Tal como está o mundo, e o mundo próximo, non está claro cara a onde inclinarse. Hai datos abundantes para o un e para o outro.
Cada lector saberá como se sente ante o que pasa ao seu ao redor, e ante o que acontece máis lonxe, crea ou non que ten que ver con el. Querer ou non, esa interrelación circunstancial acaba moldeando o sentido da súa vida en relación consigo mesmo e cos demais. Malia ao ruído ambiental que enxordece a sensibilidade, todo individuo leva un diálogo consigo mesmo que, nunha escala do un ao dez, pon un cero ao pesimismo extremo e un 10 ao grao máis alto de optimismo. Hai días e momentos en que o espectro deste gráfico non abonda .
O optimismo supostamente obxectivo tradúcese desde hai algún tempo nalgúns indicadores de felicidade. Nacións Unidas mesmo publica anualmente o resultado dun conxunto de enquisas aos cidadáns de 157 países, e nese Índice Global de Felicidade , cifra as súas marcas cuantitativas ao redor do PIB per cápita, apoios sociais, esperanza de vida saudable, liberdade para tomar decisións, xenerosidade e percepción da corrupción. É unha aproximación indicativa do nivel relativo de optimismo de cada país desde unha visión económica e política.
Segundo este baremo, Finlandia tivo o primeiro posto en 2023, Israel o cuarto, EEUU o 15, Alemaña o 16, Reino Unido o 19, Francia o 21, España o 32, Italia o 33, China o 64, Rusia o 70, Venezuela o 88, Palestina o 90, Marrocos o 100, Senegal o 102 e Afganistán o 132 (Ucraína ocupaba o núm. 133 en 2019, cinco postos máis arriba que o ano anterior). A variación desta macroestatística non será alta no ano en curso, pero abonda ter en conta estes países, tan asiduos nos telexornais españois, para convir en que, a pesar das distancias no que cada cual entenda como “felicidade”, a esta clasificación fáltanlle aspectos e datos fundamentais do vivir cotián. Sorprende, de todos os xeitos, a posición de Israel, coa belicosidade que vai alimentando na súa contorna desde 1948. E non é menos sorpresivo EEUU, pendente da hostilidade interna de votantes indecisos entre Trump e Harris, con incesante adición ao rifle, necesidade de grandes cantidades de droga para ir tirando, e cun PIB sostido con altas doses de paternalismo imperialista.
Como gran máquina de relatos, Hollywood –e por imitación as cadeas
e plataformas mediáticas europeas- difunden para tranquilidade da cidadanía,
historias de gran parecido coa da Camisa do home feliz, tan
tranquilizadora para os lectores do século XIX que viña concluír nun oxímoron: o
que era feliz non tiña camisa e os que tiñan camisa non eran felices. O que
viña ser o mesmo naquela telenovela, non menos exemplarizante, en que Televisa asentou,
entre 1979 e 2022, que Os ricos tamén
choran. Estas fórmulas narrativas xa tiñan éxito en contos da época romana,
pero o rechamante é que medraron a partir dos movementos reivindicativos das
clases traballadoras no século XIX, reiterando que a infelicidade é algo
“natural” e que o castigo de Sísifo é xusto: a “orde instituido” non se debe
alterar e non é posible cambiar o destino.
Estes días, acaba de abrirse o 79º período da Asemblea Xeral da ONU, entre outras cousas, para xerar optimismo como Cumio de futuro . Trata de autodefinirse para salvar o seu prestixio despois dos desprezos sufridos coa guerra en Gaza e agora no Líbano, a máis diso os que deterioraron o seu papel de árbitro internacional desde o seu inicio. Algo se corrixiría se, para empezar, entre os seus indicadores da felicidade humana, figurasen cuestións máis concretas como a educación, a vivenda, o traballo, o tempo libre, a participación nas decisións colectivas, a igualdade e a liberdade, así como indicadores concernentes á fraternidade, saúde mental e relación cos recursos naturais. É obvio que a racionalidade capitalista, tan ocupada na rendibilidade a calquera custo, e tan motivada polo seu crecemento infinito, se se desenvolve de modo “natural” e sen control, acaba asfixiando ao propio planeta. Sen estes compoñentes ambientais e persoais, a lectura do Índice da ONU sobre felicidade é alarmantemente pesimista: a solemne Declaración dos Dereitos Humanos, de despois da IIGM, ten pouco quen a protexa ante os prepotentes agora existentes.
No mundo que os españois viven na Península Ibérica, o desconcerto entre optimistas e pesimistas póñeno non só os datos do PIB, que segundo a versión oficial vai moi ben e, segundo outros, fatal; bo indicio de que hai moito ventaxismo nas maneiras de mirar. Tampouco hai máis luz se, por exemplo, se atende ao que se berra no Congreso. Recomezou o seu curso, con grandes cuestións pendentes de Junts e os seus parciais deputados, empeñados en tirar do mantel cara ao seu lado, mentres o PP e os seus socios non cesan de orientar cara ao século XIX o curso dos problemas que a súa historia imperial deixou sen resolver. E o resultado é que non parece que o sedicente Gobierno progresista teña moitas posibilidades de resolver este agravio de maneira convincente e a curto prazo . Como país posicionado no número 32 do Índice da Felicidade, resulta incrible, por outra banda, que un suposto líder de futuro como Feijóo fose felicitar a Meloni a Italia, país con posto inferior nesa clasificación. Fai desconfiar da felicidade dos cidadáns que quería a Constitución de Cádiz; as súas gabanzas á “eficiente” presidenta italiana, sen reparo aos seus tratos con albaneses e africanos do Mediterráneo, non pasan de trampa visual, como outros moitos que, despois de abandonar Os Peares (en Ourense), vai deixando en campechanas intervencións a camisa aberta, feliz como o pastor do conto decimonónico.
TEMAS: Obxectivos da ONU.- Felicidade política.- Felicidade subxectiva.-
Contradicións actuais.- Individualismo ético e políticas sociais.
MMC (23.09.2024).
No hay comentarios:
Publicar un comentario