2017 empezou con malos síntomas educativos. Predomina o mal exemplo e a oxitocina, esa hormona causante da agresividade entre os nosos curmáns os chimpancés.
Fai 60 anos que rematou a construcción do Arco da Vitoria situado en terreos da Complutense, moi preto da Moncloa. Celebra que, fai 77, os victoriosos golpistas gañaron a guerra de España, como din as súas dúas inscricións en latín, lingua da que José Pemartín -xefe do Servizo Nacional de Ensinanza Superior e Media do Ministerio de Educación Nacional en 1938- era un forofo: “Fundada por la generosidad del Rei / Restaurada por el Caudillo de los Españoles / La sede de los estudios matritenses / florece en la presencia de Dios”. E na outra: “ A los ejércitos, aquí victoriosos / la inteligencia / que siempre es vencedora / dedico este monumento”. Todo un programa, bastante máis que unha declaración, que segue aí.
Desmemoria e turismo
Ninguén sabe ben que facer con esta construción conmemorativa a día de hoxe. En época romana, ou desaparecería ou, en todo caso, habería tempo que fora reaproveitada logo dunha damnatio memoriae. No lado oposto de Madrid, a Porta de Toledo tamén loce unha cartela marmórea en latín, dedicada “a Fernando VII El Deseado, padre de la Patria”, como “monumento de fidelidad, de triunfo y de alegría”. Púxoa o Concello madrileño en 1827, catro anos despois de que fose restituído no absolutismo por soldados enviados pola Santa Alianza. E aí segue tamén.
A memoria non é o noso forte como asunto de unanimidade democrática, e a turistificación do pasado está lonxe de suscitar entusiasmo entre os investigadores honestos. Poder ver na “Festa da Historia”,de Ribadavia (Ourense), en que o hebreo é instrumentado desde 1990 con gran interese polo negocio que pode representar a visita de máis de 100.000 persoas (en 2005) a finais de setembro. En cambio, a pureza dalgunhas das reconstrucións teatralizadas que se realizan eses días -como a cerimonia dunha voda xudía-, é o de menos. Ao fin, é ante todo, unha “festa de interese turístico nacional”. Pero Judith Cohen, etnomusicóloga canadiense que en 2003 axudou a preparar as cancións sefardíes que nesa festa se cantan, precisou que “é algo completamente inventado, empregan o referente xudeu para "construír unhapseudoidentidade de grupo”. Algo similar sucede coa conmemoración de “A toma”de Granada polos Reis Católicos, que motiva unha profunda división de opinións, expresiva de proxeccións particulares dos partidismos actuais sobre o pasado.
Irresponsabilidade
É evidente que 2017 non se estrea ben en canto ao interese educativo da Historia. Púidose confirmar co acecido fai apenas 13 anos: o accidente do YAC-42 en que se estrelaron 62 militares españois procedentes de Afganistán. Despois de que o Consello de Estado culpase ao executivo de entón, coas consiguientes demandas de explicacións e do cese de Trillo na embaixada de Londres, enseguida agromaron as escusas oficiais. A de Rajoy permite entender o valor real que confire ás responsabilidades contraídas: “Iso xa está substanciado xudicialmente o que había que substanciar. Ocorreu hai moitísimos anos. A de Pablo Casado emite na mesma sintonía: “O labor que pode desempeñar agora como embaixador en Reino Unido é distinto ao que estivese desempeñando fai 20 anos”.
