Hainas que só perseguen que o que nos ocorre -aínda que non sexa xusto-, sexa inintelixible e nos resignemos á escuridade.
A apreciación ”profunda” dunha xuíza de Muros a propósito do afastamento dunha
criatura desa poboación, deixou asombrado a todo o mundo. Podía poñer na
balanza xustificativa calquera outra razón, pero ningunha máis elástica que a
da “profundidade”, inintelixible como non sexa para cubicar a cantidade de auga
que poida ter esa ría tan bela en comparación con calquera outra.
Profunda ficción
Esa suposta profundidade, mencionada en sentenza sen razóns de máis peso que o platonismo categórico de quen ten capacidade decisoria respecto ao futuro que espera a alguén, deixa moito que desexar no relativo a entender a “realidade” do que aconteza. Non se pode dicir que esa zona galega sexa das de suposta profundidade a que alude o tópico da Galicia profunda ou de calquera outra entidade xeográfica mental. A Barbanza é zona ben dotada de servizos, non moi afastada de Santiago, unha das cidades galegas mellor dotadas, e tampouco é das que estean en transo de “baleirarse”; as súas xentes, que viviron ata o presente de xeito razonablemente acorde coa súa contorna, non parecen dispostas a abandonar a súa ría ao ditado dunha xuíza.
Pode, en todo caso, que esta señora sexa unha eminente representante dunha
vella teoría, avalada por non poucos filósofos, políticos e comunicadores, para
quen “a realidade” é ficción e, polo tanto, adaptable ao imaxinario, nese caso
ninguén pode recriminar a esta xuíza de nada salvo do estilo literario que
poida empregar. Non é a primeira vez que sucede no mundo xurídico nin,
tampouco, na vida de todo cidadán ou cidadá que, por unhas ou outras razóns, se
viu forzado a distorsionar, facer restrición mental ou simplemente adornar algo
que lle ocorreu ou lle vaia a ocorrer. Todo ten acollida nos xeitos que temos
de ver e non ver, contar e non contar, emporcallar e xurar sen ser pillados en
renuncio; é dicir, que hai moito onde empregar unha literaria lei do funil,
aínda que repercuta na desigualdade de trato cos demais.
Realidade e ideoloxía
O escenario político deste momento é rico en oportunidades para observar o uso
recorrente desta lei. É un palco perfecto para non perder de vista como se ven
uns ou outros e como ven ou non ven aos cidadáns -a todos, a ningún ou só a uns
poucos- cando falan da vivenda, o recibo da luz, a propiedade privada, a
reforma laboral, as máscaras ou, ata, a sentenza do Tribunal Constitucional
sobre o imposto de plusvalía. Case todo implica recursos e diñeiro, e talvez
por iso, entre outras razóns, todo, incluídas as propias institucións -como
agora mesmo os cambios de cadeiras nos altos tribunais- admite múltiples
versións, e todo, inevitablemente, ten dimensión política porque afecta a
cuestións que nos afectan a todos.
Hai pouco, segundo Relixión digital do día 14, unha emisora ben coñecida
acusaba a un medio xornalístico, tamén moi coñecido, de sesgo ideolóxico: “subordinar
a verdade á ideoloxía e aos prexuízos” por prestar atención aos ilícitos de
pederastia en que estaban incursos representantes dunha moi coñecida confesión
relixiosa que, de sempre, na súa dinámica doutrinal -como todas as confesións
do mesmo carácter- xoga ante os seus fieis con dous planos en continua
relación: o corpo e a alma, o temporal e o espiritual e, de fondo, o dualismo metafísico
de Aristóteles sobre do “ser”, a materia e a forma. Este material é tan
sensible que permite evadir todo tipo de contidos a conta de nominalismos e
metodoloxías proclives á ficción e, por suposto, a manipulación. A historia da
humanidade produciu habilidades sobradas para que, incluso os algoritmos poidan
ser adestrados sutilmente para que non nos decatemos de onde empeza a ficción
nin onde acaba a realidade.
É difícil, xa que logo, modernizar a educación cando as palabras non significan o mesmo para uns e para outros. Neste sentido, a expectativa deste presente respecto ao futuro non ha de esquecer que a continuidade da exéxese restrictiva do art. 27 da CE78 mostra un sistema educativo formalmente diferente do preconstitucional, e con todo persistentemente conservador, por exemplo, en canto a soster privilexios privados que erosionan o valor democrático dunha rede pública apetecible para todos. Esta pauta tan firme ten, entre outros motivos, os acordos entre España e o Vaticano dos anos 1977-1979, o que explica o capítulo 6 do libro de Ángel Munárriz , Iglesia, S.A. mostrando en 2019 como a batalla política polo electorado máis conservador segue sendo rendible para esta peculiar “sociedade sen acción”, que vive de ter enquistado a eternidade no ensino público. Dous anos antes, Jurjo Torres analizara, en Políticas educativas y construción de personalidades neoliberales y neocolonialistas (Madrid: Morata), a contribución do sistema educativo -sobre todo nas súas redes privada e concertada- a esa actitude convivencial cos demais.
Modernidade e continuidade educativa
Nesta historia do presente con que temos que lidar, a forte conexión cultural dos anos franquistas coa educación actual obriga a non ignorar que as restricións educativas de entón seguen sendo propiciadas por selectos aliados dentro das institucións do Estado, que oen e non escoitan. Queren que aquel modelo dual en que o Estado tiña as mans atadas para dignificar a educación pública, siga primando aos que gozaron desde 1938 de subvencións moi xenerosas; desde 1985 han ter diñeiro público garantido e ansían que a súa rede de colexios medre máis aínda. Neste tempo de aparencia máis secular, o confesionalismo escolar ten axudas poderosas para ampliar as súas ansias monopolísticas e seguir limitando a rede pública de centros.
A deixación de 40 anos franquistas, alongada nos 43 do “aconfesionalismo”
posterior á CE78, mostra unha “secularización incompleta” da vida política. A
LOMLOE -oitava lei orgánica do sistema escolar- aprovéitaa para usar a
anfiboloxía como forma literaria “profunda”. Téñano en conta cando se fale, por
exemplo, de “calidade e excelencia educativas”, de “liberdade de elección de
centro” e, sobre todo, de escolarizar ou educar.
TEMAS.- Neolinguaxes.- Confesionalismo.- Linguaxe política.- Rede pública de centros.- Acordos co Vaticano
MMC (Madrid, 27.10.2021).
No hay comentarios:
Publicar un comentario