Manuel Menor Currás
Entre os debates e conclusións que afloraron na Conferencia política do
PSOE , a laicidade do Estado adquiriu un papel relevante. Tamén a da
Escola, para o que din que denunciarán os Acordos de 1979 co Vaticano
cando gobernen.
A gran preocupación era recuperar o diálogo coa xente, é dicir, conectar cos catro millóns de votantes perdidos nas últimas eleccións. Supuestamente, as cuestións centrais a tratar debían ser as que importaban aos cidadáns, nun momento en que a crise afastou a demasiada xente do traballo, das prestaciones sociais e, sobre todo, da política. O novo deseño gráfico do logo de partido e unha amable música de fondo querían expresar un ambiente de cambio e de proximidade. Un fondo en que sobrevoaron preocupacións diversas duns e outros delegados, as distintas posicións ante cuestións claves e, así mesmo, a discreción respecto de liderados.
A opción pola laicidade -a súa reiterada mención cando os grandes problemas de que falar eran outros- é rechamante nun marco pretendidammente referencial, obsesionado por recuperar a proximidade a canto se vive na rúa e o favor de posibles votantes. De feito, foi unha das cuestións monográficas que se trataron nun dos diálogos do sábado e das que máis ovacións suscitaron no acto final desta Conferencia. Compartiu interese con asuntos tan potentes como a globalización, o modelo de partido, o Estado de benestar, a economía e o emprego, o medio ambiente ou a reforma local. E, ademais, á hora das conclusións das distintas comisións de traballo, a referencia á laicidade repetiuse varias veces. En definitiva, de xeito indirecto ou directo, reivindicouse a laicidade en diversos ámbitos, empezando pola propia Constitución, cuxo artigo 16 habería que modificar, para reconducir a relixión ao ámbito da vida privada e da liberdade de conciencia, revisar canta lexislación puidese atentar discriminatoriamente contra os dereitos de homes e mulleres, os asuntos de índole tributaria afectados por exenciones acordadas co Vaticano e, tamén, canto teña que ver coa presenza actual da relixión na escola.
Os valores de laicidade e igualdade -considerados centrais no renovado socialismo- esixiría revisar igualmente o artigo 27.3 da Constitución -que debería ser modificado ou, polo menos reinterpretado- no caso de que pasasen a concretarse nun programa político as propostas desta Comisión política e que, a continuación, o PSOE chegase a ter responsabilidades de Goberno. Nese momento preciso -ademais de ver como podería empezar a visibilizarse a igualdade de todas as confesións nas súas relacións co Estado e como este solemnizaba os seus actos públicos sen a presenza ostensible do ritual dunha relixión preferente-, empezaría a verse, no que incumbe ao sistema educativo español, poderá valorarse a eficiencia práctica que vaia a ter o que nesta Conferencia política se estimou congruente o denunciar os Acordos de 1979, vixentes actualmente e que, de aprobarse a LOMCE, haberán ter maior presenza aínda nos anos de educación obrigatoria dos nosos nenos e adolescentes.
Os delegados e os participantes máis directos nesta Conferencia han ter coidado en falar do sentido inclusivo que había que dar ao concepto de laicidade cando falaron de que ningunha relixión debía estar no currículum nin no horario escolar. A sociedade está indo cara a unha secularización crecente e o asunto relixioso non sería algo inocuo ou un asunto separadamente de tradición histórica. Si, cada vez somos máis diversos e ao mesmo tempo habemos de ser iguais, haberemos de buscar que o espazo e o tempo públicos -os da escola en particular- non se convertan en ou en que boa parte das cartas estean marcadas previamente, senón que sexa a convivencia e dereito á igualdade de todos a pauta dominante. Por iso, insistiron tamén en que á denuncia dos Acordos que asinara en 1979 Marcelino Oreja debía acompañar unha dobre actuación lexislativa. Por unha banda, unha nova lei de liberdade de conciencia -máis que de liberdade relixiosa- e, por outro, a sinatura dunha renegociación, desde cero, de acordos de cooperación coas distintas confesións relixiosas, incluída a xerarquía católica española.