O que veu despois, ata a renuncia de Trillo áembaixada londinense -sen pedir perdón nin desculpas- e a explicación do voceiro do Goberno na súa comparecencia do pasado 13 de xaneiro, non deixa de ser bastante esperpéntico. Cuestións como esta son básicas en canto a como calquera Goberno que se precie de democrático ha de xestionar a súa responsabilidade e respecto aos cidadáns. O quedarse en que “cada un éresponsable dos seus actos” é saírse pola tanxente de modo nada edificante. A “absoluta normalidade e claridade” con que Méndez de Vigo concluíu a súa referencia escapista a esta secuencia de mala pedagoxía non convenceu aos familiares, que xa entregaran 137.000 firmas pedindo “o cesamento” do exministro. Non é o mesmo. Temen que, se pasa ao novo posto administrativo que, ao parecer, lle preparan, -como segundo premio- seguirá exercendo con similar desfachatez. Estes piadosos políticos que tanto predican deberían saber que a falta de ética non se suple sen máis, cunha confesión sen as condicións adecuadas, especialmente cando de asuntos públicos se trata. O P. Arregui dicíao moi claro á propósito da contrición e do propósito de emenda (Summarium Theologiae Moralis, páxs. 394-397), a máis diso a súa análise sobre as peculiaridades das accións e omisións implicadas.
Oxitocina
De aquí ao pasado máis remoto non hai máis que un paso se se mira a Historia a escala da vida na Terra. Se o aumento da oxitocina é culpable de que os chimpancés desenvolvan a súa agresividade en situacións conflitivas, é altamente probable que o nivel desta hormona de comportamento ambiguo sexa a causa da desmemoria que mostramos respecto da falta de concordia e harmonía nos asuntos públicos que nos concernen. Como os nosos curmáns os chimpancés, nós somos capaces da amizade e de todo o contrario, como mostrou hai bastantes anos Jane Goodall. E ben evidente é que non todo é xenética no ser humano, senón tamén cultura e educación. Razón pola cal Guadalupe Jover recordaba hai pouco que un mestre uruguaio do século XIX, José Pedro Varela, dicía que só se mira como iguais a aqueles cos que se compartiu pupitre na escola?. Unha situación que, no noso país, non adoita darse e fai que haxa selectos que miran aos demais desde arriba. Como o rei que aparece no Principiño, enseguida están dispostos a proclamar: “¡Ah, aquí temos un súbdito!” (cap. X).
O moi risoño Méndez de Vigo -o das mensaxes e masaxes- trata de facernos crer que esta é a Lexislatura do “diálogo”. Volveuno a repetir o pasado día 13, aínda que tamén engadiu que este Goberno “tampouco comprará tempo político a cambio de facer política de outros”. Téñase en conta este extremo e contextualícese coas exhuberantes mostras de mala educación que este 2017 está xerando. O mal exemplo que os españois reciben dos seus responsables políticos agoira unha continuidade da mediocridade política con que despedimos o ano 2016. Nos poucos días que levamos de novo ano, axiña que nos decatamos de que nos últimos catorce meses foron acusadas 1378 persoas por delitos decorrupción, como de que a CEOE ten un modo de dialogar cos sindicatos que recorda os monólogos políticos habituais: a súa decisión respecto da subidasalarial dos moi recortados salarios existentes é outra “subida2 que é “baixada” porque a inflación subiu ao 1,6%.
E para que aprendamos que todo vai ben, aí temos a garda vixiante de dúas ou tres xornalistas permanentes na SEXTA-NOITE, que seguen exacerbando a mala educación, o grito e o insulto. Aí si que hai oxitocina abondaa cara a canto poida cheirar contrario ás súas manipulacións. “Bochornoso espectáculo pouco edificante” para o debate político, cualificouno Vicenç Navarro, da Universidade Pompeu Fabra, a propósito de como trataron ao prestixioso catedrático de Economía de Sevilla, Juan Torres, o día 12 nesa cadea. Non menos gardiáns das esencias patrias seguen sentíndose en FAES Aznar e os seus seguidores. Ameazan con “seguir traballando por España”, despois de desconectarse tacticamente do PP, e instan a Rajoy areconectar coa “realidade” () e a que abandone a súa “indefinición ideolóxica”. Aínda andan ás voltas con El crepúsculo de las ideologías de Fernández da Moura (1965), pero agora en versión elexíaca lamentan que se esconderon cando a indefinición “permitía aumentar a base electoral”. Aí continúan, de garda sobre os luceiros, testemuñando as súas crenzas desde posicións ben acolchadas fronte á intemperie. E aínda por riba tanto marteleo educador, tamén proseguen o seu adoutrinamento social os portavoces oficiais da Xerarquía católica, desde a súa posición privilexiada respecto dos orzamentos do Estado e co apoio do Tribunalde Contas.
