A complicada situación que temos non propicia torcer a frecha do tempo
sen modificar supostas seguridades do pasado.
No discurso do Nobel de 1956, Albert Camus invocou a
necesidade de ”impedir que o mundo se desfaga”. O mundo estaba en plena “Guerra
fría” e, en España, nos inicios dun leve despegue do racionamento e a autarquía
que seguiron a unha dura guerra in-civil. O que o alxeriano de ascendencia
española reclamaba era consistencia ética e moral ante o que estaba
acontecendo; non era lexítimo que dese igual calquera actitude se a
honestidade, a xustiza e os dereitos humanos andaban por medio. Non era
cuestión de ser bondadosos a capricho.
O futuro
Pasaron sesenta e seis anos, e as actitudes con que nos
topamos a diario nos noticiarios non desmerecen da sensación de desmoronamento
en que parecía andar o mundo e o ecosistema. Unha guerra de cuxas noticias
temos imaxes case en tempo real, unha realidade económica en situación difícil
e ata unhas noticias meteorolóxicas tan cambiantes como inusuais contaxian unha
sensación de crecente cansazo. A palabra máis repetida no Congreso de
Deputados, na interpelación ao Goberno deste día seis de abril, é sobre “o
futuro”. Cando ninguén ten as claves en que se movían as pitonisas de
Delfos, é desacougante, parece pouco claro e xera desconfianza.
Os máis berróns aférranse é ver se -xusto neste momento en
que empezan as datas de declaración da renda- se baixan os impostos.
Volvemos, xa que logo, a donde sempre; se o da propiedade privada é un dereito
absoluto ou se, para afrontar os problemas, ten algunha obrigación. A
limitación que impoñen uns ou outros tributos ao fisco común é o que de verdade
lles inquieta. Volvemos, xa que logo, a unha cuestión que xa na Baixa Idade
Media atopara solución teórica, pero que aínda nos anos 90 do século XIX non
alcanzara unha solución práctica para eliminar unha das causas principais da
pobreza: a sacralización que adquirira a propiedade por riba doutros dereitos.
A partir do momento en que as leis e institucións sociais empezaron a entrar na
escena a comezos do século XX, quedou en mans das políticas económicas
dos gobernos o satisfacer máis ou menos as necesidades perentorias de todos.
Tamén quedou en mans da oposición aos que propugnan ampliar a economía
social o que, nas súas alternancias de goberno -e desde os medios de
difusión das súas mensaxes-, diminúa o papel distributivo do Estado e, sobre
todo, a quen vaia a parar sen privilexios a distribución.
Entre ser un Estado mínimo, con menos impostos, e ser
un Estado con suficiente apertura ao benestar de toda a cidadanía, xógase practicamente
toda a política actual. Nesas estamos, e de xeito non fácil neste momento. E
como sempre, non é só unha cuestión económica, senón tamén unha cuestión de
ética colectiva e, xa que logo, un xeito ou outro de entender o pacto
social e político que subxace no sistema democrático. O predominio dunha ou
outra tendencia aparece máis decidido cando a cidadanía se pronuncia nas urnas;
antes, no tempo anterior, a mensaxe que as formacións políticas procuran que
teña audiencia é o que, implícito na teoría de xogos, combina niveis de
satisfacción propio con formas concretas de dirimir a cuestión en nome
dunha suposta liberdade e benestar común pero que toma como criterio
fundamental o interese individual.
Nese xogo andamos, cando falamos de futuro. A gran cuestión
en Educación non é o currículum, que tamén, pero en segundo plano, senón a gran
división que esconde a dobre rede privada e pública. Tras ela
nese xogo andamos, cando falamos de futuro. O
mundo educativo, a gran división que esconde a dobre rede privada e pública,
reflexa amplamente esta dobre concepción da propiedade, do Estado e das
actitudes persoais e grupais ante o ben común. Cantos sigan con algún detalle as
evolucións das políticas de sanidade, educación e servizos sociais da súa
comunidade autónoma, poderán ver que actitudes éticas están propugnando e a que
tipo de cidadanía preferente teñen en conta cando deciden.
Leis mestras
Por diversas razóns, a Comunidade de Madrid é
emblema ou suposto modelo do que o ámbito conservador propugna para que o mundo
“non se desfaga”. Non lle parece importar, por exemplo, investir pouco
na Pública -pese a dispoñer de máis recursos que outras comunidades- e erosionala
cada ano que pasa con sucesivos recortes e crecente abandono. As queixas
dos colectivos implicados, Anpas, asociacións veciñais, sindicatos e diversas
plataformas reivindicativas, non cesan de denunciar falta de centros e
infraestruturas e mantemento das mesmas, obras que se eternizan, existencia de “aulas
modulares” ou barracóns para suplir as inexistentes e, ademais de falta de
prazas nos barrios, deficiencia de recursos para atender alumnos con
diversos graos de necesidades educativas.
A baixada de ratios é unha demanda longa, e a inexistencia de
prazas en Educación infantil de 0 a 6 anos, acelerada este ano con
decisións que afectan a un conxunto de escolas públicas que foran pioneiras no
respecto ao desenvolvemento integral dos máis pequenos, é outra liña de
actuación que merma o papel da rede pública. E o é, ademais, que a Formación
Profesional , os equipos de orientación, as escolas de idiomas,
tampouco teñan as dotacións necesarias para atender con calidade as demandas
que teñen da parte da cidadanía que non ten recursos para pagar unha praza na
rede privada. Se adicionalmente se limitan prazas en determinados
centros que poderían atender esas necesidades, mentres en paralelo se abren
noutros de iniciativa privada próximos, a orientación decidida dunha
Consellería de Educación como a de Madrid cara á privatización explícita ou
encuberta dun dereito fundamental está clara.
Non fai falta que o especifique nunha lei como a chamada “lei
mestra de elección educativa”, que non logrará unha calidade maior, senón
que excluirá de educación a quen máis a necesitan, mentres os seus grandes
beneficiados son os grupos e asociacións privadas. Entender a “liberdade
educativa” deste xeito non é senón volver á etapa anterior aos anos noventa
do século XIX, en que o poder estudar -non simplemente ir á escola- estaba reservado
a quen podían ir a un “colexio de pago”; e a gran maioría dos
concertados o son, aínda que se revistan de “función social”. É dicir, que quen
ten mal “o futuro” son as clases populares, ás que se exclúe de xeito legal de
que os seus fillos estean en igualdade de condicións que os demais para que as
súas vidas estean humanizadas e tamén merezan a pena.
TEMAS.-
Impostos.-Propiedade privada.- Pública e privada.- Privatizacións encubertas.-
Lei mestra de elección educativa.
MMC (06.04.2022)
No hay comentarios:
Publicar un comentario