquen de novo a redistribución estratéxica do poder nese amplo territorio. Poida que algún día, máis ou menos próximo, o estereotipado nome da zona sexa abandonado e se opte por outro máis axeitado á súa posición real respecto dos novos centros de poder. “Oriente” xa hai tempo que non se atén ao meridiano de Greenwich; as bombas que caen en Palestina e en Bagdad non son comandadas desde Londres ou París, cuxas Bolsas de Comercio teñen menos peso que as de Pequín e Nova York.

En todo caso, a realidade dos feitos é repetitiva. As súas causas e condicionantes contextuais non difiren moito das doutros momentos e, se se analizan amodo, verase que –salvadas as modificacións onomásticas dos actores e das técnicas cambiantes que teñen a disposición- a asepsia que teoriza do seu perfil parece responder sempre a patróns sempre moi parecidos nos comportamentos humanos. Reflexo indirecto diso é que, coma se  non existisen variacións específicas, a Historia, como disciplina, tende sempre ao presentismo. É dicir, que os estudosos do pasado, tenden –conscientemente ás veces e inconscientemente outras, a dar resposta nas súas análises a preocupacións do presente. A conta de intereses específicos dalgún poder dominante, abundan explicacións do sucedido, de escasa utilidade para todos e, de maneira menos intrusiva –pero moi valiosa-, introducir unha perspectiva nova no modo de contemplar feitos pasados pasa por re-secuenciar  a súa análise documental.

Se da alta investigación académica se baixase ás formas cotiás de divulgación, en medios de diversa calidade e orientación ideolóxica, poderase ver que os meros titulares de supostas noticias, ofrecen –en presente- unha variada gama de crenzas prexuizadas respecto diso. Neste sentido, é pertinente preguntarse, por exemplo, de que estamos a decatarnos sobre o que realmente vén sucedendo desde hai meses nesa ampla área do Oriente Medio e, particularmente, en Irán ou Israel. Da información accesible, é posible deducir algo concreto acerca do que vaia pasar  É dicir, que racionalidade científica é deducible, a fin de tomar decisións convenientes se nos sentimos implicados? Como pode ser, ademais, que unha maquinaria ultra goberne tantos medios para impoñer a súa narrativa de canto sucede ou sucedese?

El Roto

Sen dúbida, é relevante preguntarse isto cando o presentimento de que a economía internacional -e a microeconomía de cada cidadán español- parte de que canto fai o novo intervencionismo americano neste territorio pasa olímpicamente de se contravén as regras internacionais que parecían rexer –e que a ONU non pode supervisar por ter atadas as mans co veto deste país-, e opta con ou sen OTAN por un armamentismo favorable á súa particular conta de resultados. En nome da liberdade –a súa, ante todo- ve máis razoables os exércitos que a racionalidade do diálogo e o dereito entre iguais. A súa norma pacifista é que gañe o máis forte e que impoña a súa paz. Exactamente igual que na “pax romana”, cando as lexións, dominado un territorio, sometíano á prosperidade duns poucos colonizadores. Así sucedeu en Hispania  a partir do control de Sagunto desde o 219 a. C. e sucederíalle á Galia ou, no Oriente mediterráneo de entón, a canto se mmovía máis acó de Siria e Capadocia.

Todo isto de Trump e Netanyahu -que parece extravagantemente alleo a canto sucede no entormo máis cotián-, poida que non o sexa tanto. Esta ocupación da  UCO recompilando papeis e gravacións de diversos soportes documentais reitera a existencia de teimas repetitivas de “volver,  volver, volver” – como o tango de Gardel- a rutinas de diverso alcance en que Ábalos, Koldo e Cerdán rozan, supostamente, a fraude de lei aos cidadáns. Para que serviu o coñecemento –histórico sempre- de canto se fixera desde Rosendo Naseiro? De que valeu o coñecemento, tamén, das íntimas conexións dos monopolios económicos co poder das familias franquistas–a que prestara atención, entre outros, Ramón Tamames cara a 1963? E noutra orde de cousas, non moi afastado, como é posible que, a día de hoxe, sexa noticia que Abraham e Isaac poden regresar á contorna do seu Pórtico da Gloria santiagués, e centos de obras artísticas dun esnaquizado patrimonio español aínda nutran patrimonios privados?  

