O nominalismo político enturba a realidade sen cambiala

As organizacións nomean a crecente fragmentación con palabras volátiles, adaptadas ao sentimentalismo emocional de clientelas mutantes.

En Europa, os seus organizadores centrais estanse transformando sen que se saiba a onde aspiran a ir: Macron segue preguntándose que queren os seus cidadáns, reclamantes continuados na rúa; e a Alemaña de logo de Merkel está indecisa, propicia á regresión e ao medo. Mentres, o Brexit inglés é unha incógnita de contornos que favorecen as dúbidas, e no resto de países as posicións máis conservadoras gañan terreo, ata nos países que foron modelo de apertura social. Ademais, a Trump parece que non todo lle vai tan mal como se aventuraba -malia o seu conservadurismo proteccionista-, mentres China e Rusia tratan de asentar posicións xeoestratéxicas de futuro.

Nominalismos
En España, optamos pola redefinición das palabras para atrincheirarnos ante unha incerta realidade económica e social. Trampeando coas emocións do tribalismo e individualismo soberanistas, os nosos líderes tratan de que os máis fieis se manteñan unidos. A racionalidade reflexiva do compartido non parece importarlles, mentres crece a fragmentación a conta da mentira, a ignorancia e ata o odio. Os nacionalismos periféricos están niso, e tamén o central en moitos casos. A que os máis devotos non se dispersen apunta o compás que usan agora no PP, con máis consistencia que en anteriores etapas da súa xenealogía. Vense como o centro da dereita despois de que VOX mostrou que moitos que lles votaban prefiren outra marca. Xa contaban con CS, con portas abertas aos seus máis liberais seguidores, pero logo dos pactos internos -homologadores da linguaxe- que esta tríade formalizou para levar a un dos seus á Presidencia da Xunta andaluza o próximo día 16, o moi importante segmento dereitista da sensibilidade política confirma que ningún dos seus votantes se evaporou, pese aos rigores da crise e os vapores da corrupción. E aí seguen todos, en habitacións contiguas, apoiándose no que lles importa.

Os e as líderes novas do PP exemplifican esta confluencia cando, tratando de renovar a súa posición con voz propia, botan man do vello baixo aparencia provocadora. Moi visible está sendo -entre moitos outros términos que, segundo para que, dulcifican para que non pareza excesiva a regresión semántica-, o que fan con “feminismo”, “feminidade” “xénero” e “doméstico” ou “familiar”. Sintetizouno modelicamente a recentemente proclamada candidata do PP á Presidencia da Comunidade de Madrid, Isabel Díaz Ayuso, cuxa corentañeira novidade consistiu en proclamar que “para ser muller non teño que ser feminista”. Uns días antes, tamén -sen complexos- e algo máis novo, Andrea Levy -vicesecretaria de Estudos e Proxectos do seu partido- dixera: “Eu non son feminista, son feminina”. Ese rancio xogo lingüístico, con todo, xa foi denunciado como patriarcalista e inmóbil polas primeiras mulleres que falaron de igualdade. Entre elas, María Lejárraga, autora de moitas das obras que asinou o seu marido Gregorio Martínez Sierra. Por exemplo,, O Chapeu de tres picos e O amor bruxo, musicadas por Manuel de Falla; ou Margot, drama lírico con partitura de Joaquín Turina. En distintos escritos feministas, pero sobre todo na Muller Moderna (Madrid, S. Calleja, 1920), a eminente mestra e escritora deixou plasmado como esa distinción entre “feminismo” e “feminino”, era -fai case cen anos- o subterfuxio para manter a minoración social e política de todas as mulleres.

Voluntarismo
Non moi distinta, aínda que con outro campo semántico, é a actitude do PSOE desde o Goberno. En parte, pola súa precariedade parlamentaria e -de non menos importancia- por mor de posicionamientos dos seus líderes representativos, nunha tradición de longos disensos internos. Exemplo sintomático de indefinición ofréceo o seu Ministerio de Educación, con hipotéticas posibilidades e fráxiles concreciones prácticas. Confrontadas co xestionado desde o 02.06.2018, as súas palabras -moi reiteradas estes días por mor dos PXE- non pasan, pese ao plus de credibilidade que suxiren sobre o PP en progreso social, dun querer sen poder, demostrando, ata, un non querer nin poder.

Confirmouse con motivo de que o Anteproxecto de Lei pasase polo Consello Escolar do Estado e fóra presentado, despois, a organizacións sociais en Ferraz. A primeira ocasión serviu para que a triade conservadora e os seus mentores explicitaran consignas -unha “chapuza cósmica”, segundo o conselleiro de Educación de Castela e León- provenientes dos seus mitos: a liberdade de elección, a calidade, a escola concertada, a Relixión no currículum e similares. A segunda revelou que, pese ao acordo en relevantes puntos xenéricos- o equipo de Educación de Celaá mantén gran distancia cos seus posibles socios. Ben podía brindalo, no proxecto -e en decretos anteriores ou posteriores, que pode facer sen nova Lei orgánica-, a presteza en cambiar as características máis agres da LOMCE. Ese hiato non se enche só con palabras, senón con xestos. Cando o PSOE se retirou do plan de pacto” de Méndez de Vigo polo curto investimento económico, agora debería ser coherente. Tarde vai, igualmente, en canto ao que pregoaba respecto da confesionalidade en horario escolar e ao compromiso contraído con outras organizacións para erradicar a LOMCE.

Mensaxe/masaxe
Se non queren que avance a indiferenza, non poden demandar solidariedade cun proxecto avalado por indeterminados propósitos de axenda. Os tácticos electoralistas -recentralizadores do PSOE- corren o risco de que os seus posibles votantes o pensen de aquí a maio e se repita o de Andalucía; tal como vai algo tan expresivo como a Educación, o panorama que quedaría para a seguinte Lexislatura propiciará que os servizos públicos se desbaraten máis e mellor,“sen complexos”. Para moitos, a confusión entre o que pasa e o que pasou desde “a crise” recrea, acentuada, a precariedade anterior; a realidade, tan distinta do que soñaran desde antes de 1978, complica o sentido das súas vidas. Esa continuidade, alucinante, vén de tan atrás que as estratexias de comunicación non extirparán dubidas se se reducen a masaxe nominalista.

TEMAS: Anteproxecto Lei Reforma educativa. VOX-PP-CS. Voluntarismo PSOE. Estratexias de comunicación. Antesala eleccións.

Manuel Menor

Madrid, 13.01.2019