Que pasa coas andoriñas e os pardais?

Coincide a dúbida con problemas serios noutros hábitats básicos: a Terra berra pola súa atmosfera limpa, chove moi duramente, o ecosistema político é fráxil.

Despois dos graves danos causados por unha DANA (Depresión Illada en Niveis altos ou “Pinga fría”) en diversas áreas da costa mediterránea ou no Leste de Madrid, as noticias sobre cuestións climáticas acadan presenza significativa. As protestas mundiais da xente máis nova, o propio cumio da ONU entre os días 21 e 23, algúns posicionamientos sindicais, ou a decisión alemá de destinar unha cuantiosa cantidade de recursos a frear o quecemento  global, son indicios de que os problemas ambientais sensibilizan ao gran público, máis aló dos grupos e persoas ás que estes problemas da Terra común veñen preocupando desde fai moito.

Ornitoloxía

Das pluriformes expresións que a erosión crecente do medio climático está mostrando cada vez máis preto das nosas vidas, a repercusión nas aves é cada vez máis preocupante. Non só polo que representa nos hábitos aprenidos desde nenos, senón tamén polas repercusións que xa ten noutros aspectos da nosa vida, en que interveñen a flora e outros animais de diverso interese. Hai cinco anos, Miguel Ángel Criado alertaba dicindo que “non volverán as escuras andoriñas”. O que observara Bécquer como habitual no comportamento cíclico da Natureza empezaba a non ser posible, polo menos coa intensidade e regularidade con que acontecía nos tempos do poeta, antes de 1870. O que agora volve advertir Miguel Ángel, a 19.09.2019, confirma aqueles augurios: imos “cara a un mundo sen paxaros”. A alerta segue e aumenta en intensidade, na medida en que o volume de especies que foron abundantes ao noso ao redor está diminuíndo ante os nosos ollos. O fenómeno, global, está sendo detectado claramente con instrumentos técnicos de última xeración.

O que pasa cos asuntos ornitolóxicos garda similitudes co que advirten os estudos demoscópicos de opinión política. O ecosistema en que se moven as expectativas dos votantes españois, en liñas xerais similar ao que se detecta en EEUU ou en moitos países de Europa, parece estar ante cambios potentes. Os modos de votar que mostraron os americanos na elección de Trump e as inclinacións dos ingleses respecto ao Brexit xa han ter abundante repercusión noutros países de Europa e, en non pouca medida, tamén nas anteriores eleccións españolas do 28 de abril.

Eleccións

A cuestión é, agora, en que medida determinarán as do 10 de novembro, cando o cansazo, enchenta e o aburrimiento do visto, entrevisto e adiviñado nestes cinco meses últimos  minou a confianza dos votantes nos líderes que, de xeito evidente, repetirán candidatura. Moitos españois xa non durmiron ben porque a xestión e os xestos -máis preocupados polo tacticismo, pola imaxe nas Redes e moi probablemente por cuestións estrictamente persoais- non só mostraron pouca madureza, senón tamén a obsesión por ter a exclusiva do mesmo horizonte: non afastarse do centro. Ese hábitat confortable que todos anceian, un ecosistema mornamente pechado na mansa tranquilidade, inimigo de cambios sensibles e imposible de soster sen virar constantemente cara á dereita, é o orgullo que levou a Pedro Sánchez a desistir de alianzas coa súa propia esquerda. Veremos que pasa con esta decisión, máis atenta a non contaminar unha imaxe que a solucionar os problemas que ten a maior parte da xente.
De aquí á data das urnas ben pode pasar o que non calculan en Ferraz. Que pode haber moita abstención de potenciais votantes, e que esta favoreza especialmente á dereita, é unha posibilidade, á que din non temer. Que moitos voten en branco, para mostrar o seu descontento con quen non fixeron o traballo que debían cos votos logrados nas eleccións anteriores, tamén poida que suceda. Non é fácil adiviñar -aínda coas máis finas análises estatísticas provincia a provincia- cantos van optar polo un ou polo outro, por máis que haxa unha maioría de votantes que, fieis ao que estimaron no mes de abril, repitan o voto de entón. Doutra banda, a forza que poida ter nos votantes de dereitas, o aterse ás caricaturas que se están mostrando dos líderes dunha suposta esquerda, desde o PSOE a todo o restante espectro, é impredicible. Tampouco é fiable o clima que, co recordo da famosa foto do trifásico daquela manifestación de Colón, poida alentarse nos votantes do PSOE, Podemos, Compromís ou similares. Os modos de expresar o descontento ou a conformidade son moitos e, como no mundo dos negocios, moi cambiantes e pegadizos. O darse de baixa para que non che chegue propaganda electoral á caixa do correo é interesante, pero non é decisivo o seu signo.
De momento, o hábitat político é moi inestable e fácilmente empeorable. Téñanse en conta problemas tan serios como o xuízo do 1-Ou, o propio Brexit ou os movementos estratéxicos de Trump en Oriente Medio e fronte a China. Non se esqueza tampouco que hai problemas pendentes, de andar por casa, aos que se segue atendendo basicamente cos Orzamentos de Montoro aínda. Calquera que estea pendente dalgún tratamento sanitario de importancia pódeo palpar nas súas propias carnes. E se de engadido ha atender a custos como os que, desde 2012, contraveñen a igualdade nos estudos universitarios, estará farto de ver que os grupos de rendas máis baixas, por moitas razóns que lles dean, non entendan que teñan que pagar o que non teñen porque lles dificultaron o acceso á bolsa que puidese paliar ou solucionar o problema.

Biotopos

En correspondencia aos problemas globais da biosfera, o ecosistema sanitario, o ecosistema político e o ecosistema educativo parecen acordes en facernos máis pesimista a vida individual e colectiva: a convivencia enrarécese cada día un pouco máis. Antigamente, cando a postguerra, o clima cultural imperante pretendía que todo fose vontade de Deus. Pese á fame, aínda as andoriñas ían e viñan cada ano, “a colgar os seus niños” no noso balcón, e, como Bécquer, os nenos confiaban en que “outra vez coas ás nos seus cristais xogando volverán”. Hoxe -cando moitos xa non teñen esa experiencia- tratan de que todo o xustifique a centrista liberdade do Mercado. Adiantados seus como Vox aventuran cos seus xestos de propaganda e griterío o bo arranxo dos danos que produce. Negan, por exemplo, a violencia de xénero e, reclamando a través de Faite oír o chamado “Pin parental”, indican ao mundo educativo o recurso para que todo patriarca que se precie se libere de frustracións sen conto. ¡Atentos!

TEMAS: Eleccións 10-N. Ecosistemas. Ornitoloxía. Cambio climático. Centrismo político.

Manuel Menor Currás

Madrid, 21.09.2019