Mentres rebrotan focos de infección, non deberían coársenos pautas sociais igualmente contaminantes dunha convivencia digna.
O ano da peste prosegue, o verán proporciónalle novas ocasións para que o seu diario de actividade sexa intenso. Neste momento, segundo El País, vai polos 103 rebrotes en sitios insospeitados, en moitísimos casos con predominancia de encontros familiares, e con reaccións moi dispares en quen o contemplan. É un ano pródigo en modelos emerxentes.
Un asunto dos outros
Está o que entende que as normas profilácticas non van con el, son cousa dos outros. “Eu -dicía alguén- non estou porque me fagan as probas de Coronavirus para a detección de anticorpos, fronte ao Covid-19; non sexa que me teñan que confinar”. É unha postura extremadamente individualista para a convivencia con outras persoas, pero non parece illada, dada a amplitude de casos que emerxen día a día. Pendente exclusivamente de si mesma, só admite como norma o proveito propio; o dos demais parécelle sensentido.
A cuestión é saber ata onde se pode avanzar en soidade, sen interrelacións cos outros nin con canto nos rodea. Esta especie de Robinsóns son depredadores e todo lles é pouco con tal de saír adiante custe o que custe. Niso consiste a matriz do emprendemento, en superar as limitacións dos outros sen inquedarse no que pase: as regras do egoísmo social son ben coñecidas desde Aristóteles, que tratou de empeñarse en que a forza do individuo estaba na POLIS, a asociación dialogada cos demais. Hai formas máis atenuadas, con diversos graos de hipocrisía, para tratar de captar enerxías de cantos arrodean a un sen que se entren moito ou procurando que pareza que é amor o que lles teñen. Entre as plantas, hai moitas formacións parasitarias, que colonizan a outras e viven á súa conta: o capitalismo atopou moitos xeitos tamén de desenvolver ese instinto básico.
Os meus asuntos
Das formas en que a “nova normalidade” está mutando, é moi frecuente a que trata de repercutir moitos dos danos que está mostrando ter producido esta peste nos traballadores. Ao pasar a primeiro plano a rendibilidad do traballo, e sendo este un ben escaso, os que teñen oportunidade de dalo aos demais, tratan de sisarllo a estes do valor do que producen. Hai moitas formas en desenvolvemento neste momento; dous delas son ben claras. A do teletraballo, os seus custos e tempos, é das máis socorridas porque, segundo moitos, esta forma de traballo on-line veu para quedarse e, antes de que se sitúe con máis forza, mellor establecer a súa estreitez de normas a conveniencia. Cal sexa o valor da hora de traballo, cales sexan os patróns para o reparto de custos entre os axentes da produción dun determinado ben, é obxecto neste momento dun forte debate; e non é baladí que uns digan que mellor en convenio e outros o deixen ao trato individual de cada traballador co seu contratador. Moitos, en plan máis duro, nin norma algunha queren e que se impoña o máis forte; é dicir, o de sempre e que o peixe grande se coma ao pequeno.
Os que pensaran que con isto do confinamiento obrigatorio durante tanto tempo, se abrandarían os xeitos egoístas e se impoñería a conversión a un mundo máis fraterno -ou como queira que quixese chamarlle cada profeta dos de fai tres meses- pode dar grazas ao ceo por tanta iluminación como ha ter: os camiños inmediatos da historia humana parecen terse desviado das súas profecías benpensantes.
Outro sector, máis amplo aínda, de fervorosos emprendedores de si mesmos atopou un fértil campo de proveito nas condicións laborais e temporais dos ERTEs. Horarios e entradas ou saídas neste espazo de subsidio para que os postos de traballo poidan sosterse con algo máis de elasticidade económica, son ocasións magníficas para observar como unha parte dos empresarios é de solidaria co reparto xusto do erario público. Veremos que, sobre todo entre xente nova, haberá moitos que case preferirán traballar sen cobrar, para ver de manter algunha agarradeira a un posto de traballo case volátil. E, doutra banda, algunhas destas medidas non deixan de ser un remedo de mala publicidade, cando o que se di apoiar é case imposible de ser logrado pola difícil coxuntura en que se pon ao prestatario para que presente tal cantidade de papeleo que se lle vai o beneficio no intento de conseguir a axuda prometida.
Vocación
Como o baremo da dignidade laboral sempre adoita estar en mans alleas: algún superior, un xefe, un colexio gremial ou algunha instancia gobernamental, a “vocación” volve ser un inestable baremo de poder e control. O termo fai moito que pasou á sociedade civil desde unha antepasada preeminencia privilexiada dos eclesiásticos. Desde os anos oitenta sabemos, con todo, que as profesións de máis prestixio, como médicos e enxeñeiros e avogados -ligadas case sempre a maiores ingresos- son as que teñen máis candidatos a exercelas por “decisión vocacional”. A distancia de ingresos entre un arquitecto e un mestre era vinte veces superior naqueles; só un 7% de mestres quería que os seus fillos estudasen o mesmo que eles, mentres que entre os arquitectos a proporción subía ao 59%. Ben significativo era igualmente que, en 1975, os mestres que foran recrutados fóra de Cataluña ascendese ao 40%.
Segundo analizaban Martín-Moreno e Amando de Miguel en 1982, en cuestións de “vocación” quedaba clara, ante todo, unha profunda relación entre herdanza cultural e prestixio profesional; que o éxito na profesión non era tanto froito da capacidade técnica obxectiva de cada cal senón da súa contorna familiar, co engadido de que o emparentamento co poder fáctico vén determinado non tanto polo mérito senón por este outro tipo de factores. Ao ritmo que vai a “nova normalidade”, o uso do término “vocación” vaise a estender bastante máis aló das profesións que outrora considerábanse especialmente dignas; cantos estean dispostos a facer de servos dos demais por case nada é que teñen especial “vocación”; como dicía o vello conto de A camisa do home feliz, se os que teñen camisa pásano mal, os descamisados non deberían senón estar contentos se teñen algo de traballo, no que sexa e como sexa.
Oio a algún candidato das eleccións en Euskadi e Galicia repetir que estamos controlando a situación, que imos ben e que lle daremos pronto a volta aos efectos desta pandemia; a memoria tráeme a Dickens (Tempos difíciles, 1854) e Disraeli (Sybil, 1845), coa sensación de que o que escribiron prosegue e que, cando contaban o que estaban vendo sobre a extrema pobreza ou a perplexidade que lles producía ver nunha mesma cidade dúas cidades que se daban as costas, poderían estar falando do presente.
TEMAS: COVID-19.- Rebrotes.- Reprofesionalización.- Vocación profesional.- ERTEs
Manuel Menor Currás
Madrid, 12.07.2020
No hay comentarios:
Publicar un comentario