Non só é que sexa unha perda de tempo e de recursos. Deu
ocasión a que collese forza un ultraconservadurismo de vellas raíces.
As eleccións do pasado 10-N brindan a ocasión para que, se non nos quedamos en lamentacións estériles, ocuparnos de herdanzas e aprendizaxes paralizantes. Só cando nos desprendamos desas mochilas, poderemos dicir que somos o que nos quede por ser.
Sorpresas previstas
Os politólogos e especialistas mediáticos teñen nas estatísticas xeradas nestas eleccións un amplo material documental para múltiples estudos. Aos máis ocupados no bipartidismo, os mortecinos resultados do PP e PSOE tranquilizáronos algo. Os que tivesen postas as súas esperanzas no CS ou en Unidas Podemos, quedarían máis decepcionados, polo batacazo do primeiro e polo imparado descenso do segundo, logo de ser ambos estrelas políticas desde 2014. Entre estes catro grupos, xógase, de todos os xeitos, gran parte da posibilidades dunha lexislatura, que, polo visto no escaso día e medio transcorrido desde a noite electoral, non é descartable que termine en decepcionante expectativa. Os demais grupos, en fragmentación crecente, serán comparsas máis ou menos fieis a un pragmatismo individualista, moi ideoloxizado.
Ata o tres de decembro, os máis expertos en profecías non pararán de darlle voltas á irresponsabilidade, inxenuidade ou mala estratexia que uns e outros, con pouca prudencia e máis confusión que acerto, desenvolveron nos seis meses anteriores ata desembocar nesta repetición de novembro. O panorama quedou -ata trala dimisión de Rivera- bastante máis leado do que estaba desde abril, con voluntarismos do tipo “agora si”, pero con menosescanos e máis actores imprescindibles para que cadren os números.
Vox do 15,09%
A gran conversación da noite do reconto foi para o enorme tirón dos 3.640.063 votos de VOX. Que en menos dun ano tivesen o desenvolvemento que mostraron primeiro en Andalucía, e que, entre as xerais de abril ou de agora, pasasen de 24 a 52 escanos, con 962.890 votantes máis. De onde saian eses millóns de votantes, con tendencia forte a crecer, é relevante. Non cabe pensar que esteamos ante algo inexplicable, como eran na nosa infancia os fenómenos micolóxicos do outono.
Desde 1982, en que Fuerza Nueva desaparecera oficialmente do mapa, era moi habitual dicir que en España tamén nisto eramos distinto e que, respecto de outros países europeos, eramos unha excepción polo vigor da nosa democracia. Ata hai pouco, ninguén apostaba polos ultraconservadores. Ata en fútbol, onde tiñan frecuente visibilidade os ultrasur cunha cifra que en 2014 roldaba os 10.000 -segundo o Ministerio do Interior-, dicíase que estaban “en decadencia”. Había certa satisfacción por terse reducido o número de adictos e a gravidade de incidentes protagonizados nalgúns estadios.
No entanto, merece a pena reler o que viña denunciando o Informe Raxen, que patrocina Movemento contra a Intolerancia. No de 2018, aparecía un amplo mostrario de casos de racismo, xenofobia, antisemitismo, islamofobia, neofascismo e outras moitas manifestacións de intolerancia existentes na nosa sociedade. Como é importante non esquecer a longa serie de problemas de convivencia que nos centros educativos e nas súas proximidades se veñen visibilizando para ser traballados como obxectivo educador. E igual de imprudente sería deixar fóra de toda consideración a larguísima serie de violencias en contornas desestructurados por diversos motivos: no que vai de ano, 51 mulleres foron vítimas de “violencia de xénero” e non de pura cuestión intrafamiliar -como pretende VOX-. Todo ese trasfondo violento estivo aí en todos estes anos, igual que moitos outros, alleos ao que demanda unha convivencia democrática coherente cos valores propugnados en 1978.