Antes das votacións finais, non faltaron reproches ao pasado, particularmente no referente ao afastamento respecto das orixes do partido. Os delegados viron na laicidade un modo, imprescindible neste momento, de acentuar as coloraciones do vermello, verde e morado que parecen ter tintado esta Conferencia. Tampouco houbo unanimidade en canto á oportunidade e amplitud que esta laicidad debese comportar na práctica. Entre os máis discordantes pesaba, e non pouco, unha historia ambigua nos anos de goberno socialista -con desavenencias notorias difíciles de maquillar- que agora preferirían prolongar invocando valores compartidos entre cristianismo e socialismo, pero, sobre todo, presuntas enquisas desfavorables para o voto socialista se se reivindiase en serio unha laicidade constitucional. No aire quedaron, ademais, moitas concrecións ata no ámbito da educación, o máis claramente recoñecido. Por exemplo se, no entanto, a relixión debía ser obxecto dunha asignatura específica: os que coñecían de oídas a vida interna dos centros educativos da ESO propoñían que houbese unha historia ou filosofía das relixións. Tamén neste sentido foi moi esclarecedora a intervención de Aurora Ruiz -do Colectivo Luzuriaga-, indicándolles que analizasen mellor o currículum educativo xa existente no ensino non universitario, en particular, o de Ciencias sociais: arte, historia, compoñentes antropológicos e sociolóxicos-, ou o de Filosofía. Sería redundante para un sistema xa de seu recargado.
A decisión de celebrar esta Conferencia tomouse no 38º Congreso de Sevilla (3-5 febreiro, 2012), nun momento de debacle electoral. Agora, cando a modernización do país vai cara atrás, o PSOE quere reactualizar o seu proxecto político. Se mírase a historia de Francia en canto a laicidade, a "valentía" dos socialistas españois optando por que este campo semántico impregne as prácticas sociais e políticas non parece moi grande: levamos máis de cen anos de atraso, o que non impediu que, fai ben poucos días, os franceses reafirmen o seu Charte da Laicité a L'Ecole. Só fai falta que os votantes -incluídos os crentes socialistas- entendan o sentido positivo e integrador que ten para a igualdade democrática -particularmente na escola- esta iniciativa de futuro. No caso de que de novo o PSOE toque poder, tamén será preciso que non lles falle aos que poñan as súas expectativas nesta Conferencia transicional que acaba de concluír.
A gran preocupación era recuperar o diálogo coa xente, é dicir, conectar cos catro millóns de votantes perdidos nas últimas eleccións. Supuestamente, as cuestións centrais a tratar debían ser as que importaban aos cidadáns, nun momento en que a crise afastou a demasiada xente do traballo, das prestaciones sociais e, sobre todo, da política. O novo deseño gráfico do logo de partido e unha amable música de fondo querían expresar un ambiente de cambio e de proximidade. Un fondo en que sobrevoaron preocupacións diversas duns e outros delegados, as distintas posicións ante cuestións claves e, así mesmo, a discreción respecto de liderados.
A opción pola laicidade -a súa reiterada mención cando os grandes problemas de que falar eran outros- é rechamante nun marco pretendidammente referencial, obsesionado por recuperar a proximidade a canto se vive na rúa e o favor de posibles votantes. De feito, foi unha das cuestións monográficas que se trataron nun dos diálogos do sábado e das que máis ovacións suscitaron no acto final desta Conferencia. Compartiu interese con asuntos tan potentes como a globalización, o modelo de partido, o Estado de benestar, a economía e o emprego, o medio ambiente ou a reforma local. E, ademais, á hora das conclusións das distintas comisións de traballo, a referencia á laicidade repetiuse varias veces. En definitiva, de xeito indirecto ou directo, reivindicouse a laicidade en diversos ámbitos, empezando pola propia Constitución, cuxo artigo 16 habería que modificar, para reconducir a relixión ao ámbito da vida privada e da liberdade de conciencia, revisar canta lexislación puidese atentar discriminatoriamente contra os dereitos de homes e mulleres, os asuntos de índole tributaria afectados por exenciones acordadas co Vaticano e, tamén, canto teña que ver coa presenza actual da relixión na escola.
