Falta agora implementar a nova lei en todos os aspectos; é imprescindible para que tamén a sociedade se sinta máis protexida das súas pantasmas.
Entre as raras ocasións actuais en que acontece
algo estimulante no Congreso de Deputados, debe figurar a recente sesión en que
se aprobou o proxecto de “Lei orgánica de Protección Integral á Infancia e a
Adolescencia”, antes de pasala ao Senado.
Entre as súas novidades, achega que os delitos
contra quen na idade do ensinanza obrigatoria sexan obxecto de acoso ou
violencia sexual, non prescriban ata que acaden os 50 anos de idade; e tamén,
un articulado de medidas específicas a plasmar en cada centro educativo, bo
punto de esixencia, á vez que de vixilancia, para que as violencias sobre a
infancia e a adolescencia desaparezan. Cando en febreiro de 2019 o que era
anteproxecto pasou polo CES (Consello Económico e Social) para o seu preceptivo
informe previo, este sinalaba “a falta de datos globais, fiables e sistemáticos
sobre a envergadura” deste tipo de violencia, xunto ao seu “aumento
espectacular” desde 2009, e a dificultade engadida de protexer “o dereito dos
nenos e nenas á integridad física e moral” malia ser un “problema grave e de
crecentes dimensións”. Segundo o CES, só en 2017 houbera 38.433 vítimas dalgún
ilícito penal dos contemplados nesta lei cando era anteproxecto, uns mil máis
que o ano anterior.
Cultura ambiental
Os datos que organizacións preocupadas por estas
idades achegan a día de hoxe, entre elas Save
the Children, non son mellores e non serán fáciles de mellorar. As
actitudes que rexeitan son un produto cultural aprendido, dos que teñen moi
longa historia detrás. Na infancia e adolescencia da maioría dos españois, o
problema existiu pero a preocupación polo que ocorría nos espazos escolares,
nas familias e nalgúns ambientes non traspasaba os círculos coloquiais, nin
suscitaba maiores escrúpulos de conciencia. Era moi habitual que os maltratos
non se recriminasen, pero os que pasamos dos 50 anos fomos testemuñas de
situacións obrigadas, en que eran algo “normal”, “natural”, e, ata, obrigado;
ata a Biblia esgrimíannos ás veces como exemplo, porque nalgúns dos seus libros
hai consellos inspiradores dese tipo. E cando con motivo da lei de Violencia de
xénero explicouse que o maltrato ás mulleres repercute no infantil, seguiron
tendo cancha os opinadores para os que o primeiro non existe -ou que é pura
ideoloxía- e que o segundo é esaxerado.
Polo teu propio ben
En terreo tan embarrado é de agradecer esta lei.
Pero só será máis pionera respecto de outros países se se implementa ben e
acelera a desaparición deste tipo de comportamentos. A existencia de ilícitos
neste ámbito está moi asentada: as familias, espazo onde acontecen maioritariamente tales abusos e moitos outros, custaralles cambiar actitudes que os propiciaron
na súa privacidade; institucións tan relevantes como a Igrexa católica
tardaron, ata febreiro de 2019, en aceptar que tivesen dentro o seu “escándalo”;
e os que descubran o mal chamado “pin parental”, tardarán o seu en admitir que
os nenos e adolescentes son tan suxeitos de dereito como calquera adulto.
Detrás de tales violencias está o desapego sufrido
por moitas xeracións en que non ser maior de idade era non ser suxeito
xurídico, senón apéndice inconcreto doutras vontades minoradoras; esta
sinrazón, xeradora de condutas inapropiadas -e, ás veces, bochornosas-,
mixtificó, con todo como virtuosa a atención que parecían prestar a nenos e
adolescentes quen -nas casas, nos colexios e na rúa- só alcanzaban a verse a si
mesmos como norma rectora de hipocrisías daniñas.. Alice Miller, experta en maltrato infantil, estudou ese estilo educador en que todos dicían actuar “polo
noso propio ben”; e descubriu como as vidas de moitos quedaron marcadas polos
métodos con que nos prohibían, rifar, mentían, castigaban, pegaban, silenciaban
e sometían a obediencias que, desde unha cualificación actual, rexeitamos.
Aqueles xeitos de enderezar a “boa educación”, opacas aos “Dereitos do Neno”,
son violencia pura e dura.
Estes abusos teñen moito que ver co que lles
ensinaron a moitos educadores, titores ou colegas, quen, de xeito igualmente
agresiva reprodúceno con todo tipo de pretextos noutros alumnos, fillos ou
compañeiros de pupitre. As mafiosas hipérboles de obediencia e silencio con que
se acompañan adoitan ser, como en toda ditadura que se precie, normalidade en
non poucos ambientes; ao transmitilas, fan que prosiga a inxustiza profunda de
sometementos, crebas e estropicios persoais e, cal pandemia tóxica, repercuten
na sociedade. O abuso autoritario -prolongado ás veces en violencia sexual- que
se impoñía en moitos ambientes, deixou rastros desgraciados en cantos sufriron
maltrato educacional. “O cadro dos malos tratos sufridos na infancia”escribe
tamén Miller- non aparece todo dun golpe, é un longo proceso no curso do cal
novos aspectos emerxen aos poucos á conciencia... Chega a ser perceptible
soamente cando se é adulto, xa que o neno non tivo outra elección que a de sufrir
durante anos en silencio”. Esta especialista , logo de penetrar na infancia do
dictador alemán e na relación co seu pai, deixou este aviso: “Abondou o delirio
dun Führer, abondaron uns millóns de cidadáns ben educados para extinguir, no
curso de poucos anos, un número incontable de vidas humanas inocentes”.
A choiva e o pranto
Cando se proclame esta lei orgánica, quedará moito
por remover; non só trala atarefada “disciplina” que moitos demandaron sempre,
senón tamén no que, recentemente, algúns alegan pola nosa “liberdade”. O regulamento
de réxime interior de institutos requiría, en 1940, actitudes acordes coas
orientacións establecidas na Lei de 20.09.1938; non desmerecía moito doutros
máis próximos, coa “autoridade do profesor” como bandeira . No tránsito á
efectividade desta honrosa lei orgánica, nin sequera un exercicio de “impecable
paleontoloxía” sobre moitas infancias poderá tapar as súas “gretas e traumas”,
nin -segundo expresión de Benedetti- “remendar con zurcido invisible as esgazaduras” que poidan acompañar algúns bos recordos daqueles anos.
TEMAS.-
Protección integral da Infancia e Adolescencia.- Dereitos do Neno.- Dereitos
Humanos.- Pin parental.- Malos tratos.
Manuel Menor Currás
Madrid, 17.04.2021
No hay comentarios:
Publicar un comentario