A Camisa do home feliz
Tampouco nos terreos estritamente educativos as cousas empezaron con mellor pé neste 2017. A URJC (Universidade Rei Juan Carlos) segue por camiños de mal exemplo para todo o sistema educativo, co seu responsable enlamado en cuestións plaxiarias do curta e pega, deshonrosas para calquera docente mínimamente respectable, e co compadreo do Consello rector desta entidade supostamente docente, disposto a secundar ao seu xefe no que diga e faga para perpetuarse. Unha cousa é pensar en positivo e outra moi distinta que a teimudez dos acontecementos non dea para moito optimismo. Tampouco o xera a secuencia do descuberto na Universidade de Sevilla. O exemplo pedagóxico o dun catedrático da Facultade de Pedagoxía, vese amplificado pola xestión administrativa do seu asunto e, sobre todo, polo case nulo apoio doscompañeiros das vítimas ante o atropelo de que foron obxecto. E como o mal exemplo se propaga, hai que engadir que, desgraciadamente, nada disto é excepción. Como nos delitos de violencia de xénero, son, ademais, expoñentes doutras violencias xeralizadas ou exceso de oxitocina. Segundo Save The Children, só en 2015 houbo 3.919 denuncias por abusos sexuais a menores, é dicir, unha media de 10 denuncias diarias e un aumento do 5% respecto ao ano anterior. Isto sen contar a explotación mediática de casos como o de Nadia.
Dicía Jesús Cintora hai pouco que “na primeira parte do ano van gañando Trillo, a banca, as construtoras, as eléctricas. Gañanos de sempre, pero sofren”. Deberían ser máis sufridores a conta do seu propio peculio, porque o de que os ricos tamén choran -como pretendeu unha telenovela emitida en España en 1985- non deixa de ser unha fábula sen escrúpulos para que a cidadanía teña paciencia cos abusos dos poderosos. Iso pretendía o conto, moi reiterado por escritores de variadas épocas: A camisa do home feliz. Por non contar algunhas amortecedoras versións sobre o papel futuro do ceo, compensador das duras condicións deste “val de bágoas”.
Políticas doutros
Con estes primeiros atisbos didácticos que nos trouxo o recentemente estreado 2017, sería gran pretensión que a Conferencia de Presidentes do 17 de xaneiro fóra a cambiar moito o panorama que traemos de atrás. Cando na Moncloa falan da “cordialidade" e "colaboración" en que se levaron a cabo as reunións preparatorias desa cita, e que "os cidadáns deben saber que estamos traballando conxuntamente para resolver os seus problemas", non se debería esquecer que, neste Consello de Ministros último, anterior a devandita reunión, ademais dun borrador premonitorio aprobouse suscitar ante o Tribunal Constitucional senllos conflitos deatribucións pola decisión da Mesa do Congreso dos Deputados de admitir a trámite dúas proposicións de lei, unha referida ao calendario de aplicación da Lei Orgánica para a Mellora da Calidade Educativa (LOMCE) e outra sobre as condicións laborais dos traballadores subcontratados.
É dicir, que a vontade do partido gobernante é soster mentres poida o que veu facendo desde 2011. Non se converteron, senón que non teñen maioría folgada. Por iso o ministro das cousas educativas dixo: nada de “facer políticas de outros”. Mentres, o PSOE repasa as súas feridasinternas e Podemos mira para o PSOE, cando Trump xa empezou a reeducarnos intensamente a todos a base de máis oxitocina
TEMAS: Conferencia de Presidentes. Legislatura de diálogo. Oxitocina. Abusos sexuais. Memoria e Historia. Tribunal de Contas. Orzamentos Xerais Estado. IRPF. Pacto Educativo. LOMCE. SEXTA-NOITE. IAC-42. Corrupción. FAES.
No hay comentarios:
Publicar un comentario