Similares preguntas cabe facer ao papel desempeñado polo ensino da Historia no sistema educativo español e cal o que cumpra neste presente. Se á coherencia de causa e efecto a encomendásemos a un xuízo, similar polo menos ao que rexe calquera opinión rápida de enquisa na rúa, non teriamos tantas dúbidas do destino do recadado por Cerdán durante dez anos: Afecta ao PSOE?. Se estes suxeitos tivesen un bo coñecemento da Historia pasada, terían lugar estas “mordidas”? Cortaríaselles ese impulso  tramposo, tan prexudicial para a convivencia democrática? Así mesmo, entra na dúbida o seguir dándolle tantas voltas a se, despois de 47 anos da CE78, hai que seguir dando voltas a cambios estruturais do currículo e das metodoloxías competenciais deste ensino. Máis aló de servir de constatación de sensibles carencias, a frecuencia deste tipo de iniciativas indica que vaia para longo o intento de xeneralizar un digno ensino. A efectividade que os políticos recoñezan a unha Historia que, máis aló dos papeis do BOE/BOE, teña nas aulas recursos e medios adecuados para ser ensinada, é case nula. Non hai unha narrativa compartida e, tampouco, para fundamentar asuntos previos e indispensables: para que serve a escola? e, mesmo, que significa ser bo docente?

A moita xente válelle todo e dálle igual se un ensino de igual  dignidade para todos tan só está ao alcance de poucos que non teñen este problema. Os seus vástagos, desde os cero anos ata que teñan o máster oportuno, xa están protexidos para a selección da especie. Son eles os instigadores desa lei de universidades madrileñas que, segundo cálculos de Daniel Caballero, pódelle custar 200 millóns ao ano aos campus públicos da Comunidad de Madrid? Como é este faro  o que   condiciona  tantas políticas sociais españolas?

TEMAS: Pacifismo.- Dereito internacional.- Políticas sociais.-Educación pública.- Ensino da Historia.

MMC (23.06.2025)

 

Historias atrasadas condicionan o futuro dun presente inestable.

 Tanto no plano internacional, como no máis próximo, volven impoñer a atención tendencias nunca desaparecidas.

 

Aínda por riba do que acontece en Palestina e Ucraína, a paisaxe complicouse co  que está a suceder a Irán. O seu engadido de conflitividade á escena internacional ten capacidade para contaminar non só o que denominabamos “Oriente Medio”, senón tamén o resto do mundo. Ás formulacións do colonialismo despois da Primeira Guerra Mundial no territorio do antigo Imperio Persa e aos seus intentos de independencia económica en 1953, e ás accións e reaccións na etapa do Shá e Jomeini, sobreponse agora, na república islámica instituida en 1979, unha prevalecente atención neocolonial a cargo do vixiante da zona desde 1948, oficio que Lawrence Durrel xa comentou no Cuarteto de Alexandría en 1957.  O control do fluxo do petróleo e do comercio marítimo na zona seguen sendo peza fundamental para os grandes intereses económicos, mentres a vida humana sofre un “enorme desacougo” e a maioría dos seus habitantes –con ou sen burka ou veo- “vive de milagre”, como dicía Valle en Luces de Bohemia.

 

Ramón Masats (1956) Visit Spain (2020)

Na outra punta do mundo, o exército imperial cumpre 250 anos e celébrao cun desfile en honra do seu comandante en xefe, Mr. Trump, aínda que a situación interna do país americano non sexa a desexable. A intranquilidade rolda as rúas con redadas policiais e militares sobre os inmigrantes; sucédense enfrontamentos, manifestacións e protestas, en particular, as dos empregadores de man de obra barata que non poden dar cobertura a miles de traballos de menor cualificación. Hai, ademais, compoñentes que, obstinados en solucionar problemas existenciais coa volta a valores tradicionais do pasado, enturban máis a situación. Móstrao a persecución particular que, en universidades relevantes, están a ter proxectos de investigación punteiros, que os negacionismos non entenden. Os primeiros en sufrir estas censuras son os estudantes estranxeiros, e non lles van á zaga os cidadáns que teñan un coñecido pensamento político, distinto do gobernante.  Neste sentido, acontecen en Minnesota –dous asasinatos e outros dous intentos- aventura que os investidos de suposta misión redentora da humanidade empezan a andar máis soltos e, de modo impredicible para os militantes do partido demócrata. Unha vez que se espalla o odio, o difícil é restablecer como norma de convivencia o respecto mutuo. Antes de cometer unha ampla gama de disparates, este tipo de reaccións non adoita ir a menos; os que pretenden ser recoñecidos como reiciños dun territorio  non cesan de provocar aos seus supostos vasallos. A megalomanía de Nerón tocando a lira no ano 64 mentres ardía Roma, tan propagada despois de Suetonio , repítese como plaxio en Washington desde hai algún tempo, e ten corda para longo.