Os valores de laicidade e igualdade -considerados centrais no renovado socialismo- esixiría revisar igualmente o artigo 27.3 da Constitución -que debería ser modificado ou, polo menos reinterpretado- no caso de que pasasen a concretarse nun programa político as propostas desta Comisión política e que, a continuación, o PSOE chegase a ter responsabilidades de Goberno. Nese momento preciso -ademais de ver como podería empezar a visibilizarse a igualdade de todas as confesións nas súas relacións co Estado e como este solemnizaba os seus actos públicos sen a presenza ostensible do ritual dunha relixión preferente-, empezaría a verse, no que incumbe ao sistema educativo español, poderá valorarse a eficiencia práctica que vaia a ter o que nesta Conferencia política se estimou congruente o denunciar os Acordos de 1979, vixentes actualmente e que, de aprobarse a LOMCE, haberán ter maior presenza aínda nos anos de educación obrigatoria dos nosos nenos e adolescentes.
Os delegados e os participantes máis directos nesta Conferencia han ter coidado en falar do sentido inclusivo que había que dar ao concepto de laicidade cando falaron de que ningunha relixión debía estar no currículum nin no horario escolar. A sociedade está indo cara a unha secularización crecente e o asunto relixioso non sería algo inocuo ou un asunto separadamente de tradición histórica. Si, cada vez somos máis diversos e ao mesmo tempo habemos de ser iguais, haberemos de buscar que o espazo e o tempo públicos -os da escola en particular- non se convertan en ou en que boa parte das cartas estean marcadas previamente, senón que sexa a convivencia e dereito á igualdade de todos a pauta dominante. Por iso, insistiron tamén en que á denuncia dos Acordos que asinara en 1979 Marcelino Oreja debía acompañar unha dobre actuación lexislativa. Por unha banda, unha nova lei de liberdade de conciencia -máis que de liberdade relixiosa- e, por outro, a sinatura dunha renegociación, desde cero, de acordos de cooperación coas distintas confesións relixiosas, incluída a xerarquía católica española.
Antes das votacións finais, non faltaron reproches ao pasado, particularmente no referente ao afastamento respecto das orixes do partido. Os delegados viron na laicidade un modo, imprescindible neste momento, de acentuar as coloraciones do vermello, verde e morado que parecen ter tintado esta Conferencia. Tampouco houbo unanimidade en canto á oportunidade e amplitud que esta laicidad debese comportar na práctica. Entre os máis discordantes pesaba, e non pouco, unha historia ambigua nos anos de goberno socialista -con desavenencias notorias difíciles de maquillar- que agora preferirían prolongar invocando valores compartidos entre cristianismo e socialismo, pero, sobre todo, presuntas enquisas desfavorables para o voto socialista se se reivindiase en serio unha laicidade constitucional. No aire quedaron, ademais, moitas concrecións ata no ámbito da educación, o máis claramente recoñecido. Por exemplo se, no entanto, a relixión debía ser obxecto dunha asignatura específica: os que coñecían de oídas a vida interna dos centros educativos da ESO propoñían que houbese unha historia ou filosofía das relixións. Tamén neste sentido foi moi esclarecedora a intervención de Aurora Ruiz -do Colectivo Luzuriaga-, indicándolles que analizasen mellor o currículum educativo xa existente no ensino non universitario, en particular, o de Ciencias sociais: arte, historia, compoñentes antropológicos e sociolóxicos-, ou o de Filosofía. Sería redundante para un sistema xa de seu recargado.
A decisión de celebrar esta Conferencia tomouse no 38º Congreso de Sevilla (3-5 febreiro, 2012), nun momento de debacle electoral. Agora, cando a modernización do país vai cara atrás, o PSOE quere reactualizar o seu proxecto político. Se mírase a historia de Francia en canto a laicidade, a "valentía" dos socialistas españois optando por que este campo semántico impregne as prácticas sociais e políticas non parece moi grande: levamos máis de cen anos de atraso, o que non impediu que, fai ben poucos días, os franceses reafirmen o seu Charte da Laicité a L'Ecole. Só fai falta que os votantes -incluídos os crentes socialistas- entendan o sentido positivo e integrador que ten para a igualdade democrática -particularmente na escola- esta iniciativa de futuro. No caso de que de novo o PSOE toque poder, tamén será preciso que non lles falle aos que poñan as súas expectativas nesta Conferencia transicional que acaba de concluír.
Madrid, 10/11/2013
No hay comentarios:
Publicar un comentario