O ensaio titulado O artigo 27 da
Constitución: Caderno de queixas, editado por por
Edicións Morata prseńtase hoxe na Fundación Francisco Giner dos
Ríos, c/Martínez Campos, 14. Madrid ás 19,30 hs.
Pódese escribir ou falar de Historia de moitos xeitos e sen ser historiador. Ata se pode ser profesor de Historia sen selo. Non esixe investigar e, se concorre unha formación inicial como a que emanaba dalgún catedrático universitario dos anos setenta, que comandara en plena guerra civil unha patrulla que aterrorizou aos seus veciños queimando libros na praza maior -acto de que dan fe as hemerotecas-, advertirase o porqué de especies invasoras nas redes escolares como a que se alimenta de libros de texto dos alumnos.
Este libro non é para os que aleguen que en Historia só poden dicirse cousas subxectivas, o pretexto dos que se alteran ante diverxencias das súas conviccións. Menos lles gustará aos amantes de historias e historietas exemplarizantes, o filón ciceroniano en que foi mestre Valerio Máximo e os seus Feitos e ditos memorables (século I d. C.). Vai dirixida, máis ben, a lectores agradecidos co diverso -poucos cando de historia educativa se trate-, a condición de que deixen en suspenso vivencias de aleatorias aprendizaxes de que poidan apropiarse no seu periplo académico.
O primeiro, pois, a sinalar é que o neurálxico deste traballo está feito por historiadores. A perspectiva historiográfica, si é rigorosa, ilumina as cuestións en que o presente segue moi atenazado polo seu pasado. Aquí corre a cargo de docentes investigadores de gran crédito, con publicacións de impacto no amplo corpus académico que abarca a historia das políticas educativas. E, ademais, o seu propósito non é outro senón elevar a dignidade da conversación democrática sobre a educación de todos que fai falta.
O artigo 27 da Constitución
É este un libro moi oportuno. Ao conectar a actualidade coa súa xenealoxía, toca de cheo a proposta de “pacto educativo” que Méndez de Vigo pretendeu que dese sentido ao seu paso por Educación desde que relevou a Wert en xuño de 2015. Se se apropiaba o seu alto valor simbólico parecería virtude o que foi trampantoxo para non emendar unha traxectoria da educación española que as melloras? da LOMCE encarrilaron cara ao século XIX, no canto de responder ás esixencias do XXI. Este ensaio deixa núa, ante todo, esa falacia oportunista de distracción e propón ao lector un documentado percorrido, que incita a contrastar canto se di sobre dos partidismos que, ao redactarse o artigo 27 da Constitución, non pactaron a súa interpretación e, entendéndoo os seus principais firmantes entendérono a conveniencia, desperdiciaron os tempos propicios para acordar o importante e os necesarios para desacordar o retrógrado.
En síntese, esta análise do acontecido ao sistema educativo desde 1978 a 2018 -tralos duros antecedentes que arrastraba desde 1808- permite facerse cargo de que boa parte dos atávicos problemas con que topou a Subcomisión parlamentaria para un pacto en terreo tan importante estiveron aí como algo “natural” durante estes 40 anos. E, con todo, que para atallar de raíz os máis serios -vetados unha vez máis- só cosmética haberá mentres non se revise a fondo a redacción do artg. 27 CE.
Caderno de queixas
Entre as gratas sorpresas desta obra, non é a menor a de poder atopar, por primeira vez, unha exhaustiva secuencia de como o PP abortou en maio de 2010 o proxecto de pacto que Ángel Gabilondo propoñía entre as críticas de diversos sectores. Cabería sinalar, ademais, que non é fácil achar unha proposta de lectura sobre cuestións tan entrecruzadas de conflitivos particularismos como as do ensino, en que vaian parellas as voces de catedráticos universitarios de prestixio, profesores de Secundaria e, sobre todo, de representantes da comunidade educativa. Esta vertente é a que máis xustifica a segunda parte do título: Caderno de queixas, que recorda as enquisas de incumprimentos que precedían no Antigo Réxime á celebración dos Estados Xerais, particularmente en Francia. Só cada lector poderá referendar se a reflexión que se vaia facendo a medida que vaia lendo estas páxinas, ten algo que ver co pouso que a súa experiencia escolar lle deixou no medio das sucesivas crises a que sexa sometida pola súa propia vida.
TEMAS: Artigo 27 CE. Pacto educativo. LOMCE. Políticas educativas. Historia da educación española. Cidadanía.
Manuel Menor Currás
Madrid, 12.05.2018
No hay comentarios:
Publicar un comentario