Inconsistencias domésticas

O poder, e as formas de alcanzalo e amplialo, non cesan en mostrar mil caras para expresar a ansiedade por telo algún día. No que toca á vida cotiá dos españois, cada día que pasa as historias mal pechadas ou simplemente atrasadas proseguen, aínda que a longa lista de antecedentes de canto merodea ultimamente ao Goberno e ao PSOE ten abundante material documental nas hemerotecas para o interminable discurso do “e ti máis”. En Ferraz compiten co principal partido da oposición, herdeiro de AP e as súas esencias preconstitucionais. Os episodios con que replicarse mutuamente non son precisamente exemplares  para os militantes leais de ambas as formacións. Nos momentos previos ás alternancias de Gobierno, sempre acumularon motivos de corrupción que corroeron a súa imaxe respectiva. Polos datos que neste momento dominan a escena, parece tocarlle ao PSOE non só “pedir perdón”, senón facer penitencia por un tempo. A información dos Koldo, Aldama e Cerdán pode ir a máis e a indecisión sobre o que suceda está servida. Os informes da UCO establecen sentenza de culpabilidade sen xuízo a ningún, e todo aventura que as próximas eleccións –máis ou menos adiantadas- decidirán se o país cambia a súa parella de baile.

En todo caso, o sorprendente é, en si mesmo, o reiterativo xogo duns e doutros personaxes e milhomes por lograr poder dirimidor de recursos económicos e soñar que os beneficiarios serán, en diante, amigos que lles axudarán a ser alguén de peso nun palco VIP.  Desde moito antes da CE78, este clientelismo de influencias e corrupcións a conta do erario público non cesou. En calquera cidade española, hai sensibles exemplos da súa existencia no seu urbanismo. Expropiacións, obra pública de estradas e ferrocarril, e obra privada diversa, son un campo ben abonado para a corrupción. Sempre tivo conseguidores listos e subalternos en múltiples facetas: sobredimensións de superficies edificables, retranqueos, recualificacións de chan e concesións de chan público -e ata de servizos- en que os beneficiarios directos son persoas, empresas e institucións de rendibilidade  absolutamente privada. Cada unha destas vertentes é un dos moitos capítulos -nada secretos- da vida nacional desde antes de “A escopeta nacional” (Berlanga, 1978): aquel emprendedor que viaxaba a Madrid, a unha cacería que el mesmo financiaba para ver se lograba ampliar o seu negocio, é todo un símbolo que, en puro esperpento, podería considerarse un “verme burocrático” polo incrustado que está na pertinaz tarefa roedora de moitos oficiantes. Tantos son que os seus graos de inocencia ou culpabilidade son proporcionais aos cómplices que lles propoñen a mordida e o suborno, entre a anomia, a ilegalidade e o silencio.

Os partidos políticos españois non foron capaces de poñer freo nos seus núcleos cordiais a tan intensa obsesión pola pasta e as manifestacións demostrativas de status de novos ricos. Volve falar  estes días de “rexeneración” democrática e “transparencia” que, ao parecer , non existen. Quen avizoran “un novo tempo de decencia” para gobernar “con honestidade”, avanzan algúns pasos á fronte aínda que, sendo realistas, non “lles dan os números”, como di Almeida. Aos seus costados ecoan, unha vez máis, vellas proclamas do “Santiago e pecha España”, por ver se dilucidan –como en USA- que sexa a Patria, o civismo e a decencia. En tales asuntos, decenas de cuestións  pendentes nos tribunais –sen contar as que lles foron sobresidas- non lles conceden autoridade. A cidadanía que observa e toma nota, ten poucas alternativas. Os puritanos de conduta talvez xa estean subvencionados, e os máis fariseos saben máis de picaresca que o Lazarillo. Razóns que poderían explicar que os estoicos estean de moda están de moda: Marco Aurelio e Séneca consolan un pouco.

TEMAS: Corrupcións políticas.- Fariseísmos morais.- Ética e Política.-  Alternancias de Gobierno.- Conflitividade internacional.

MMC (15.06.2025).

De Pedralbes á vida cotiá hai moitos parecidos.

Unha Conferencia de presidentes autonómicos, como a do pasado día seis, fai revivir múltiples rémoras para un presente esperanzador.