O pacto da CE78 supuxo unha tregua en aspectos políticos. Pero a realidade sociopolítica non cambiou radicalmente e non desapareceron vellos hábitos fascistas. É falso, xa que logo, falar do ocorrido desde entón desde unha especie de intemporalidade acrítica que sería proporcionada por unha suposta “liberdade da cultura e da educación”. Por algo Edurne Uriarte (Vox)tivo bo coidado, no debate de 24HS da noite do 11-N, de reivindicar para os seus electores que eran xente pacífica e respectuosa coa Constitución. Coma se as cousas que din e as que están promovendo onde o PP e CS lles deron capacidade de decidir, non encerrasen violencia estrutural e conceptual, promotora de pautas contrarias a unha convivencia en pluralidade. Nunha sociedade con múltiples retos e esquizofrenias alentadas por un desenvolvemento con múltiples fendas socioeconómicas crecentes -e con descontentos múltiples, non só entre os ricos senón tamén entre os pobres- esas iniciativas e modos de falar dos conflitos alentan as formas fascistizantes en que poder e orde van da man, alegremente coordinados desde as redes e os medios. As novidades non logran ocultar a nostalxia polo fascismo dos anos vinte e trinta; sobre todo,cando berran consignas cando os problemas internos dos outros partidos políticos, unidos aos da territorialidade española, conxuráronse para destapar este trasno da súa aparente hibernación.
Satisfacción social?
Desde a gran posta en escena da praza de Colón, en febreiro , quen queira estar atento ao que animou o crecemento parlamentario de VOX debería prestar atención especial á xerga e construtos como os detectados por Constanza Lambertucci, nun barrio cunha media de 112.000 euros de renda familiar, onde co PP acapararon case todos os votos: “Patriotismo”, “Firmeza en Cataluña”, “Unidade de España”, “Dereito á vida”, “Contra a Eutanasia”, “Integridad de España”, “Viva España”, “Amor a España”, “Honestidade dos dirixentes”, “Aforro e gasto recursos”, “Subir os impostos aos ricos non soluciona a pobreza”?
J. K. Galbraith, o economista e historiador americano, chamaba A cultura da satisfacción a este conxunto de actitudes propicias ao mantemento da orde instituida na sociedade adiñeirada, cando nas estatísticas sociais de EEUU-1992 había un 12,8% de pobres. Unha boa proporción nesta España actual en que os que teñen dificultades serias para sobrevivir alcanzan -segundoo VIII Informe FOESSA, deste pasado mes de outubro- ao 50% da poboación madrileña. Unha situación propicia para preguntarse se este preexistente bloqueo social ten que ver co bloqueo político resultante en España ata despois do anunciado principio de acordo PSOE-Unidas Podemos, e se non seguirá facendo crecer exponencialmente á órbita de VOX.
Hai, no campo educativo, un exemplo paradigmático -paralelo e iluminador- para acceder aos embrións que retroalimentan ao actual ultraconservadurismo ou os seus sinónimos denominativos. Ofréceo o acontecido con Educación para a Convivencia, presentada, materia presentada como proxecto innovador en 1983 e que a LOXSE non recolleu en 1990. Propuxo, en cambio, unhas unidades “transversais” de inconsistente presenza curricular e, logo de 16 anos, a LOE retomouna ao seu modo naquela Educación para a Cidadanía (EPC) que non parou de ter obxectores ata que a LOMCE a suprimiu en 2013. Esta atrabiliaria historia suxire tres preguntas importantes para a calidade do futuro democrático en España: quenteme a unha educación nos valores democráticos, máis ou menos regulada? Os que abogan por soster, custe o que custe, un ensino da Relixión no curriculum escolar, indemne a todo cambio como pode verse no BOE? Independentemente da eficiencia deste corpus de materias, que tipo de cidadáns e votantes propicia a actitude oficialmente imperante?
TEMAS: Resultados eleccións 10-N.- Ultraconservadurismo.- Cultura da satisfacción.- Educación para a Convivencia.- Informe Raxen.
Manuel Menor Currás
Madrid, 12.11.2019.
No hay comentarios:
Publicar un comentario