Normalidade

Manuel Menor Currás

Era o día 29, día da folga xeral, e foi o día seguinte, de revisión e balance do sucedido: o termo máis repetido en todas as comparecencias, especialmente das autoridades e axentes sociais que temos, foi o de “normalidade”. Falaban, con todo, de cousas diferentes e nada coincidentes.

En boca do Goberno, viña significar que non pasara nada excepcional. Bo coidado tiveron de que soase a “normal” unha folga secundada por tanta xente e referendada por masivas manifestacións. Como que contaban con iso logo de tanta medida económica e laboral, coercitiva dos dereitos adquiridos en longos anos de duras pelexas. En xeral -e máis despois do fracaso das expectativas electorais de catro días antes-, non quixeron entrar en debates maiores nin acerca das cifras de participantes nas marchas da rúa, nin demasiado nas cifras de quilovatios consumidos ou non polo sistema produtivo. A consigna era: “normalidade”, nin moito nin pouco, pero non excesivo como para alarmarse polo acontecido e as súas razóns. Claro que sempre hai excepcións. Ineludible era o cariz que tomaron algúns xestos, particularmente en Cataluña; non fáciles de reconducir ao relato oficial, despacháronse co aditamento de que aquilo non era o característico das manifestacións habidas entre españois..., unha excepción, pois, que confirmaba a regra da “normalidade”. Máis irredutible, a sempre peculiar Esperanza Aguirre -a que con ocasión das manifestacións de desacordo dos “seus” profesores ante as “súas” decisións, acusounos de “vagos” e pouco menos que impresentables- seguiu insistindo en que se trataba dunha “folga política” e, xa que logo, “ilegal”.

Tamén a CEOE, por boca do seu ínclito Presidente, Sr. Rosell, falou de “normalidade”, pero máis ben para referirse aos días de estrito cumprimento laboral e, se é posible, dentro da nova normativa que motivara a folga. É dicir, que cando solicitaba a volta a “a normalidade”, viña pedir que nos calásemos todos dunha vez,  que nos deixásemonos de ruído na rúa, aceptásemos as condicións que pactaran co Goberno e a seguir, coma se nada sucedese: a normalidade do silencio, coma se a xente non tivese nada que dicir nesta historia en que unha crise económica -na que eles teñen que ver de modo substantivo- tratase de ser espremida ao máximo unilateral e asimétricamente.

De “normalidade”, como non podía ser doutro xeito, falaron igualmente os sindicatos maioritarios convocantes, ao insistir -con máis énfase que ninguén- en que o que sucedera era un exercicio responsable dun dereito constitucional. Cando moitos non auguraban bo seguimento desta convocatoria -e xa vaticinaban o innecesario destes interlocutores dos traballadores ante os empregadores-, velaquí que eles podían falar, ademais, de “normalidade” das súas funcións como instrumento de diálogo social necesario, imprescindible ata se se quería un arranxo digno do fondo da cuestión.

En todo caso, si puidemos ver non poucas “anormalidades” das que apenas se falou: oficialmente, polo menos, ou non se dixo nada respecto diso ou se pasou no bico dos pés. Evidentemente, toda folga é un feito anormal, que rompe a cotidianidad laboral: as que no noso país tivemos nos últimos anos, sempre tiveron maior ou menor acollida dado o seu común agravio aos dereitos adquiridos polos traballadores; pero esta tiña de engadido que, en moitos aspectos concernentes a dereitos no traballo, coas reformas deste Goberno nos retrotraemos aos tempos anteriores á existencia de dereitos laborais. Isto é o máis anormal desta folga, na que -ademais- non negociou cos Sindicatos -por máis que diga que a Ministra de Traballo diga que o fixo-; seguiu practicamente ao pé da letra o ditado da outra parte concernida, a Patronal -que aspira a que as súas pautas sigan ditando o que é ou non “normal” en diante neste terreo das relacións laborais; e, en consecuencia, anormal é que os traballadores vexan ao Goberno non como “o seu Goberno”, senón como unha prolongación da CEOE actuando contra a maioría social -incluídos moitos cidadáns que contribuíron á súa maioría absoluta o 20-N.

Isto é o “anormal”.. E perigosamente anormal é -para o Goberno actual e , en definitiva, para todos os españois- que creza a sensación do seu distanciamento respecto ao común da xente. Se á non-negociación cos sindicatos se xunta o permitir as ameazas empresariais contra o dereito de folga e manifestación, o facer oídos xordos ás necesidades e urxencias da rúa, e o encher esta de policías antidisturbios -ata dacabalo, como nas mellores épocas do pasado-, pódese ter unha máis completa imaxe da “anormalidade” do pasado 29-M, pero corremos o risco de que, máis pronto que tarde, isto descarrile gravemente cara a unha “anormalidad institucional".

É coherente -o que non deixa d ser preocupante- co afán desprexuizado deste Executivo por negar a realidade e substituíla por eufemismos. Ata cando aluden como escusa a “a herdanza recibida” -leit-motiv esencial nestes 100 días transcorridos-, non fan senón profundar o descrédito das súas medidas: se son tan bos xestores algo moi bo deberan estar facendo a estas alturas que resultase ben contrastable polos cidadáns. No seu lugar, brilla unha ilimitada obsesión de mercadotecnia, visible en aspectos moi sensibles, propicios a reiterar a súa inventiva semántica. Un paradigma: o da “violencia estrutural” de Gallardón: quere impor unha lei do aborto peculiar, que explicite o que “a liberdade de ser nais fai ás mulleres ser mulleres” -cando o tiña máis doado expondo a súa oposición á devandita reforma laboral. Outro botón de mostra máis recente, a cargo dos manexos de Facenda: a “atracción de rendas”, linguaxe perversa para mostrarnos o favor fiscal aos que trataron de asegurar as súas fortunas, exiliándoas no estranxeiro.... Estean atentos a como nos xibarizan a linguaxe nos distintos Ministerios. Teñen moitos medios para facelo, pero é o mellor sinal do valor real que teña a nosa democracia.

Tamén en Educación -coas repercusións que de inmediato ten na vida social- é ben visible este aguerrido afán. Cantas máis veces oian os termos “liberdade de elección de centro”, “esforzo” e “excelencia”, menos estarán oíndo os de “equidade”, “comprensividade” e “calidade do ensino público”. Do oír ao ver non hai máis que un paso: todos acabaremos vendo como, selectivamente, debilitan a esta. Ao Sr. Wert, hábil comunicador de ocorrencias neste campo, puxéronlle á fronte destes asuntos sen que mostre nunca -que se saiba- coñecemento competente na materia. Xoga alegremente coa mesma retórica dos máis desprexuizados neoliberais e, ao ritmo que vai, seguramente estea aprendendo a calar un pouco -cousa que é de agradecer-, pero non a parar no seu obxectivo de marcar unha máis nítida desigualdade institucional do sistema educativo, que acabe por reducir á nada o meritorio traballo do profesorado desde os setenta: con toda “normalidade”.

(Madrid, 02-04-2012)