 

O evento viña precedido por distintos niveis de tensión, coidadosamente preparados para que ninguén se despistase coa posibilidade dun encontro dialogante sobre vías de solución a problemas agudos nos distintos territorios desta España das Autonomías. As liñas do guión para seguir pola maioría conservadora alí presente xa foran anunciados con tempo polo líder máximo desa sección do espectro político. É maioría neste segmento executivo da burocracia política e podía facer oír a súa decisión de forzar que os espectadores entendesen as súas ganas de que os actuais ocupantes do Gobierno central lles cedesen o temón. Debían aparvar o máis posible, pois previsto estaba que, dous días despois, o seu clamor se estendese polas rúas unha vez máis, ao ritmo que, periodicamente, marcan Alberto Feijóo&Abascal. Desde que substituíu a Casado en 2022, non cesa en pedir novas eleccións, e a iso vén gran parte do aparato que sincroniza con outras manobras no Parlamento, en sede xudicial e en medios afíns. Como en todo guión con ganas de suscitar o like, cada pouco se necesita un clímax, e Pedralbes era unha ocasión tentadora para que non faltasen tampouco quen dese a nota. Aí estivo a baronesa madrileña, amiga de modular a voz coa cerveciña e con que os usuarios de residencias da terceira idade non cesen de ver se alguén atende as súas demandas sobre o acontecido aos seus familiares no tránsito da Covid-19. Tampouco faltou outro inmenso actor do esperpéntico, o barón valenciano do escaqueo cando o cambio climático causou un desastre en cantos andaban preto de os barrancos da Horta Sur.

 

  "Morgengesand". Museo Essen

O teatriño representado nun lugar tan espléndido como o Palacio de Pedralbes reflicte bastante ben, como o fixera Luces de Bohemia fai cento un anos, a colectividade cidadá en 2025. Os personaxes a que alude Valle-Inclán e as súas actitudes nada teñen que  envexar aos que con frivolidade, egoísmo e charlatanaría puideron verse en escena. É de ver, sobre todo, o conxunto de insultos á intelixencia da maioría de voces que, infestadas de adxectivos descualificadores, indicaban que todo diálogo cara a unha unidade de criterio en cuestións apenas debatidas estaba moi atrincheirado en intereses que dominaban a escena. Igual que na obra de Valle, deixaron ao público espectador material sobrado para unha crítica colectiva e, como pretendía o escritor de Cambados, a súa coherencia perceptiva –como potenciais votantes nas eleccións ansiadas por Feijóo - debese virar cara a unha  solidariedade corresponsable. Ante o que acontece neste momento histórico, e o que se sospeita que poida ocorrer en situación tan cambiante, facer outra cousa sería un disparate. Sen esa decisión ética, nesta España de poses tan agresivas non caben todos os seus cidadáns, falar ou non castelán. Por adiantado, os xestos dalgúns participantes mostraron que os doutras linguas cooficiais, prohibidas durante anos, seguen sen contar na pluralidade participativa. Que eses poucos decidan por eles é fórmula que non implica xustiza distributiva nin, sequera, unha suposta caridade sociolóxica.

 

Como en Luces de Bohemia?

As palabras tamén xogan un papel potente na comparación con Luces de Bohemia, onde a linguaxe popular alcanzou gran categoría ao dar voz á fala cotiá de múltiples persoas da armazón social. En contraste, no substancialmente empregado no teatriño político do aristocrático Pedralbes, apenas tivo acollida a vida real. O que ocorre coa vivenda –de tan complicado custo-, na educación e a sanidade pública –tan limitadas por intereses comerciais-, e o que aconteza aos inmigrantes, mostra a anonimia en que han de transitar cantos por necesidades migratorias chegaron a moitos puntos de España, ademais de Canarias, á beira de cantos non alcanzan o percentil adecuado de renda para vivir con dignidade. Estas cuestións , principais na vida cidadá, non están encomendadas á esperanza dunha conversación democrática, senón ás ariscas rutinas dunha politicastria apta para a gresca ampulosa.

Merece a pena prestar atención a este trastorno, pois unha sociedade cuxos representantes políticos xogan falazmente coa incoherencia das palabras e as cousas, corre o risco de que se cumpra o conto do flautista de Hamelin ; seguindo soniquetes graciosos, acaba mal. É nestas coxunturas cando máis éxito teñen os que expanden solucións arbitristas, ás que, se outrora puxeron obstáculos, por variadas razón, agora parécenlles valiosas. Sucedeu xa en tempos de Felipe III, en pleno século XVII. Estes ficcionais descubrimentos do Mediterráneo, de aparencia modernizadora, arrastran tal grao de melancolía que impide que todos participen solidariamente no agora urxente. Reducido o saber ao escaso destes promotores autárquicos, os seus queixumes do pasado non fan nin deixan facer, as urxencias do presente quedan sen resolución, e ao pouco tempo, cansados das descontinuidades do seu propio baleiro, propician a nada.

