A metodoloxía do ravo polas follas

Na Política, Aristóteles distingue entre “voces” e “palabra”. Aquelas aínda as producen os animais. Esta é propia dos humanos en democracia.

En linguaxe coloquial, “coller o ravo polas follas” é fixarse no colateral e secundario no canto de atender ao que se está falando. É frecuente usar a expresión para referirse, non só a cando alguén interpreta equivocadamente o sentido do que se está dicindo, senón sobre todo, se se  advirte que o fai a conciencia,para terxiversar e torcer a atención da conversación ou debate cara a unha interpretación habitualmente allea ao fío argumental, interesada en desviara atención do resto de oíntes, falsificar a palabra e propiciar o balbordo.

Versión híspida

Esta versión é a que saíu a relucir o día sete nun programa da Cadena Ser en que Cayetana Álvarez de Toledo tensou unha entrevista de Àngels Barceló. A conta da expresión “jauría”, fíxose a vítima ao sobreentender que lle chamou “cadela” a ela mesma cando, en realidade, estábaselle suxerindoo significado de “conxunto dos que perseguen con saña a unha persoa ou un grupo”, máis propio para referirse ás demostracións da gama política conservadora fronte á coalición que se estaba formalizando para constituír Goberno. Desviar a atención cara a si mesma -sabedora da súa prosapia- podería pasar por afronta á súa ofendida dignidade. Centrarse no que se estaba comentando significaba meterse nas razóns dunha liña política que non quería desvelar. Íalle mellor o enfeite mediático que poñerse a explicar unha estratexiadialéctica pouco leal co adversario.

É de destacar como Aitor Esteban, na sesión do Congreso do día sete entrou a darlle a volta a ese eixe argumental dos socios políticos de Adriana, consonante coa falsa lóxica de coller o ravo polas follas a conciencia seleccionando sistematicamente canto converxa no desprezo frentista e que, a base de combinar o implícito e o explícito, pareza sempre tan razoable como o que acabou con Sócrates no 399 a.C. O deputado vasco puxo en evidencia como,mentres amentaban a supostamente ofendida dignidade do Rei para ilexitimar a pretensión do candidato a ser investido como presidente, ao mesturalo con recordos de ETA e agravios a unha Unidade de España perdida, ese argumento, de ser verdade, prexudicaría gravemente á Coroa, pois no seu nome debatíase se se investía á persoa que propoñía. Isabel Díaz-Ayuso, pese a iso, parece disposta a encabezar –“con todos os medios”, segundo transcribe La Razón- a batalla contra o “Executivo radical de esquerdas” (sic). É habitual que as estrataxemas da herística política se executen escalonadamente, con variados actores ben distribuídos no tempo parao seu desenvolvemento. Presupoñen equipos técnicos adestrados para a súa detallada construción e unha envolvente propagación posterior a base de repeticións sen conto nos medios afíns á liña editorial a situar. Despois, cando se analizou e sopesado que a especie a difundir renda entre destinatarios apropiados, é o momento do golpe de man ao adversario, convertido en inimigo a bater. Desprestixiado nas conversacións do día a día, virá ao caso,ata, a oportuna convocatoria electoral. Quen a execute terá vantaxe se logrou mostrarse a si mesmo e os seus cazurros pactos como excelentes. Sucedeu co Brexit e sucedera na elección de Trump. En Madrid -punta de lanza nos ensaios neoliberais do PP, sobre todo nos últimos 16 anos-, non se esqueza como foi o “Tamayazo”, nin o seu duradeiro efecto na Comunidade e concellos como o da capital. O que moitos observadores teñen acumulado, sen contar o que os casos de Gürtel e Púnica acaben facendo máis público sobre o abuso políticode Redes e medios, dá para un bo máster sobre a prepotente xestión do ravo polas follas.

En Sanidade, estes días estes días volve saír á luz como, logo dun emprego de 80 millóns adicionais nos tres anos pasados, as listas de espera cirúrxicas apenas se reduciu, dado o deterioro a que o continuo coller o ravo polasfollas durante 16 longos anos conduciu ao sistema público nesta Comunidade.
E en Educación, sobrada documentación mostran as hemerotecas e, sobre todo,os arquivos de sindicatos, asociacións e plataformas diversas sobre actuacións e reclamacións que, na súa gran maioría foron desprezadas cando non perseguidas polos que están empeñados en ir ás follas e non ao ravo dunha“calidade educativa” tan selecta como esclerótica, e a unha “liberdade de elección” que despreza ao 54,29% da poboación escolar.

Malas pedagoxías

Coller o ravo polas follas é, pois, exercicio político de primeira orde que, en situaciónsmáis ou menos apuradas, os menos escrupulosos adoitan exercitar a risco de que, cando é moi continuado, poida converterse en cancro mortífero.O desleixo que a moitos cidadáns adoita producirlles a política e que, por falta de exercicio, confusión e medo, non queiran falar do que lles incumbe coma se de algo moi malo se tratase, é un dos efectos máis buscados con esta pedagoxía .O outro -que xa estamos vendo como reverdece- é que calquera que teña algo de verborrea, desenfado e bastante cara -que ante o espello se sinta inspirada por algunha divindade-, axiña colleita adeptos ás súas reivindicativas doutrinas. Dá igual que sexan nefastas: en grupo, séntense cada vez máis fieis a quen os guíe cara aos anos trinta do século pasado, felices cos que lles berran consignas mentres, como dixo Lakoff, os fan pensar nun elefante. Ben podería suceder, xa que logo, cando acaba de constituírse unha Coalición de Goberno,supostamente de “progreso”, este ambicioso término se converta noutro mantra en que se repita o mesmo balbordo de coller o ravo polas follas sen que a cidadanía poida catar de verdade a capacidade salutífera que a palabra poida ter na súa parte substantiva. Os antónimos e sinónimos xa están dispoñibles na Real Academia para agudizar a inestabilidade.Independentemente das dificultades que a limitación de escanos sumados o pasado día sete no Congreso confire ao novo Goberno, falar aténdose á acepción máis propia das palabras e decisións haberá de ser a primeira regra a respectarse non quere decepcionar á cidadanía que confía no seu programa. Non hai atallos. A corrupción da palabra é o inicio doutras moitas, como nos ensinou Jesús Torbado nunha novela homónima de 1965.

TEMAS: Palabras e promesas políticas. Coalición progresista de Goberno.“Tamayazo”. Sofismas. Corrupcións semánticas.

Manuel Menor Currás

Madrid, 10.01.2020