Tamén prosperan, en tales momentos, os que caladamente sorrín. Estes eternos cucañistas e pretendentes, que tanto deostaba Machado, non arriscan nada e, sen expoñer coñecemento ou ignorancia, o seu silencio facúltaos para posicionarse ante quen fose proclamados polos votos ou a fama, como vencedores. Non lles importa a realidade nin a coherencia verbal para dicila, explicala e decidir; unicamente aprecian a tranquilidade de estar ao lado gañador. A verdade –a súa verdade- non é a concordancia entre a sintaxe gramatical e as cousas, senón a máis conveniente “ao amo” da situación (como dicía Humpty-Dumpty en Alicia ). En situacións como a desta Conferencia de Presidentes, constátase, unha vez máis, que hai pouca xente disposta a recoñecer verdades existenciais anteriores e exteriores a todo xuízo razoable. Non é moi alentador comprobar, ademais, a súa propensión para dar por válidas falsidades de diverso calibre. Se lles convén, no canto de dubidar, pescudar e tratar de entender, prefiren asentir a negacionismos  diversos, parte dos cales quedaron evidenciados por Francis Bacon en 1620, no seu Novum Organum.

Toda esta xente transmite a súa opción pola estúpida ignorancia cando fala da educación pública; prefire seguir dando credulidade a códigos tácitos en que os usos e costumes de quen ten poder, ademais de impoñer venerabilidad ao que sucede, controlan o relato do que acontece e a prestixiosa percepción que os demais teñan diso. Se este decorado e a súa inutilidade manifesta fose o que se hubiera evidenciado tras o acontecido entre os formalismos de Pedralbes, algún proveito produciría. Lanza moita luz sobre este presente. 

TEMAS:  Falsidade/verdade.- Conveniencia política.- Negacionismos sociais e políticos.- Conversación democrática.- Educación social.

MMC (Madrid, 08.06.2025)

 

Os cabalos de Troia existen e son moi cabalgados

Non existe a bela Helena, pero si a credulidade, cuxas rendas, ben manexadas, propician unha confusión rendible aos seus xinetes.

 

A existencia de troianos case unicamente é lembrada polos bancos para indicar precaucións ante mans desaprensivas que se aproveitan; os tramposos. Na Antigüidade clásica, o engano ante os muros de Troia foi obxecto dos poemas orais que Homero converteu nunha das narracións máis destacadas da literatura universal. O soporte dixital facilita hoxe, á súa vez, exercitar o oficio engaiolador. Os participantes poden premer o like, séntense maxicamente orixinais compartindo mensaxes e, cunha autoridade apoiada na mera opinión subxectiva e suxestiva, pulsan o dispositivo que lles propicia na realidade virtual facerse visibles e, de inmediato, considéranse alguén na opinión pública. Esta realidade escorregadiza, ademais do valor crematístico, tamén o ten político e pode ser decisivo en momentos electorais. Na coxuntura política actual, o manexo deste cabalo de Troia faise en medios de suposta información coa mesma irrealidade que tivo o conflito entre os gregos e os troianos.

O pretexto do conflito troiano foi unha Helena de beldade e virtudes supostamente inigualables, pero non menos ampulosas e cheas de irrealidade adoitan ser para as maiorías sociais as grandes palabras con que hoxe se comentan os conflitos. Se no canto de escribirse con maiúscula, se fixese coa minúscula de bágoas, sacrificio e suor que custan, e de morte e ruína con que se acompañan, advertiríase que nada de proveito traen a gran parte de quen fideliza á súa invocación. O único éxito que poden alegar é o de xerar antagonistas que, na pelexa consecuente, deshumanizados, poidan ser esmagados impunemente. Dúas grandes guerras próximas condicionan hoxe os europeos e xeran o risco de estenderse e ir a máis. De feito, invócase con forza “o interese nacional”, e a “seguridade europea” para delimitar e condicionar os orzamentos nacionais dos distintos países.

 

As pantasmas do Cabalo de Troia andan soltas polos espazos máis inusitados e, antes de volver tolos a todos os cidadáns, parece que fose moi razoable desacreditar palabras baleiras pero perigosas e aclarar conceptos. Vén ao caso unha alegación de Simone Weil en 1937, titulado Non empecemos outra vez a Guerra de Troia, en que reclamaba análises precisas dos termos máis adecuados para contar o que sucede se se querían salvar vidas humanas. Despois de 88 anos, segue sendo un traballo necesario e, cabe engadir, que sen demasiadas posibilidades de éxito. A superstición, o mito, as trolas e unha suposta liberdade para a estupidez limitan as condicións de calquera información que permita entender as proporcións e gradaciones de canto sucede. É imposible que as súas causas e condicións, limitacións e parámetros de evolución, diversidade de actores e oposición de intereses sexan tidos en conta. Os simplismos reducionistas con que se manexan os grandilocuentes cuantitativismos non din nada do que acontece e a gran maioría de persoas con algún interese en modificar torpezas e atrasos cometidos ou en marcha quedan fóra do xogo relacional da comunicación democrática. Deste xeito, sostéñense en cambio verdades supostamente absolutas, ás que han de enfrontarse de modo concreto e cotián. Cuantos viven unha ordenada realidade, oposta a esas versións de canto ocorre, vense manexados por poderes que non están ao seu alcance; aos troianos foilles descoñecido o interese que puidese haber en reter a Helena entre os muros de Troia, e estiveron máis dispostos a pelexar pola súa irrealidade absurda. En todo caso, a abstracción desta filla de Zeus, casada con Menelao e raptada por Paris, o príncipe troiano, foi un dos enigmas máis grandes da mitoloxía grega. Na súa complexa mestura de ingredientes, o poder, a beleza e o prestixio foron capaces de marcar o destino de moitas persoas e pobos, é dicir, a serie de causas e efectos en que se moven sempre os feitos humanos.

 

Cómodas ignorancias

Hoxe, a pantasma de Helena segue marcando os carreiros de cuantos enfrontan as abstraccións da democracia e a ditadura ou as súas contornas en tendencias vixentes en Europa, como acaban de mostrar as eleccións de Polonia.  Utilizadas como termos abstractos e universais, a tendencia para velas como absolutos impide ver as súas limitacións e, por tanto, as engrenaxes que perturban o seu funcionamento nas relacións sociais. Dando azos ás inclinacións non controladas dos cidadáns, pronto carrexan enfrontamentos, capaces de frear sensatos acordos, cando non soben de ton e os impiden radicalmente. Non fai falta falar de opinións políticas dos partidarios dunha facción determinada, dispostos a bunkerizarla .

Estas desavinzas de fondo tamén propician desencontros cotiáns nas situacións máis vulgares, onde se impoñen pareceres pouco argumentados, excesivamente fiados á simplicidade de hipótese e teorías que non teñen tras si outro coñecemento que o da cómoda ignorancia ou a simpatía interesada. A realidade, por insignificantes que parezan os seus costumes, adoita ser intrincada, e éo máis se se contempla desde conviccións propicias a absolutizar dogmas alleos á documentación obxectiva. Cuestións tan variadas como as festas dun pobo ou a calidade dun equipo de fútbol, bastan para ver que os cabalos de Troia andan soltos. Dispostos a que os galopen, sempre parecen gañar a atención dos máis voluntarios a non ver de verdade que sucede, levan por diante canto non coincida con “ a súa realidade”.

En todo isto evidénciase que a educación só é un reflexo do que hai. Nin en democracia teñen todos posibilidade de ter boa educación, nin os máis selectos pretenden atender os dereitos de todos en igualdade. O da educación adoita ser, pois, outro cabalo de Troia, capaz, en por si de facilitar que algúns se paseen olímpicamente polos medios, as Redes sociais, os negocios e a vida política alleos, mesmo, a se a corrupción dos mellores é o peor.  Corruptio optimi pessima -dicían os bispos aos seus curas- para expresar que fosen un referente moral e, por tanto, axentes de educación social. En democracia, corresponde aos políticos encarnar a confianza: a súa presenza nas institucións e e nos medios, fainos educadores de actitudes, opinións e comportamentos públicos. Cando só usan a hipérbole e a desmesura para desautorizar aos seus opoñentes, o seu fariseísmo é tan estéril como inquiedante.

TEMAS: Fariseísmo político.- Hipérbole discursiva.- Ditadura e democracia.- Medios sociais.- Credulidade e verdade.

MMC (02.06.2025)